زمان قطعی برق البرز جمعه ۱۷ اسفند ۱۴۰۳ + جدول خاموشی برق کرج فردا هفدهم اسفند ۱۴۰۳
در این گزارش از صفحه اقتصاد به جدول خاموشی برق کرج فردا جمعه ۱۷ اسفند ۱۴۰۳ و زمان قطعی برق البرز هفدهم اسفند ۱۴۰۳ پرداخته شده است.
در روزهای پایانی اسفند با توجه به بحران‌های فراگیر در بخش انرژی کشور برنامه قطعی برق استان البرز و شهر کرج برای فردا جمعه ۱۷ اسفند ۱۴۰۳ اعلام شده است. این اقدام در چارچوب مدیریت دقیق مصرف انرژی و هوشمندسازی شبکه‌های برق صورت می‌گیرد تا استانداران بتوانند با برنامه‌ریزی صحیح از ایجاد ناترازی بیش از حد جلوگیری کنند.
همزمان، مسئولان معتقدند که بهره‌برداری بهینه از انرژی‌های غیرفسیلی و توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر می‌تواند تا حد زیادی بحران برق را کاهش دهد. در همین راستا تدوین برنامه‌های دقیق و استفاده از سامانه‌های دیجیتال نظیر «برق من» از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
برنامه قطعی برق البرز و خاموشی کرج فردا جمعه ۱۷ اسفند ۱۴۰۳
توجه:هرگونه اطلاعیه و یا اعلام برنامه خاموشی توسط"شرکت توزیع نیروی برق البرز"بلافاصله در این پست بروزرسانی خواهد شد.
در جلسه‌ای با حضور وزیر کشور، اسکندر مؤمنی، تأکید شد که سهم هر استان از مصرف انرژی باید از طریق هوشمندسازی به دقت تعیین شود. این اقدام به استانداران این امکان را می‌دهد تا بخش‌های مختلف استان خود را به شکل بهینه مدیریت کنند. مؤمنی در سخنرانی خود بیان داشت: «با هوشمندسازی مصرف انرژی، می‌توان از هدررفت برق جلوگیری کرد و با برنامه‌ریزی دقیق، ناترازی موجود را کاهش داد.» او افزود که استفاده از فناوری‌های نوین در اندازه‌گیری و مدیریت مصرف انرژی، گامی بلند در جهت بهره‌وری بهتر از منابع ملی محسوب می‌شود. این تغییر نگرش، همزمان با تلاش‌های گسترده در حوزه مدیریت بار و بهبود زیرساخت‌ها، نقش مهمی در کنترل بحران برق دارد.
تضمین بهره‌وری از انرژی‌های غیرفسیلی و نیروگاه‌های خورشیدی
مؤمنی همچنین به اهمیت سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های خورشیدی و انرژی‌های تجدیدپذیر اشاره کرد. وی تأکید نمود که برای احداث نیروگاه‌های جدید، زمین‌های مورد نیاز به سرعت شناسایی و آماده‌سازی می‌شود و سرمایه‌گذاران وارد عرصه پروژه‌های نوین انرژی خواهند شد. با اجرای این طرح‌ها، بخشی از مسأله ناترازی انرژی به‌طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. وی اضافه کرد: «با افزایش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، می‌توان به صورت بلندمدت از وابستگی به سوخت‌های فسیلی کاست و از آلودگی هوا نیز جلوگیری کرد.» این رویکرد نوین می‌تواند باعث افزایش ظرفیت تولید و کاهش هزینه‌های کل کشور گردد.
در همین راستا، یکی از تدابیر مهم دولتی، اعطای معافیت‌های موقتی به صنایعی است که موفق به اجرای طرح‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی شوند. طبق مصوبات جدید، صنایعی که طبق ماده ۴ قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق، طرح‌های احداث نیروگاهی خود را به موقع تکمیل نکنند، با انجام اقدامات بهینه‌سازی در حوزه‌های مختلف می‌توانند تا چهار سال از برنامه‌های مدیریت بار معاف شوند. ابوالفضل اسدی در این باره تصریح کرد که تعویض کولرهای پرمصرف با دستگاه‌های نوین و نصب کنتورهای هوشمند، می‌تواند از مزایای صرفه‌جویی قابل توجهی برخوردار شود. این اقدام علاوه بر کاهش مصرف برق، انگیزه‌ای برای ورود بخش خصوصی به طرح‌های بهینه‌سازی ایجاد می‌کند.
