کدام خوارکی ها برای تغذیه دانش آموزان مناسب هستند؟
تا وقتی کیک و کلوچه و ساندویچ‌های بوفه مدرسه هست دیگر لقمه نان و پنیر جایی ندارد. انگاری امروزه خوراکی‌های مصنوعی با رنگ و لعاب‌های مختلف جایگزینی برای لقمه سالم مادرها شدند و دیگر بچه‌ها تمایل زیادی به مصرف غذاهای سالم ندارند. آیا دلیل بی‌میلی کودکان به غذاهای سالم، تنوع غذاهای ناسالم است؟
لقمه نان و پنیر و گردو دوران مدرسه یادتان هست؟ لقمه‌ای خاطره انگیز که بعد از شیطنت‌های زنگ تفریح تنها امید بچه‌ها برای رفع گرسنگی و طاقت آوردن تا زنگ آخر بود. اما انگاری امروزه خوراکی‌های مصنوعی با رنگ و لعاب‌های مختلف جایگزینی برای لقمه سالم مادرها شده است و دیگر بچه‌ها تمایل زیادی به مصرف غذاهای سالم ندارند. تا وقتی کیک و کلوچه و ساندویچ‌های بوفه مدرسه هست دیگر لقمه نان و پنیر جایی ندارد. اما آیا دلیل بی‌میلی کودکان به غذاهای سالم، تنوع غذاهای ناسالم است؟ خانواده‌ها در سبک غذایی کودکان چه نقشی دارند؟ آیا می‌توان کودک را به خوردن غذاهای سالم علاقه‌مند کرد؟
برای پاسخ به این پرسش‌ها با «سروناز علی‌‌عسگری» متخصص تغذیه و رژیم درمانی به گفت‌وگو نشسته‌ایم. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید:
چرا امروزه کودکان تمایل کمتری به خوردن غذاهای سالم دارند؟
نوع تغذیه کودکان در مدرسه براساس نوع تغذیه و عادات غذایی کودک در منزل شکل می‌گیرد. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که اغلب عادات غذایی کودکان تأثیر گرفته از عادات غذایی والدین است. کودکان به مصرف غذاهایی تمایل دارند که در بیشتر موارد در منزل در دسترس آنهاست. به عنوان مثال کودکانی که همیشه در منزل نوشابه در دسترسشان هست، تمایل کمتری به استفاده از آب، دوغ و سایر نوشیدنی‌های سالم در کنار غذایشان دارند.
همچنین یکی دیگر از دلایل بی‌میلی کودکان به غذاهای سالم، ظاهر و طعم غذاست. در واقع در بیشتر موارد بچه‌ها فقط به خاطر طعم و ظاهر برخی از خوراکی‌های سالم اشتها به مصرف آنها ندارند. درباره میان وعده‌های مدرسه هم این قضیه صادق است. نوع تغذیه کودک در مدرسه به هنر مادر یا هرکسی که سرپرست کودک است بازمی‌گردد.
ظاهر و طعم میان وعده‌هایی که والدین برای زنگ تفریح‌های کودکان تهیه می‌کنند بسیار مهم است. در زمان گذشته مادرها یک لقمه نان و پنیر ساده برای کودکان تهیه می‌کردند و چون در آن زمان تنوع زیادی در میان خوراکی‌ها نبود و ذائقه غذایی خانواده‌ها سالم‌تر بود، کودکان آن لقمه‌های ساده را در زنگ تفریح می‌خوردند. اما امروزه که تنوع موادغذایی زیاد شده مادران باید سلیقه بیشتری به خرج دهند تا کودکان برای خوردن میان‌وعده‌های سالم راغب شوند.
پروتئین‌ها؛ بهترین میان وعده برای کودکان
چه خوراکی‌های برای تغذیه کودکان مناسب است؟
لقمه نان و پنیر قدیمی شده و شاید بسیاری از کودکان امروزی تمایلی به خوردن این نوع تغذیه نداشته باشند. انتخاب‌های بسیاری وجود دارد که والدین می‌توانند در اختیار کودک قرار دهند. به عنوان مثال والدین می‌توانند به جای پنیر از کرده بادام زمینی استفاده کرده و به همراه انواع میوه آن را برای کودک حاضر کنند. یا مادرها می‌توانند یکم سلیقه بیشتری به خرج بدهند و به جای استفاده از نان‌های سنتی، با نان تست سبوس‌دار برای کودک لقمه درست کنند. والدین باید بتوانند با به کارگیری انواع میوه و تزئین خوراکی‌ها، کودک را به خوردن تغذیه سالم راغب کنند.
