گفتگوی اختصاصی صفحه اقتصاد با وحید شقاقی تحلیلگر اقتصادی
دولت چهاردهم هنوز برنامه‌ای مشخص برای مهار بازار آزاد ندارد
شقاقی تحلیلگر اقتصادی براین باور است: یکی از مشکلات اصلی این است که دولت هنوز برنامه‌ای مشخص برای مهار بازار آزاد ندارد. این موضوع بسیار نگران‌کننده است و اگر به‌طور جدی به آن پرداخته نشود، شرایط اقتصادی کشور به خطر خواهد افتاد. برای پیشگیری از این وضعیت، دولت باید ابتدا به طور شفاف و واضح برای کنترل بازار آزاد ارز برنامه‌ریزی کند. این اولین قدم در راستای مدیریت بحران ارزی است.
زهرا ترابی - وحید شقاقی تحلیلگر اقتصادی در گفتگو با صفحه اقتصاد ، درباره حذف ارز نیمایی گفت: در حال حاضر، مسئله اصلی در بحث‌های ارزی این است که بازار آزاد همچنان راهبر سایر نرخ‌هاست و هیچ برنامه روشنی برای مهار آن اعلام نشده است. متأسفانه هیچ‌کس مسئولیت نرخ دلار در بازار آزاد، که اکنون حدود ۷۴ هزار تومان است، را بر عهده نمی‌گیرد. این ابهام و چالش باعث نگرانی شده است.
او اضافه کرد: در مجموع، بارها به دوستان بانک مرکزی اشاره کرده‌ام که مسیری که آقای فرزین دنبال می‌کند، گیج‌کننده و اشتباه است. متأسفانه، ایشان همچنان این مسیر اشتباه را ادامه می‌دهد و اگر این روند ادامه یابد، کشور را به شرایط بسیار خطرناکی سوق خواهد داد. ایشان دو یا سه بار در دولت آقای رئیسی بیان کرده‌اند که دلار بازار آزاد تلگرامی است و همچنان هم این رویه ادامه دارد و در دولت چهاردهم، هیچ‌کس دلار بازار آزاد را نمی‌پذیرد و به همین دلیل، برنامه‌ای برای مدیریت و مهار آن ارائه نمی‌شود.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: سیاست‌های ارزی به طور مرتب دستکاری می‌شوند و این موضوع همه را گیج می‌کند. یک بار اعلام می‌کنند که نرخ تثبیت ارزی ۲۸۵۰۰ تومان برای کالاهای اساسی است و بار دیگر نیمایی را حذف و توافقی را جایگزین می‌کنند که اکنون حدود ۶۴ هزار تومان است. مسئله اصلی این است که تمام این نرخ‌ها تحت تأثیر نرخ بازار آزاد قرار دارند و اگر بازار آزاد کنترل نشود، تمامی این نرخ‌ها را تحت تأثیر خود قرار خواهد داد و ما را به دور باطل تورمی می‌کشاند.
شقاقی ادامه داد: به این ترتیب، قیمت دلار افزایش می‌یابد و این افزایش، تورم را هم بالا می‌برد. سپس، با بالا رفتن تورم، دوباره قیمت دلار افزایش خواهد یافت و وارد یک سیکل خطرناک از افزایش دلار و افزایش تورم خواهیم شد. با توجه به تشدید ناترازی‌های اقتصادی کلان و نبود افق روشن برای حل مشکلات، این سیکل بسیار خطرناک است و طبقه متوسط به پایین بشدت تحت فشار قرار می‌گیرند. بنابراین، اولویت ما باید این باشد که برای دلار بازار آزاد برنامه‌ریزی کنیم.
این تحلیلگر اقتصادی اظهار کرد: من مخالف نرخ توافقی نیستم. به رغم خطاهایی که بانک مرکزی در گذشته مرتکب شد، اکنون به مرحله‌ای رسیده‌ایم که پس از آزمون و خطاهایی که در اقتصاد ایران انجام شده، حالا به برخی آموخته‌ها و تجربیات دست یافته‌ایم. متأسفانه، مشکل اصلی این است که مسئولان باید این تجربیات را پیش از پذیرش مسئولیت‌ها کسب می‌کردند، نه اینکه ابتدا مسئولیت را بر عهده بگیرند و سپس شروع به یادگیری کنند. به عبارت دیگر، باید پیش از آنکه مسئولیت‌ها را بپذیرند، با دقت و به‌طور کامل به تجزیه و تحلیل شرایط می‌پرداختند.
