یادداشت اختصاصی از حمیدرضا حاجی اشرفی
سیزده بدر نماد فرهنگ والای زیست محیطی ایرانیان
بدون هیچ تردیدی ، تمامی اعیاد ، مراسمات ، سنن و پاسداشت آیینی جوامع مختلف بشری و حوزه های فرهنگی - تمدنی جوامع اقصی نقاط جهان ، ریشه در فرهنگ ملی و تحولات اجتماعی- اقتصادی - تاریخی ملل جهان دارد .
جشن ها و آیین های بشری بعنوان میراث فرهنگی قابل احترامند ،زیرا که میراث تاریخی جوامع اند و دارای ریشه های معنوی - مادی خاص هر منطقه می باشند .
فلات بزرگ ایران زمین از نظر محدوده جغرافیایی در نیمکره شمالی و منطقه غرب آسیا و در خاورمیانه واقع شده . ایران از لحاظ میزان بارش سالیانه در زمره کشورهای نیمه خشک و میزان بارش باران و برف پایین تر از حد میانگین بسیاری از مناطق جهان قرار دارد . متاسفانه ، رژیم بارندگی و توزیع پراکندگی بارش نیز در محدوده داخل سرزمینی نیز نامتقارن است.
بهمین علت بطور ادواری در اکثر مناطق با خشکسالی و یا ترسالی مواجه ایم و گاها بارش های سنگین باران و برف و سیل زدگی شهرها و روستاها و ریسک سرما زدگی درختان و رخداد خسارتهای مالی و بدنی که مخاطرات طبیعی هستند در ایران بطور ادواری تجربه شده و می شوند .بهمین دلایل سبک زندگی انسان ایرانی با تغییرات آب و هوا در #طبیعت این فلات عجین است و منشا پیدایش جشن ها ، مراسمات و سنت های زیبای ایرانی با تغییر فصول و نوع فعالیت های عصر تمدن کشاورزی با هم گره خورده است .
آناهیتا ، الهه آب در ایران باستان برای پاسداشت و قدردانی از عنصر آب بعنوان یکی از نعمات خاص الهی ، جشن چهارشنبه سوری و گردهم آیی بدور آتش برای شکر گذاری از نعمات خداوند با افزایش میزان تابش انرژی گرمایشی خورشیدی که تحول گذر از فصل سرما به گرما و ورود به فصل کار و کوشش که نماد دگردیسی طبیعت در #عید نوروز است ، گاه شادمانی برای آغاز فصل فعالیت های کشاورزی و دامپروری ، تولید غذا و وداع با رخوت و عجز انسان در مقابل ننه سرما و تولید ثروت و سپس پاسداشت محیط زیست همگام با زراعت و کشاورزی در روز #سیزده بدر با رفتن خانواده ها بسوی دشت ها ، باغات ، مزارع و طبیعت خدا و سپری کردن ساعاتی از روز در دل طبیعت برای شکرگذاری و سلام انسان ایرانی به نمادهای زندگی؛ گل و گیاه ، درخت بعنوان قدردانی از نعمات پروردگار و تجدید میثاق با محیط زیست در معیشت عصر کشاورزی و دامپروری در فلات بزرگ ایران و ساکنین این قسمت از نیمکره شمالی ،تمدن و فرهنگ خاص را متبلور نموده اند .
ایرانیان همگام با تحولات آب و هوایی و جریان کار در تابستان به جشن های تیرماه ( تیرگان) در اوج روزهای کار کشاورزی و دامپروری را به شکر گذاری مجدد از نعمات پروردگار متعال ( اهورا مزدا ) هنگام برداشت محصولات زراعی بخاطر بازده مطلوب تولیدات غذا و گرامیداشت تعاون و همدلی در جوامع روستایی گرامی می داشتند.سرانجام جشن #مهرگان را به دلیل پایان دو فصل گرما و جمع آوری محصولات در فصل پاییز به شکر نعمات پرورگار و شادمانی از داشتن ذخیره غذا و آذوقه برای تداوم جریان زندگی در زمستان و گریز از قحطی برگزار می کردند.
هیچ یک از اعیاد و جشن های ایرانی در تاریخ باستان و دوره تاریخ اسلامی ، بدون وجود فلسفه و منطق و معیارهای اصولی نبوده و نیست ، پاسداشت برکات پروردگار ،نماد فرهنگ والای نیاکان ماست .ایرانیان سبک زندگی و مناسک شادی و جشن های خویش را با شرایط اقلیمی و آب و هوایی چهار فصل سرزمینشان منطبق و هماهنگ نموده بودند .
نیاکان ایرانی ،ضرورت قدرشناسی انسان از برکات الهی در فصل کار کشاورزی را با شادی عجین و فرصت آشتی طبیعت و حفظ گیاهان بعنوان منشا تولید غذا را برای آموزش کودکان و جوانان جهت درک رابطه متقابل انسان - طبیعت در فضای نشاط اجتماعی و در مراسمات جشن ها متجلی نموده اند.جشن هایی در زیباترین انواع نیایش ها !!!
آری ، انسان یکتاپرست ایرانی ، چه در دوران تاریخ باستان و چه در دوران تاریخ اسلامی ، همواره شکر گزار برکات مکتسبه از طبیعت ، قدردان نعمات اعطایی پروردگار متعال بوده و تحولات اقلیمی سالانه را جهت تنظیم شرایط زندگی اجتماعی - اقتصادی خویش قرار داده اند و این فرصت ها را به تعمیم تعاون و دوستی ها با جشن و شادمانی گذران کرده است .جهانبینی یکتاپرستی و زندگی هدفمند نشانگر خردمندی فرهنگ ایرانیان است .
درک والا از رابطه متقابل انسان - طبیعت باعث شد تا ایرانیان شاخص در علم و هنر و مهد پرورش دانشمندان ، عرفا ،شعرا ، نویسندگان و اندیشمندان نامی بشریت در منطقه غرب قاره کهن آسیا گردد .
سیزده بدر جشن دوستی ها و حفاظت از محیط زیست بر همه هموطنان با فرهنگ و فرهیخته مبارک باد .جشن سیزده بدر می تواند به فرصتی طلایی جهت ترویج معرفت انسان ایرانی توحید باور در حفاظت از محیط زیست و اندیشه های آبادگر در اذهان جهانیان ترسیم گردد .
نظر شما