مهدی علیپور:
جایگاه صنعت بیمه در اقتصاد ملی؛ معمار نامرئی ثبات اقتصادی
وقتی سخن از توسعه اقتصادی به میان می‌آید، نگاه‌ها اغلب به سمت تولید، صادرات، بانکداری یا نفت و انرژی معطوف می‌شود؛ اما در پسِ این بازیگران پررنگ، صنعتی وجود دارد که شاید کمتر در کانون توجه افکار عمومی باشد، ولی نقشی بی‌بدیل در ثبات و پویایی اقتصاد ایفا می‌کند و آن صنعت بیمه است.
صنعت بیمه را می‌توان ستون فقرات اقتصاد مدرن دانست؛ نهادی که با مدیریت ریسک، تضمین بازگشت سرمایه و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر، مسیر را برای رشد و امنیت اقتصادی هموار می‌کند.
وقتی در سال ۲۰۱۱ زلزله و سونامی ژاپن خسارتی بالغ بر ۳۶۰ میلیارد دلار بر جای گذاشت، صنعت بیمه جهانی با پرداخت بیش از ۴۰ میلیارد دلار، نه تنها از فروپاشی اقتصاد سومین قدرت اقتصادی جهان جلوگیری کرد، بلکه امکان بازسازی سریع را فراهم آورد. بدون این مکانیزم، ژاپن شاید سال‌ها در رکود اقتصادی گرفتار می‌ماند.
این واقعه، بیش از هر استدلال نظری، اهمیت استراتژیک صنعت بیمه در معماری اقتصاد مدرن را آشکار می‌سازد. صنعتی که گرچه در سایه بانک‌ها و بازارهای سرمایه عمل می‌کند، اما در واقع شریان حیاتی ثبات اقتصادی است.
بیمه؛ حامی نامرئی تولید
یکی از نقش‌های بنیادین صنعت بیمه، پشتیبانی از فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی است. سرمایه‌گذاران و کارآفرینان، بدون پوشش‌های بیمه‌ای همچون بیمه آتش‌سوزی، مسؤولیت، مهندسی یا حمل‌ونقل، در مواجهه با کوچک‌ترین حادثه‌ای ممکن است با ورشکستگی مواجه شوند. بیمه، با تضمین ثبات مالی در برابر بحران‌ها، فضایی امن برای رشد اقتصادی فراهم می‌آورد.
در کشورمان ایران هم بیمه به واقع در مواقع حساس و بحرانی به کمک تولیدکنندگان و یا اقتصاد ملی آمده است. در جنگ ۸ ساله بیمه ایران نقش پر رنگی را ایفا کرد.
تجهیز سرمایه؛ قدرت پنهان صنعت بیمه
شرکت‌های بیمه با تجمیع حق‌بیمه‌ها، به یکی از بزرگ‌ترین نهادهای سرمایه‌گذار در اقتصاد تبدیل شده‌اند. این منابع اغلب در بازار سرمایه، پروژه‌های زیربنایی، اوراق دولتی و صندوق‌های بازنشستگی سرمایه‌گذاری می‌شوند. به همین دلیل، بیمه در کشورهای توسعه‌یافته، نه‌تنها ابزار مدیریت ریسک، بلکه بازوی قدرتمند تأمین مالی اقتصاد ملی محسوب می‌شود.
Warren Buffett، اسطوره سرمایه‌گذاری، امپراتوری Berkshire Hathaway خود را بر پایه صنعت بیمه بنا کرد. او دریافته بود که “float” – یعنی وجوه نقدی که بین دریافت حق بیمه و پرداخت خسارت در اختیار شرکت‌های بیمه قرار می‌گیرد – می‌تواند به قدرتمندترین اهرم سرمایه‌گذاری تبدیل شود. امروز، صنعت بیمه جهانی با مدیریت دارایی‌هایی بالغ بر ۳۶ تریلیون دلار، بزرگ‌ترین تأمین‌کننده نقدینگی بلندمدت برای اقتصاد جهانی محسوب می‌شود.
بیمه و عدالت اجتماعی؛ فراتر از معادلات مالی
کارکرد اجتماعی بیمه، به‌ویژه در حوزه‌های درمان، عمر و بازنشستگی، بر کسی پوشیده نیست. این خدمات نه‌تنها آرامش روانی را برای افراد به ارمغان می‌آورد، بلکه از طریق کاهش فشار مالی بر دولت و حمایت از گروه‌های کم‌درآمد، به توزیع عادلانه‌تر ثروت کمک می‌کند.
ضریب نفوذ؛ آینه توسعه‌یافتگی
تفاوت ضریب نفوذ بیمه میان کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه، تصویری گویا از شکاف توسعه ارائه می‌دهد. در حالی که در سوئیس این ضریب به ۹.۱ درصد می‌رسد و در انگلستان ۸.۳ درصد است، بسیاری از کشورهای در حال توسعه هنوز زیر ۲ درصد باقی مانده‌اند. این شکاف، نه صرفاً یک آمار، بلکه نشان‌دهنده تفاوت بنیادین در مقاومت اقتصادی، ظرفیت سرمایه‌گذاری، و امنیت اجتماعی است.
اقتصاد مقاوم؛ پارادایمی نوین
در عصر عدم قطعیت‌های فزاینده – از پاندمی‌های جهانی گرفته تا تغییرات اقلیمی و جنگ‌های تجاری – صنعت بیمه از یک ابزار مدیریت ریسک به رکن اساسی تاب‌آوری اقتصادی تبدیل شده است. Munich Re، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های بیمه اتکایی جهان، با توسعه مدل‌های پیچیده ارزیابی ریسک‌های اقلیمی، نه تنها به کسب‌وکارها در مدیریت ریسک کمک می‌کند، بلکه به سیاست‌گذاران در طراحی استراتژی‌های سازگاری با تغییرات اقلیمی یاری می‌رساند.
نتیجه‌گیری؛ ضرورتی استراتژیک
صنعت بیمه، دیگر صرفاً یک بخش خدماتی نیست؛ بلکه به زیرساخت حیاتی اقتصاد مدرن تبدیل شده است. همان‌گونه که نظام بانکی برای گردش نقدینگی ضروری است، صنعت بیمه برای مدیریت ریسک و تضمین ثبات اقتصادی اجتناب‌ناپذیر است.
برای اقتصادهایی که در مسیر توسعه گام برمی‌دارند، تقویت صنعت بیمه نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت استراتژیک است. این صنعت می‌تواند تفاوت میان رشدی شکننده و توسعه‌ای پایدار باشد؛ میان اقتصادی که در برابر شوک‌ها فرومی‌پاشد و اقتصادی که از بحران‌ها قوی‌تر بیرون می‌آید.
نظر شما