حواس‌ پرتی با گوشی؛ چالشی که به این راحتی حل نمی‌شود

تحقیقی که در Frontiers in Computer Science منتشر شده، نشان می‌دهد که قرار دادن گوشی در فاصله‌ای دورتر، نه‌تنها حواس‌ پرتی را کاهش نمی‌دهد، بلکه باعث می‌شود افراد به سراغ دستگاه‌های دیگری مانند لپ‌تاپ بروند. این مطالعه تاکید می‌کند که مشکل اصلی، خود دستگاه نیست، بلکه عادت‌های رفتاری‌ای است که افراد با فناوری ایجاد کرده‌اند.

ریشه حواس پرتی را نباید در گوشی‌های هوشمند جست‌وجو کرد!

دکتر ماکسی هایتمایر، محقق ارشد این پژوهش از دانشگاه اقتصاد لندن، بر این باور است که ریشه‌ اصلی حواس‌ پرتی را نباید در گوشی‌های هوشمند جست‌وجو کرد، بلکه این عادت‌های ما هستند که توجه را از کارهای مهم منحرف می‌کنند.

تحقیقات نشان داده‌اند که کاربران به‌طور متوسط هر چهار تا شش دقیقه یک‌بار گوشی خود را بررسی می‌کنند، حتی زمانی که هیچ اعلانی دریافت نکرده باشند. این رفتار ناشی از الگوهای طراحی‌شده توسط شرکت‌های فناوری است که کاربران را به بازگشت مداوم به گوشی تشویق می‌کنند.

گوشی‌های هوشمند نه‌تنها ابزار ارتباطی هستند، بلکه وسیله‌ای برای سرگرمی، مدیریت کارهای روزانه و دریافت اطلاعات نیز محسوب می‌شوند. همین تنوع عملکرد باعث می‌شود که افراد برای حواس‌ پرتی به‌سراغ آن بروند.

دور کردن گوشی مشکل حواس پرتی را حل نمی‌کند

در این تحقیق، ۲۲ شرکت‌کننده برای دو روز در یک محیط کنترل‌شده مشغول به کار شدند. آن‌ها اجازه داشتند از دستگاه‌هایی که معمولا برای کار استفاده می‌کنند، از جمله لپ‌تاپ و گوشی هوشمند بهره ببرند. دو شرایط متفاوت برای این آزمایش در نظر گرفته شد.

اول قرار دادن گوشی روی میز کار و دوم قرار دادن گوشی در فاصله ۱.۵ متری روی یک میز دیگر.

نتایج نشان داد که در حالت دوم، میزان استفاده از گوشی کاهش یافت، اما در عوض افراد زمان بیشتری را صرف استفاده از لپ‌تاپ خود کردند. درواقع آن‌ها همچنان به همان میزان از کارهای غیروابسته به کار اصلی خود استفاده می‌کردند. این موضوع نشان می‌دهد که صرفا دور کردن گوشی، مشکل حواس‌ پرتی را حل نمی‌کند.

طراحی اپلیکیشن‌ها برای استفاده از ناخودآگاه کاربران

دکتر هایتمایر معتقد است که تمرکز بر سرزنش گوشی‌های هوشمند، نگاه اشتباهی به مساله است. درحالی‌که بسیاری از کاربران، گوشی را عامل اصلی حواس‌ پرتی می‌دانند، اما این پژوهش نشان می‌دهد که مشکل در نحوه استفاده از فناوری نهفته است. شرکت‌های فناوری به‌گونه‌ای اپلیکیشن‌ها را طراحی کرده‌اند که کاربران به‌طور ناخودآگاه به استفاده مداوم از آن‌ها ترغیب شوند.

پلتفرم‌هایی مانند شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسان‌ها و سایت‌های خبری، کاربران را با الگوریتم‌های هوشمند درگیر نگه می‌دارند. بنابراین حتی اگر گوشی از دسترس خارج شود، افراد به‌دنبال جایگزین‌هایی مانند لپ‌تاپ یا تبلت خواهند بود.

چگونه حواس‌ پرتی دیجیتال را مدیریت کنیم؟

اگرچه دور کردن گوشی از دسترس راهکار موثری برای افزایش تمرکز نیست، اما روش‌هایی وجود دارند که می‌توانند به کاهش حواس‌ پرتی کمک کنند:

مدیریت اعلان‌ها: غیرفعال‌کردن اعلان‌ها و تنظیم آن‌ها برای دریافت در زمان‌های مشخص می‌تواند کمک‌کننده باشد.

ایجاد زمان‌بندی مشخص برای کار : استفاده از تکنیک‌هایی مانند «پومودورو» (۲۵ دقیقه کار و ۵ دقیقه استراحت) می‌تواند تمرکز را افزایش دهد.

تقویت عادت‌های بهتر : تغییر تدریجی رفتارهای روزمره و کاهش وابستگی به دستگاه‌های دیجیتال می‌تواند تمرکز را بهبود بخشد.

این مطالعه نشان داد که حواس‌ پرتی صرفا به دلیل در دسترس بودن گوشی ایجاد نمی‌شود. مشکل اصلی در عادت‌های رفتاری کاربران و طراحی اپلیکیشن‌هایی است که آن‌ها را درگیر خود می‌کنند.

به‌جای آنکه گوشی را مقصر بدانیم، باید روی ایجاد راهکارهایی برای کنترل بهتر زمان و کاهش استفاده بی‌هدف از فناوری تمرکز کنیم. شرکت‌های فناوری نیز باید مسئولیت خود را در طراحی اپلیکیشن‌هایی که به نفع کاربران باشند، بپذیرند. تنها از این طریق می‌توانیم تعادلی میان استفاده از تکنولوژی و حفظ تمرکز ایجاد کنیم.