یادداشت اختصاصی از حمیدرضا حاجی اشرفی

دنیای دیجیتال = گذر از روزهای انزوا بشر

صفحه اقتصاد -

تفاوتهای سبک زندگی به سبک موج اول با دوم و با موج سوم و سپس بین موج سوم با موج چهارم را الوین تافلر به دقت تحلیل کرده است . ویژگیهای سبک زندگی در عصر کشاورزی با عصر صنعتی دارای شاخص های متفاوت است . ویژگیهای زندگی در عصر تمدن صنعتی با اضافه شدن ابزارهای سخت افزاری و نرم افزاری دیجیتالی به سرعت در حال دگردیسی می باشد . از ابتدای دهه ۶۰ دو انسان باهوش ،الوین تافلر و مک لوهان به فراست دریافتند که ابزارهای ارتباطی جدید تاثیرات بسیار زیادی بر تحولات فرهنگی - اجتماعی جوامع بشری خواهند گذارد . با همین استدلال، مک لوهان از ۶۰ سال پیش ، وضعیت زیستن در دنیای امروز را با اصطلاح [ دهکده جهانی ] توصیف کرد !

دهکده کجاست ؟ دهکده در تعاریف تقسیمات کشوری و دانش جغرافیا به جایی گفته می شود که تعداد ساکنین آن کم و دارای محیطی بسته و کوچک است. بطوریکه اگر بخواهی کسی را در آنجا پیدا کنی در مدت چند دقیقه امکانپذیر است . مک لوهان، تعریف متعارف دهکده در تمدن موج اول یعنی عصر کشاورزی را دقیقا می دانست ، اما از مفهوم فیزیک نیوتنی کوچکی محیطی و دسترسی سریع آدمهای روستا به هم از استعاره ؛ دهکده جهانی برای کوتاه کردن مسیر ارتباط فکری و ذهنی آدمها بوسیله امواج اینترنت مقایسه کرد . به موازات او ، الوین تافلر ، هوشمندانه به مقایسه شرایط زندگی ، کار ، آموزش در موج اول سپس دوم و بعد از آن عصر موج سوم پرداخت . او گفت : این کره خاکی به این بزرگی که مسافت های فیزیکی بین دهکدها با هم و با شهرها زیاد است و انسان با وسایل مختلف بین آنها تردد فیزیکی می کند با آمدن ابزارهای جدید دیجیتالی ( منظورشان همین گوشی های تلفن همراه بود ) نیاز انسانها به جابجایی فیزیکی در مکانها کاهش مییابد و این سرعت امواج‌ اینترنت است که در کسری از ثانیه ،بین دو مکان دور در طرف دنیا شرایط تماس بین دو نفر و سهولت ارتباطات را برقرار می کند . با توانایی برقراری سریع ارتباطات و دسترسی آدمها بهم این افکارست که از راه دور مرتب همدیگر را صدا می کنند ،انگاری یکی از اهالی دهکده از روی تپه هم ولایتی خود را صدا میزند و او سریعا پاسخ می دهد .

با این تحلیل از سرعت تولید و تبادل اطلاعات ، دانشمند تیز هوشی بنام ،مک لوهان ،اصطلاح ؛ [دهکده جهانی] را بکار برد وجامعه شناس هم دوره او ، الوین تافلر هوشمندانه دریافت که علاوه بر بالا رفتن سرعت ارتباطات و افزایش اثربخشی رسانه ها در همه ابعاد زندگی بشر ، دانش دیجیتال موجب افزایش حجم بالایی از تولید دانش و اطلاعات توسط اذهان تک تک بنی بشر خواهد شد.

سرعت پیشرفت علم هر روز فزونی خواهد گرفت و بشر وارد [ عصر انفجار اطلاعات و توسعه علم و دانش خواهد شد ] پیش بینی های الوین تافلر و مک لوهان دقیقا درست از کار در آمدند ! تافلر میگفت : روزی فرا میرسد که سیطره دولت ها بر افکار مردمانشان بخاطر همین گوشی های تلفن همراه هوشمند و کارآیی چند وجهی خصوصا انتقال مقالات ، اخبار و ابزار سرگرمی انسانها که کلیه نیازهای فکری ، روحی ، شغلی ، روزمره بشر تامین خواهد کرد و ارتباطات دوسویه و پر تعداد انسانها را موجب می شود ( کانال ها و گروههای مجازی در پلتفرمها همچون تلگرام و واتساپ و ... ) منجر به حذف روزنامه های کاغذی ، شنیدن رادیو و دیدن تلویزیون خواهد شد و بسیاری از رسانه های چاپی و ایستگاههای رادیویی و تلویزیونی تعطیل خواهند شد !؟ سیطره دولت ها بر افکار عمومی کاهش خواهد یافت .بخشی از این پیش بینی های دانشمندان پیشقراول موج سوم نشات گرفته از فیزیک تحولات تکنولوژی بود که همه تحلیل ها و پیش بینی های آنها در موج سوم بوقوع پیوست لیکن امروزه که سالهاست جسم خاکی مک لوهان و الوین تافلر از این دنیا رفته اند ، نیستند تا عینی ببینند که در موج چهارم چه تحولات عظیم علمی و تولید دانش با کمک‌ ابزارهای دیجیتال در حال رخدادن است .

انسان ها با کمک علوم جدید علاوه بر دانش فیزیک نیوتنی به دانش فیزیک کواتنوم مسلط شده اند و در تدارک سفر های رباتیک به کهکشان هستند ! انگار سناریوی سریال هالیودی [ سفینه اینترپرایز ] محصول دهه ۶۰ واقعا در حال شکل گیریست ! الوین تافلر گفت : سیطره دولت ها بر افکار مردم از طریق رسانه های دولتی به پایان میرسد ! اما نمیدانست در برخی از نقاط دنیا ،با فیلتریگ سعی بر کند کردن [ جریان آزاد اطلاعات و سرعت ارتباطات در دهکده جهانی] بر خواهند آمد ! اما دانشمندان می گویند ؛ فایده ای ندارد ! زیرا تحولات تکنولوژیکی و تمدن سازی جدید تحت سیطره شرکت های غول پیکر و دانشگاههای درجه اول دنیاست ! حرف از میلیاردها میلیارد دلار سود سالانه جایگزین تراکنش انرژی فسیلی هست.ماهواره استارلیک دنباله گسترش پروژه های دیجیتالیست ...