تغییرات در قوانین و حمایت‌های دولت از مدیریت انرژی
وزیر کشور در این مراسم با تقدیر از تدابیر رئیس‌جمهور و جلسات متعدد در وزارت کشور و استان‌ها اظهار داشت که با تلاش‌های مشترک، توانستیم از بحران‌های ناشی از ناترازی انرژی عبور کنیم. وی افزوده کرد: «استفاده از راهکارهای تشویقی، مانند اعطای پاداش به استان‌هایی که مصرف انرژی را به‌خوبی مدیریت کنند، می‌تواند انگیزه لازم را برای بهبود اوضاع فراهم آورد.» این تدابیر علاوه بر افزایش بهره‌وری انرژی، نقش مهمی در کاهش اثرات اقتصادی ناشی از خاموشی‌های برق داشته و باعث ایجاد حس اعتماد در میان مردم و مدیران حوزه انرژی می‌شود.
در صحنه بین‌المللی نیز تغییرات قابل توجهی در حوزه انرژی رخ داده است. سخنگوی رسمی وزارت برق عراق اعلام کرد که معافیت تحریمی واردات گاز ایران در تاریخ ۱۸ اسفند به پایان می‌رسد. با این وجود، تاکنون وزارت برق عراق ابلاغیه‌ای از جانب آمریکا دریافت نکرده و احتمال تمدید معافیت نیز مطرح است. در صورتی که تمدید معافیت صورت نگیرد، ممکن است برنامه‌هایی برای تعدیل واردات گاز توسط دولت عراق در دستور کار قرار گیرد. این موضوع تأثیر مستقیمی بر جریان انرژی در منطقه و نیز بر وضعیت تامین گاز در داخل کشور خواهد داشت.
یکی از دغدغه‌های مطرح در حوزه انرژی، فعالیت ماینرهای غیرمجاز است. کارشناسان معتقدند که مصرف بی‌رویه برق توسط مراکز استخراج رمزارز باعث افزایش ناترازی و فشار بر شبکه‌های برق می‌شود. از این رو، مسئولان حوزه انرژی خواستار اتخاذ تدابیر دقیق برای شناسایی و برخورد با مصرف‌کنندگان غیرقانونی شدند. به عنوان مثال، بازرسان توانیر با استفاده از سامانه‌های پیشرفته قادر به تشخیص ناگهانی افزایش مصرف برق هستند و در صورت لزوم با ارسال پیامک به شماره ۳۰۰۰۵۱۲۱، از فعالیت ماینرهای غیرمجاز اطلاع‌رسانی می‌کنند. محمد اله‌داد، معاون انتقال و تجارت خارجی شرکت توانیر نیز تأکید کرد که مشارکت مردم در معرفی مراکز غیرمجاز می‌تواند سهمی در کاهش مصرف بی‌رویه برق داشته باشد.
تأثیرات اجتماعی و اقتصادی خاموشی‌های برق
خاموشی‌های مکرر برق در کشور تأثیرات گسترده‌ای بر زندگی روزمره مردم و همچنین اقتصاد کشور داشته است. پزشکان و مسئولین حوزه سلامت اذعان دارند که قطع برق‌های ناگهانی در بیمارستان‌ها باعث ایجاد وضعیت بحرانی و حتی فوت برخی بیماران شده است. برخی از پزشکان اظهار داشتند: «برای قطع برق شرمنده مردم شدیم؛ چرا که مصرف نادرست انرژی باعث بروز مشکلات جدی در حوزه سلامت شده است.» علاوه بر این، گزارش‌های متعدد از مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که تعطیلی ادارات و سازمان‌های دولتی به دلیل ناترازی انرژی، هر روز باعث کاهش میلیاردی تولید ناخالص داخلی می‌شود. طبق برآوردها، تعطیلی ده روزه کشور می‌تواند به ضرر اقتصادی بالغ بر هفتاد هزار میلیارد تومان منجر شود که این رقم تنها بخشی از زیان‌های وارده به اقتصاد ملی را تشکیل می‌دهد.