همچنین استفاده از پروتئین به ویژه تخم مرغ در تغذیه کودکان بسیار مهم است. والدین باید بتوانند فرزندشان را به مصرف پروتئین خصوصاً تخم مرغ عادت بدهند. چون این ماده غذایی یکی از خوراکی‌های مناسب و دسترس برای افراد است. مصرف یک عدد تخم مرغ در روز در وعده صبحانه یا میان وعده برای کودکان واجب است.
یک اشتباه رایجی که معمولاً بین خانواده‌ها وجود دارد این است که از خوراکی‌های قندی و کربوهیدرات‌های ساده مانند کلوچه و شیرینی زیاد استفاده می‌شود. اصلاً استفاده از این تنقلات برای میان وعده و صبحانه برای کودکان مناسب نیست. چون بلافاصله بعد از مصرف قند ساده، انسولین در بدن بچه ترشح می‌شود و این ترشح انسولین باعث افت قندخون شده و کودک بیشتر احساس گرسنگی می‌کند و بازدهی او سر کلاس پایین می‌آید.والدین به هیچ عنوان نباید از مواد قندی در صبحانه و میان وعده کودکان استفاده کنند بلکه باید پروتئین را جایگزین این مواد قندی کنند.
اجازه ندهید کودکان به بوفه مدرسه پناه ببرند
خانم دکتر! بسیاری از کودکان طعم تخم مرغ را دوست ندارند. مادران چگونه می‌توانند کودک را به خوردن تخم مرغ راغب کنند؟
طعم و ظاهر غذا برای کودکان بسیار اهمیت دارد. والدین می‌توانند تخم مرغ را به روش‌های مختلف با استفاده از ادویه‌های متفاوت درست کنند. به عنوان مثال اگر تخم مرغ را به صورت آب‌پز درست می‌کنند می‌توانند برای طعم دار کردن آن از انواع ادویه و سس استفاده کنند. همچنین می‌توانند در کنار تخم مرغ از سبزیجاتی مانند گوجه، سبزی خوردن، زیتون و... کمک بگیرند و غذا را به وسیله آنها تزئین کنند.
والدین نباید اجازه بدهند که کودک از سر گرسنگی چون تمایلی به خوردن لقمه خانگی ندارد به بوفه مدرسه پناه ببرد و لقمه ناگت و همبرگر مدرسه را بخورد. زیرا این ساندویچ‌ها دارای مواد افزودنی و نگهدارنده است و برای کودک مناسب نیست.
پنیر یکی دیگر از مواد پروتئینی است که برای کودکان بسیار مفید است. البته پنیر نوعی لبنیات است که به علت حجم زیاد پروتئینی که دارد، در دسته پروتئین‌ها قرار می‌گیرد. مادران می‌توانند از پنیر در کنار سبزیجاتی مانند خیار و گوجه یا در کنار مغزهای مانند گردو و سیاه‌دانه برای تهیه یک لقمه متنوع استفاده کنند.
کره بادام زمینی هم یکی دیگر از منابع بسیار خوب پروتئین است که می‌توان با عسل، مربا یا انواع میوه‌ها برای وعده صبحانه یا میان وعده برای کودک در نظر گرفت.
به غذای کودکان تنوع بدهید
برخی از دانش‌آموزان مدت طولانی‌تری در مدرسه حضور دارند. برای میان وعده ناهار چه نوع مواد غذایی را پیشنهاد می‌کند؟
مادرها می‌توانند از انواع گوشت‌ها برای میان وعده ناهار کودکان استفاده کنند. بسیاری از بچه‌ها زمان طولانی‌تری در مدرسه هستند و برای ساعت ۱۲ ظهر نیاز به یک میان وعده‌ای دارند که مانند غذا کودک را سیر کند. ساندویچ مرغ یکی از بهترین غذاها برای این میان وعده است. یکی از نکاتی که مادرها باید به آن توجه داشته باشند این است که باید به میان وعده‌های کودک تنوع بدهند.
چرا برخی از کودکان علاقه‌ای به مصرف میوه ندارند؟
در حال حاضر مصرف میوه و سبزیجات در کودکان بسیار کم شده است. یکی از علت‌های این مسئله این است که بسیاری از مادرها میوه را جلوی دست کودک نمی‌گذارند. یا در بسیاری از موارد میوه در دسترس کودک هست اما کودک حوصله پوست کندن میوه را ندارد یا اصلا بلد نیست. بنابراین بهتر است که والدین میوه را برای کودک پوست بگیرند و جلوی دست کودک بگذارند. یا ظرف‌های مخصوص تغذیه کودک تهیه کنند، میوه‌ها را پوست بگیرند تا کودک آنها را در مدرسه استفاده کند.
