سهمیه‌بندی بنزین؛
خطر جدی برای سه دهک بالا | با سناریوی جدید چه کسی باید هزینه بنزین را بپردازد؟
دو سناریو برای تغییرات جدید در قیمت بنزین؛ آیا این روش‌ها می‌توانند معضلات را حل کنند؟ در ادامه خبر بخوانید.
در شرایط کنونی، معضل ناترازی بنزین به یکی از چالش‌های جدی اقتصادی تبدیل شده است که تأثیرات آن بر زندگی روزمره مردم محسوس است. در این راستا، دولت باید راهکارهایی را طراحی و اجرا کند که هم به کاهش فشار اقتصادی بر شهروندان کمک کند و هم از بحران موجود بکاهد. دو سناریوی طراحی‌شده می‌توانند به عنوان ابزارهایی برای رسیدن به این هدف عمل کنند. این راهکارها به‌ویژه از طریق مدل سهمیه سوم قابل اجرا هستند و می‌توانند به بهبود وضعیت موجود کمک کنند.
دولت می‌تواند معضل فعلی بنزین را در قالب دو سناریو طراحی و اجرا کند تا هم مقداری از مشکلات فعلی ناترازی بنزین کاسته شود و هم فشار اقتصادی به مردم وارد نشود. چهارچوب کلی این راهکار می‌تواند در قالب مدل سهمیه سوم تعریف شود که در دو سناریو قابل اجراست.
سناریوی اول
در این مدل، قیمت سهمیه اول و دوم ثابت باقی می‌ماند، اما میزان این دو سهمیه به گونه‌ای تعریف می‌شود که کل مصرف بنزین خودروها در این دو سهمیه با تولید داخلی بنزین معادل روزانه ۱۰۵ میلیون لیتر پاسخ داده شود. برای مصرف مازاد بر این دو سهمیه، قیمت بنزین به نرخ وارداتی تعریف می‌شود و به اصطلاح سهمیه سومی با قیمت وارداتی تعیین می‌شود.
این شرایط سبب می‌شود که مصارف خارج از الگوی دو سهمیه اول و دوم، با قیمت فوب واردات شده و با همان قیمت نیز در داخل کشور به فروش برسد. طبق برآوردها، این سهمیه سوم عمدتاً به سه دهک بالای جامعه خواهد رسید و نیاز مابقی مردم با همان سهمیه اول و دوم تأمین می‌شود.
نمودار این گزارش نشان می‌دهد که مصرف بنزین دهک دهم جامعه شهری تقریباً ۱۳ برابر دهک اول است و در جامعه روستایی این نسبت به بیش از ۲۶ برابر می‌رسد. در نتیجه، سهمیه سوم و قیمت آن نیز به دهک بالای جامعه برخورد خواهد کرد. همچنین سهمیه و قیمت بنزین برای خودروهای عمومی از این مدل استثنا می‌شود.
برای موارد خاص مانند ساکنان مناطق اقماری کلان‌شهرها که جزء سه دهک بالای جامعه نیستند، اما مصرف بالایی دارند، می‌توان تدبیر جداگانه‌ای اندیشید. به عنوان مثال، توسعه سوخت‌های جایگزین CNG و LPG در این مناطق و هدایت تقاضا به این سمت می‌تواند هزینه سوخت این خانوارها را کاهش دهد. به‌طور کلی، سهمیه سوم یک مدل برای رفع ناترازی بنزین و توزیع عادلانه‌تر یارانه آن است و این چهارچوب می‌تواند ذیل یک برنامه جامع مورد استفاده قرار گیرد.
سناریوی دوم
در سناریوی دوم می‌توان به سه پله قیمتی یا سه سهمیه پرداخت. سهمیه اول عمدتاً مربوط به حمل‌ونقل عمومی و یک حداقل سهمیه است. این سهمیه در اصلاح اول می‌تواند افزایش جزئی را تجربه کرده و در کانال زیر ۲ هزار تومان بماند.
پله دوم، سهمیه فعلی ۳ هزار تومانی است که می‌تواند تا ۴ هزار یا ۴۲۰۰ تومان (افزایش ۴۰ درصدی) افزایش یابد. پله سوم می‌تواند میانگین وزنی از قیمت به نرخ تمام شده داخلی و قیمت وارداتی باشد.
در نهایت، این سناریوها می‌توانند به دولت کمک کنند تا با کاهش فشار اقتصادی بر شهروندان، به یک تعادل در بازار بنزین دست یابد و ناترازی موجود را به طور مؤثری کاهش دهند. در این راستا، اهمیت اجرای دقیق و به موقع این طرح‌ها بسیار حائز اهمیت است تا از هرگونه افزایش قیمت ناگهانی و غیرقابل کنترل جلوگیری شود.
نظر شما