از سوی دیگر، صنایع و بخش خصوصی نیز از اثرات جدی خاموشی‌های برق دچار آسیب‌های فراوانی شده‌اند. در بسیاری از شهرک‌های صنعتی بزرگ، کارخانه‌ها به دلیل قطعی برق برای دوره‌های متوالی، از عملکرد عادی خود باز مانده‌اند. کارشناسان بر این باورند که در صورت ادامه این روند، خسارات وارده به بخش خصوصی به مراتب بیش از ضررهای ناشی از تعطیلی ادارات خواهد بود. در همین راستا، وزارت نیرو با ارائه وعده‌هایی نظیر رفع ناترازی تا زمستان ۱۴۰۴ و اجرای پروژه‌های بزرگ در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، سعی در ایجاد اطمینان در میان تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران دارد؛ اما کارشناسان معتقدند که بدون تغییر الگوی مصرف و سرمایه‌گذاری کلان در نوسازی زیرساخت‌ها، این وعده‌ها دشوار به تحقق خواهد پیوست.
راهکارهای پیشنهادی برای بهبود وضعیت انرژی
برای مقابله با بحران موجود، کارشناسان و مسئولین حوزه انرژی به چندین راهکار عملی و فوری اشاره کرده‌اند:
۱- افزایش ظرفیت تولید انرژی از منابع غیرفسیلی: استفاده از نیروگاه‌های خورشیدی و بادی می‌تواند تا حد زیادی از فشار وارد بر شبکه برق بکاهد.
۲- استفاده از کنتورهای هوشمند: نصب کنتورهای پیشرفته به کاربران اجازه می‌دهد تا مصرف برق خود را به دقت مدیریت کرده و در مواقع اوج مصرف، از اقدامات بهینه‌سازی بهره‌مند شوند.
۳- ایجاد سامانه‌های دیجیتال نظارت بر مصرف: سامانه «برق من» و تماس با سامانه فوریت‌های برق از جمله ابزارهای موثر برای اطلاع‌رسانی به موقع درباره خاموشی‌ها و وضعیت شبکه می‌باشند.
۴- تشویق به تعویض تجهیزات قدیمی: برنامه‌های تشویقی برای تعویض کولرهای پنجره‌ای پرمصرف با کولرهای مدرن، نقش مهمی در کاهش مصرف برق دارند.
۵- ارائه پاداش به مصرف‌کنندگان هوشمند: استان‌هایی که موفق به مدیریت بهینه مصرف برق شوند، با دریافت پاداش‌های نقدی از سوی دولت، تشویق خواهند شد.
استفاده از فناوری‌های نوین و هوشمندسازی در مدیریت انرژی، دیگر امری انکارناپذیر به حساب می‌آید. مسئولان معتقدند که بهره‌برداری از سامانه‌های دیجیتال مانند «برق من» و تلفن تماس با شماره ۱۲۱، امکان اطلاع‌رسانی سریع درباره زمان‌بندی خاموشی‌ها را فراهم کرده و به کاربران اجازه می‌دهد تا برنامه‌های روزانه خود را بر اساس زمان‌های اعلام‌شده تنظیم کنند. در این میان، اپراتور سامانه فوریت‌های برق پس از دریافت شناسه قبض یا آدرس دقیق، زمان خاموشی و رفع آن را به کاربر اعلام می‌کند؛ هرچند به دلیل افزایش تماس‌ها ممکن است زمان انتظار کمی طولانی شود. این سامانه نقش مهمی در کاهش ناترازی و بهبود مدیریت مصرف برق دارد.
