معاون خرید فولاد خوزستان هشدار داد
پیامدهای جدی برای صنعت فولاد در مواجهه با چالش‌های ناترازی، صادرات و سیاست‌های ارزی
معاون خرید شرکت فولاد خوزستان در نشست خبری ایران‌متافو ۱۴۰۴ با تشریح زنجیره‌ای از چالش‌های انرژی، مواد اولیه، سیاست‌های ارزی و وضعیت صادرات کنسانتره، نسبت به پیامدهای جدی ناترازی‌های ساختاری در صنعت فولاد هشدار داد و خواستار اصلاح فوری سیاست‌ها و سازوکارهای نظارتی شد.
دکتر عطا تفضلی، معاون خرید فولاد خوزستان در جریان بیست‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی متالورژی (ایران‌متافو ۱۴۰۴)، با نگاهی انتقادی به سیاست‌گذاری‌های اخیر دولت در حوزه انرژی، ارزی، ثبت سفارش و صادرات مواد اولیه، تصویری دقیق از مجموعه چالش‌هایی ارائه کرد که امروز صنعت فولاد کشور را با تهدیدهای جدی مواجه ساخته است.
وی با بیان اینکه ناترازی‌ها دیگر محدود به برق و آب نیست و به عمق زنجیره تولید و نقدینگی نیز رسیده، تأکید کرد: ادامه روندهای فعلی می‌تواند بخش‌هایی از ظرفیت صنعت فولاد را از مدار بهره‌برداری خارج کند.
تفضلی با حضور در جمع خبرنگاران حاضر در رویداد ایران‌متافو ۱۴۰۴ اظهار کرد: طی سال‌های اخیر صنعت فولاد با فشارهای سنگین ناشی از ناترازی انرژی روبه‌رو بوده؛ از افزایش ۳۰ برابری هزینه انرژی تا کمبود آب و برق، در حالی که سهم فولاد از مصرف انرژی کشور تنها حدود ۷ تا ۸ درصد است.
معاون خرید شرکت فولاد خوزستان تصریح کرد: با وجود سهم محدود، در افکار عمومی طوری القا شد که فولاد علت مشکلات انرژی است، در حالی که بخش قابل توجهی از حاشیه سود صنایع فولادی تحت تأثیر همین افزایش هزینه‌ها از بین رفته است.
وی با اشاره به ناترازی عمیق زنجیره فولاد افزود: گاهی یک حلقه از زنجیره سودآور می‌شود و بخش دیگر زیان‌ده؛ یک سال آهن‌اسفنجی سودآور است و سال دیگر محصول نهایی. این نشان می‌دهد زنجیره تراز نیست.
به گفته تفضلی، عدم برنامه‌ریزی صحیح در طرح‌های توسعه باعث شده هر واحد تولیدی به‌جای تمرکز بر حلقه تخصصی خود، برای تکمیل زنجیره وارد حوزه‌های جدید شود و این روند در نهایت به خروج بخشی از ظرفیت تولید از مدار اقتصادی منجر شده است.
معاون خرید فولاد خوزستان با اشاره به مشکلات نقدینگی اظهار داشت: در گذشته اگر بدهکار دولت بودیم، امروز دولت از ما طلبکار است. شرایط به گونه‌ای است که هیچ پیش‌بینی دقیقی از آینده نمی‌توان داشت و هر سال عامل جدیدی بر مشکلات اضافه می‌شود.
دکتر تفضلی با اشاره به اجرای قانون حداکثر حمایت از تولید داخل، این قانون را از نظر هدف‌گذاری مثبت دانست اما گفت روند اجرا با مشکلات جدی مواجه است.
وی توضیح داد: برای اینکه ثابت شود کالایی ساخت داخل ندارد، باید چندین استعلام از سازمان‌های مختلف گرفته شود؛ فرایندی که گاهی دو تا شش ماه طول می‌کشد و ریسک توقف پروژه و خسارت‌های سنگین را ایجاد می‌کند. در مقابل، مسیر بازرگان برای واردات همان کالا در کمتر از دو ساعت انجام می‌شود. این دوگانگی عملاً هدف قانون را خنثی کرده است.
معاون خرید فولاد خوزستان با اشاره به سیاست جدید کنترل ارزی گفت: تعیین سهمیه ارزی برای کالاهایی که حتی ساخت داخل ندارند، باعث بروز اختلال جدی شده است. در سامانه گاهی اعلام می‌شود سهمیه یک کالا تمام شده در حالی که سهمیه اختصاص‌یافته ما مصرف نشده است.
عطا تفضلی افزود: این وضعیت زمینه ایجاد تخلف، رانت و فساد را فراهم می‌کند و حتی مسئولان وزارتخانه نیز به اشتباه بودن این سازوکار اذعان دارند.
وی بخش مهمی از سخنان خود را به موضوع صادرات کنسانتره اختصاص داد و گفت: کنسانتره ماده اولیه اصلی فولادسازی است. طبق آمار رسمی، منابع سنگ‌آهن کشور طی ۱۰ تا ۱۵ سال آینده به پایان می‌رسد. با این حال، حجم بالایی از این ماده حیاتی، آن هم عمدتاً توسط بازرگانان و نه شرکت‌های اصلی تولیدکننده صادر می‌شود.
معاون خرید فولاد خوزستان، با انتقاد از این روند گفت: وقتی قیمت کنسانتره داخلی حدود ۶ هزار تومان است و هزینه‌های بندری و صادراتی آن را به بیش از ۹ هزار تومان می‌رساند، چطور صادرکننده با قیمت ۸۵ تا ۹۰ دلار سود می‌کند؟ پاسخ روشن است: استفاده از کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای و بهره‌برداری از رانت ارزی.
به گفته وی، بسیاری از صادرکنندگان واقعی ارز را به کشور بازنمی‌گردانند یا در سامانه‌های رسمی ثبت نمی‌کنند و همین موضوع باعث رونق کارت‌های بازرگانی یک‌بارمصرف شده است.
معاون خرید فولاد خوزستان با اشاره به آمار صدور کارت بازرگانی گفت: در سال‌های اخیر تعداد کارت‌های صادر شده جهش عجیب داشته است. این موضوع نشان‌دهنده رونق تجارت واقعی نیست؛ بلکه بیانگر افزایش انگیزه سوءاستفاده و خروج مواد اولیه از مسیرهای غیرشفاف است.
وی در ادامه با بیان اینکه قیمت شمش فولادی از ابتدای سال تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد رشد کرده اما قیمت کنسانتره بیش از ۵۰ درصد افزایش یافته، اظهار داشت: این عدم تناسب به طور جدی حاشیه سود صنعت فولاد را از بین برده و وضعیت مالی بسیاری از فولادسازان مناسب نیست.
معاون خرید فولاد خوزستان در پایان اعلام کرد: افغانستان برای مزایده معادن خود شرط گذاشته که همه مراحل—from استخراج تا تولید فولاد—باید داخل همین کشور انجام شود. حتی ساخت بیمارستان و جاده جزو تعهدات سرمایه‌گذار است. این نشان‌دهنده اهمیت نگاه بلندمدت به منابع است؛ در حالی که ما امروز ماده اولیه ارزشمند خود را بدون نگاه آینده صادر می‌کنیم.
نظر شما