یادداشت اختصاصی از مریم فرشادپژوه
اختلاف نرخ بیکاری مرکز آمار
از دلایل عدم همخوانی نرخ بیکاری با واقعیت های جامعه محاسبه میزان شاغلین با معیار حداقل یک ساعت کار در هفته است. اما آنچه ضرورت دارد بازنگری از تعریف شاغل با در نظر گرفتن واقعیت های جامعه و معیارهای اقتصادی کشور است.
اشتغال و بیکاری از موضوع های اساسی اقتصاد هر کشور است. به گونه ای که افزایش اشتغال و کاهش بیکاری از شناسه های توسعه یافتگی جوامع است و نرخ بیکاری از برجسته ترین عوامل ارزیابی شرایط اقتصادی هر کشور محسوب می شود، اما در محاسبات مرکز آمار کشور افراد ۱۵ سال به بالا که در طول هفته حداقل یک ساعت کار کرده باشند حتی آنها که به طور موقت کار را ترک کرده باشند، سربازان، محصلان، دانشجویان، زنان خانه دار، و حتی کارآموزان هم که در محل دوره کارآموزی فعالیتی را مرتبط با موسسه محل کارآموزی انجام می دهند هم شاغل محسوب می شوند و جالب اینکه این گروه خود را شاغل نمی دانند. حال با این اوصاف طبق مرکز آمار حدود ۲ میلیون بیکار در کشور داریم. نرخ بیکاری افراد ۱۵ سال و بیشتر ۷.۵ درصد اعلام شده آیا شاخص نرخ بیکاری مرکز آمار شاخص مناسبی برای وضعیت بازار کار کشور است؟
برای آمار صحیح نرخ بیکاری باید وضعیت اشتغال ناقص ، نرخ مشارکت وضعیت شغل ایجاد شده ، شغل های موقتی و پایین دست با بهره وری پایین را نیز باید در نظر گرفت. در حال حاضر بسیاری از افراد جامعه با وجود تحصیلات عالیه در مشاغل کاذب و غیر بهره ور هستند و این مشاغل در آمار اشتغال محاسبه می شود اما این مشاغل بهره وری لازم را ندارند. ما همچنین اشتغال ناقص فراوانی داریم که افراد یک یا دو روز در هفته مشغول به کار هستند و نتوانسته اند به صورت تمام وقت و دائم مشغول به کار شوند. حال با یک ساعت کار در هفته شاغل محسوب می شویم ؟ آیا اشتغال و بیکاری مرکز آمار ما گمراه کننده نیست؟
آیا با یک ساعت کار در هفته کفاف حداقل ترین های زندگی فرد را می دهد؟ آیا می توان نرخ بیکاری را این گونه اعلام کرد که وضعیت کشور رو به بهبود است؟ همه می دانیم با سرشماری خوب مرکز آمار وضعیت این گونه نیست . وقتی آمارهای مختلف در کنار هم می آیند واقعیت خوشایندی را در بخش اشتغال نداریم . نکته دیگر اینکه رشد اقتصاد کشوری که عمدتا از درآمدهای نفتی بوده و اقتصادی که سرمایه گذاری اش پایین است نرخ بیکاری اش پایین می آید؟
در سال های گذشته نرخ مشارکت ایران در حدود ۴۴درصد رسیده بود ، اما دوباره کاهش پیدا کرده است. نرخ مشارکت اقتصادی کشورمان جزء پایین ترین نرخ مشارکت در جهان است. در اقتصادی که سرمایه گذاریش اش پایین است هر روز مشاغل کاذب گسترش پیدا می کند با همه این اوصاف آمار نرخ بیکاری ما نباید به این خوبی باشد و مرکز آمار واقعیت بازارکار را نشان نمی دهد. درحال حاضر نیازمند به کارگر هستیم با وجود دستمزدهای پایین و هزینه بالای زندگی کارگر نداریم و این افراد از بازار کار کنار می روند ، اما در آمار نرخ بیکاری لحاظ نمی شوند.
با این تعریف ها و آمارها از شاغلان و بیکاران جامعه ، دولت ها می خواهند اظهار کنند که سیاست های اشتغال زایی خوبی داشته ایم. از دلایل عدم همخوانی نرخ بیکاری با واقعیت های جامعه محاسبه میزان شاغلین با معیار حداقل یک ساعت کار در هفته است. اما آنچه ضرورت دارد بازنگری از تعریف شاغل با در نظر گرفتن واقعیت های جامعه و معیارهای اقتصادی کشور است.
نظر شما