نکات ایمنی در استفاده از تجهیزات برقی
با توجه به افزایش فعالیت‌های خانه‌تکانی در این فصل، کارشناسان توصیه می‌کنند که در زمان نظافت وسایل برقی دقت ویژه‌ای به کار گرفته شود. نکاتی همچون قطع برق وسایل پیش از شروع به نظافت، دوری از تماس لوازم برقی با آب و عدم ریختن آب بر روی کلید و پریز، از جمله توصیه‌های اساسی به شمار می‌آیند. مسئولین حوزه ایمنی هشدار می‌دهند که نادیده گرفتن این نکات ممکن است منجر به خطر برق گرفتگی و آسیب‌های جبران‌ناپذیر شود. بنابراین، رعایت دستورالعمل‌های ایمنی در کنار استفاده از تجهیزات مدرن، می‌تواند از وقوع حوادث ناگوار جلوگیری کند.
دلایل ناترازی انرژی در ایران و راهکارهای بهینه‌سازی مصرف
یکی از چالش‌های اساسی در کشور، ناترازی تولید و مصرف انرژی است. کارشناسان معتقدند که افزایش تقاضا در مقابل عرضه محدود، باعث ایجاد ناترازی قابل‌توجهی در شبکه‌های برق می‌شود. دلایل اصلی این مشکل شامل رشد بی‌رویه مصرف انرژی، اتلاف‌های ناشی از زیرساخت‌های فرسوده و نبود هماهنگی میان تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان است. در همین راستا، راهکار اصلی رفع ناترازی، افزایش ظرفیت تولید و همزمان مدیریت بهینه مصرف است. ایجاد حساب‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی و استفاده از منابع حساب برای تضمین تسویه گواهی‌های صرفه‌جویی، می‌تواند انگیزه ورود بخش خصوصی به طرح‌های بهینه‌سازی را افزایش دهد. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که شاخص شدت مصرف انرژی در کشور حدود ۱.۸ برابر متوسط جهانی است؛ بنابراین، اصلاح ساختار مصرف و بهبود راندمان نیروگاه‌های حرارتی از ضرورت‌های فوری به شمار می‌آید.
بر اساس گزارش‌های مرکز پژوهش‌های مجلس، تعطیلی‌های ناشی از ناترازی انرژی هر روز موجب کاهش قابل توجهی در تولید ناخالص داخلی می‌شود. به گفته این گزارش‌ها، تعطیلی روزانه ادارات و مراکز دولتی به بهانه ناترازی انرژی باعث از دست رفتن رقم‌هایی بالغ بر ۷۵۸۵ میلیارد تومان در تولید ناخالص داخلی کشور می‌شود. در یک حساب حدودی، تعطیلی ده روزه کشور می‌تواند زیان اقتصادی بیش از ۷۰ هزار میلیارد تومان به همراه داشته باشد؛ این رقم تنها شامل خسارات ناشی از تعطیلی ادارات بوده و خسارات وارده به بخش خصوصی و صنایع نیز بسیار بالاتر از این مقدار است. از این رو، اصلاح الگوی مصرف و افزایش سرمایه‌گذاری در نوسازی زیرساخت‌های برق، از مهم‌ترین اولویت‌های دولت به شمار می‌آید.
سرمایه‌گذاری در حوزه نیروگاه‌های تجدیدپذیر و جایگزینی سوخت‌های فسیلی
یکی از رویکردهای جدید در مدیریت بحران برق، افزایش سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های تجدیدپذیر نظیر خورشیدی و بادی است. کارشناسان معتقدند که جایگزینی سوخت مایع یا نفت‌کوره با مینی ال‌ان‌جی می‌تواند نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا و افزایش بهره‌وری انرژی ایفا کند. طبق گزارش‌های موجود، پیک مصرف برق تابستان ۱۴۰۳ بالغ بر ۷۹هزار و ۸۷۲ مگاوات بوده و در صورت ادامه روند رشد، پیک مصرف تابستان ۱۴۰۴ به ۸۶هزار و ۸۰۰ مگاوات خواهد رسید. در همین زمینه، وزارت نیرو با اجرای پروژه‌های بزرگ در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، سعی در بهبود وضعیت شبکه برق و کاهش ناترازی دارد؛ اما کارشناسان هشدار می‌دهند که بدون تغییر اساسی در نحوه مصرف و سرمایه‌گذاری‌های کلان، این وعده‌ها به سرنوشت سال‌های گذشته دچار خواهند شد.