او اضافه کرد: در حال حاضر، با وجود تمام مشکلات گذشته، به نظر می‌رسد که نرخ توافقی می‌تواند مزایای خاص خود را داشته باشد. برای مثال، این نرخ می‌تواند واردات را کاهش دهد، رانت‌ها را محدود کند و کسری‌های تجاری را بهبود بخشد. با این حال، در کنار این مزایا، یک خطر بزرگ نیز وجود دارد. اگر نتوانیم بازار آزاد را مهار کنیم، نرخ توافقی ممکن است تحت تأثیر بازار آزاد قرار گیرد و به‌طور مداوم افزایش یابد. این مسئله باعث تشدید التهاب در اقتصاد ایران خواهد شد، چراکه نرخ دلار در بازار آزاد به‌طور مستقیم بر سایر نرخ‌ها اثر می‌گذارد.
شقاقی یکی از مشکلات اصلی این است که دولت هنوز برنامه‌ای مشخص برای مهار بازار آزاد ندارد. این موضوع بسیار نگران‌کننده است و اگر به‌طور جدی به آن پرداخته نشود، شرایط اقتصادی کشور به خطر خواهد افتاد. برای پیشگیری از این وضعیت، دولت باید ابتدا به طور شفاف و واضح برای کنترل بازار آزاد ارز برنامه‌ریزی کند. این اولین قدم در راستای مدیریت بحران ارزی است.
این تحلیلگر اقتصادی اضافه کرد: همان‌طور که در درمان هر بیماری، ابتدا باید فرد بیمار به بیماری خود اعتراف کند تا درمان آغاز شود، در اینجا هم باید دولت ابتدا «بیماری» بازار آزاد ارز را بپذیرد تا بتواند راه‌حل‌های مؤثر و عملی برای مهار آن ارائه دهد. متأسفانه، به نظر می‌رسد که هنوز در دولت هیچ‌کس مسئولیت نرخ دلار در بازار آزاد را به‌طور کامل نمی‌پذیرد و هیچ‌گونه برنامه‌ای برای کنترل آن مطرح نشده است. این نکته بسیار حیاتی است و باید به‌طور جدی به آن پرداخته شود.
او در ادامه درباره افزایش قیمت ارز در بازار گفت: در حال حاضر، این اقدامات به صورت منسجم در کشور پیاده‌سازی نمی‌شود و این امر باعث ایجاد ناپایداری در بازار ارز و افزایش نرخ‌ها می‌شود. بانک مرکزی باید یک بسته سیاستی جامع و هماهنگ برای کنترل این وضعیت اتخاذ کند تا از پیامدهای خطرناک افزایش نرخ ارز در بازار آزاد جلوگیری شود. بدون این سیاست‌ها، نه تنها نرخ ارز آزاد بلکه نرخ توافقی نیز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
وی ادامه داد: با توجه به شرایط فعلی، تا زمانی که بازار آزاد برای مهار قیمت ارز برنامه‌ای نداشته باشد، احتمال افزایش بیشتر قیمت ارز در بازار آزاد وجود خواهد داشت. پیامد این افزایش قیمت، تأثیر مستقیم بر نرخ توافقی است که به دنبال آن خواهد آمد. دولت در حال حاضر برنامه مشخصی برای کنترل بازار آزاد ندارد و تا زمانی که این بازار کنترل نشود، سایر نرخ‌ها به تبعیت از بازار آزاد افزایش خواهند یافت. برای کنترل و مدیریت بازار آزاد ارز، اقداماتی لازم است که شامل موارد کنترل حساب سرمایه، کاهش کسری‌های تجاری غیرنفتی، مدیریت ریال و حکمرانی پول ملی، شفافیت و کنترل گردش پول، نظارت هوشمند بر مصرف ارز در کشور و همچنین توزیع کالا است.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: در حال حاضر، این اقدامات به صورت منسجم در کشور پیاده‌سازی نمی‌شود و این امر باعث ایجاد ناپایداری در بازار ارز و افزایش نرخ‌ها می‌شود. بانک مرکزی باید یک بسته سیاستی جامع و هماهنگ برای کنترل این وضعیت اتخاذ کند تا از پیامدهای خطرناک افزایش نرخ ارز در بازار آزاد جلوگیری شود. بدون این سیاست‌ها، نه تنها نرخ ارز آزاد بلکه نرخ توافقی نیز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
نظر شما