یکی از کارهایی که والدین می‌توانند انجام دهند این است که میوه را با قالب‌های مختلف با شکل‌های متنوع برش دهند تا ظاهر زیباتری داشته باشد و کودک نسبت به خوردن میوه تمایل پیدا کند.
به بچه مدرسه‌ای‌ها چایی شیرین ندهید
بسیاری از کودکان در زنگ اول و دوم مدرسه خواب‌آلود هستند و سطح هوشیاریشان کمتر است. چه موادغذایی سطح هوشیاری کودک را بالا می‌برد؟
بسیاری از والدین یک عادت اشتباهی دارند و آن این است که در وعده صبحانه به کودک چایی شیرین می‌دهند. والدین باید عادت کنند مواد غذایی شیرین را از وعده صبحانه کودک حذف کنند. زیرا مواد غذایی که دارای قند ساده هستند سطح هوشیاری کودک را بسیار کاهش می‌دهند. مادران نباید صبح اول صبح به کودک کیک و کلوچه همراه با شیر و شیرکاکائو بدهند. زیرا این مواد غذایی سطح هوشیاری کودک را پایین می‌آورد. والدین می‌توانند برای شیرین کردن چایی به جای شکر از عسل استفاده کنند.
دومین نکته برای افزایش سطح هوشیاری کودکان در طول مدرسه استفاده از مغزها به عنوان خوراکی‌های مناسب برای میان وعده‌هاست. البته مغزها بسیار گران هستند. شاید تهیه این مواد خوراکی برای برخی از خانواده‌ها سخت باشد اما اگر در روز ۱۰ تا دانه مغز بادام و ۱۰ تا دانه مغز پسته برای تغذیه کودکان در نظر گرفته شود یکی از میان وعده‌های بسیار خوب خواهد بود. زیرا مغزها منبع غنی از چربی‌هاست، پروتئین بسیار بالا دارد و حس سیری به کودک می‌دهد. بنابراین به مرور زمان بر سطح هوشیاری و یادگیری کودکان اثر خواهد داشت.
آیا استفاده از مغزها، باعث چاقی کودک می‌شود؟
برخی از والدین خصوصاً والدینی که کودکشان اضافه وزن دارند می‌پرسند که آیا استفاده از مغزها باعث چاقی کودک نمی‌شود؟
بله مغزها چرب هستند اما چربی‌ها با یکدیگر فرق می‌کنند. چربی‌های مفید لینولئیک و لینولنیک در مواد غذایی گیاهی مانند مغزها، روغن زیتون و... وجود دارند که جزو چربی‌های اشباع نیستند و برای بدن بسیار مفید هستند. حتی کودکانی که دچار چربی خون بالا یا کبدچرب هستند می‌توانند از مغزها استفاده کنند. مغزها برای این دسته از کودکان هیچ ضرری ندارد و چون قدرت سیرکنندگی بالایی دارد باعث می‌شود که کودک کمتر احساس گرسنگی کند و کمتر سراغ هله هوله برود.
یکی دیگر از مواد خوراکی که به عنوان میان وعده خصوصاً برای کودکانی که اضافه وزن دارند پیشنهاد می‌شود، استفاده از میوه‌های فیبردار است. فیبر هم به دلیل احساس سیری که به کودکان می‌دهد، برای تغذیه کودکان بسیار مهم است.
خانم دکتر! شما گفتید که والدین در صبحانه به کودکان چایی شیرین ندهند، آیا می‌توان آب‌میوه طبیعی را جایگزین چایی شیرین کرد؟
معمولاً کارشناس‌های تغذیه پیشنهاد می‌کنند که به جای آب‌میوه از خود میوه استفاده شود. چون با گرفتن آب‌میوه، فیبر موجود در میوه از بین می‌رود و حذف فیبر باعث می‌شود که قند موجود در میوه خیلی سریعتر در بدن جذب شود. این مسئله هم باعث گرسنگی بیشتر کودک و هم منجر به بالا رفتن قند خون او خواهد شد.
اما اگر بچه اصلاً اهل خوردن میوه نیست، می‌تواند از آب میوه طبیعی در حد متوسط استفاده کنند. اما اگر بچه تمایل به خوردن میوه دارد، خود میوه بهتر از آب‌میوه است. اما آب‌میوه مصنوعی را که به هیچ عنوان پیشنهاد نمی‌کنم.
نظر شما