برای آگاهی از زمان‌بندی خاموشی برق، مشترکان صنعت برق می‌توانند از سامانه «برق من» استفاده کنند. کاربران با نصب این نرم‌افزار بر روی گوشی هوشمند خود، پس از وارد کردن شناسه قبض، می‌توانند زمان دقیق خاموشی و رفع آن را مشاهده نمایند. همچنین تماس با سامانه فوریت‌های برق از طریق شماره ثابت ۱۲۱ یا ارسال پیامک به شماره ارائه‌شده، از روش‌های موثر اطلاع‌رسانی به مشترکان است. کاربران در شبکه‌های اجتماعی گزارش داده‌اند که با استفاده از این روش، اطلاعات به موقع و دقیقی درباره زمان‌های خاموشی دریافت می‌کنند؛ هرچند در مواقع پر ترافیک تماس، ممکن است کمی تاخیر در پاسخگویی وجود داشته باشد.
مشارکت مردم در مقابله با مراکز استخراج رمزارز
یکی دیگر از نکات مهم در حوزه مدیریت انرژی، مقابله با مراکز استخراج رمزارز غیرمجاز است. طبق آمار ارائه‌شده، تاکنون حدود ۲۴۰ هزار دستگاه ماینر غیرمجاز در کشور کشف و ضبط شده است که مصرف برق آن‌ها بالغ بر ۸۰۰ مگاوات تخمین زده می‌شود. همایون حایری، معاون وزیر نیرو، اعلام کرد که علاوه بر این دستگاه‌ها، حدود ۷۰۰ هزار ماینر دیگر در سراسر کشور فعالیت دارند که شناسایی آن‌ها دشوار است. وی خاطرنشان کرد: «هر دستگاه ماینر به دلیل مصرف شبانه‌روزی برق، معادل مصرف ماهانه ۱۰ خانوار ایرانی برق مصرف می‌کند.» بنابراین، مشارکت مردم در معرفی مراکز غیرمجاز از طریق ارسال پیامک به شماره ۳۰۰۰۵۱۲۱ می‌تواند نقش مهمی در کاهش مصرف بی‌رویه و بهبود عملکرد شبکه برق داشته باشد.
در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، از جمله روسیه، چین و کشورهای اروپایی، استخراج رمزارز تحت قوانین سخت‌گیرانه قرار دارد. در این کشورها، تنها مراکزی که مازاد تولید برق دارند اجازه فعالیت استخراج را دارند و در صورت فعالیت غیرقانونی، برخوردهای شدید قانونی صورت می‌گیرد. کارشناسان معتقدند که در ایران، به دلیل قیمت پایین برق، استخراج غیرقانونی مقرون به صرفه شده و باعث افزایش مصرف بی‌رویه برق می‌شود. به همین دلیل، وزارت نیرو در کنار استفاده از ابزارهای نظارتی، تدابیر ویژه‌ای نظیر تعرفه‌گذاری پلکانی و قطع انشعاب برق متخلفان را نیز اتخاذ کرده است تا از ایجاد ناترازی بیشتر جلوگیری شود.
دیدگاه مسئولان درباره اصلاح رفتار مصرف‌کنندگان
رئیس‌جمهور در سخنرانی‌های اخیر خود، بارها بر لزوم تغییر رفتار مصرف‌کنندگان تأکید کرده است. او گفته است: «انسان برای خودسازی ابتدا باید مشارطه کند و در طول روز مراقبه داشته باشد؛ تغییر نگرش نسبت به مصرف برق، گاز، بنزین و گازوئیل اولین قدم در حل مشکلات جدی انرژی کشور است.» این تغییر رفتار از سوی مردم، اگر همزمان با اصلاحات ساختاری در بخش انرژی همراه شود، می‌تواند به بهبود وضعیت ناترازی و کاهش خاموشی‌های برق منجر گردد. نمایندگان مجلس نیز در گفتگوهای خود از ضرورت پرداخت سهم صنعت برق از طریق اجرای قانون هدفمندی سخن گفته و بر لزوم سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولید و توزیع انرژی تأکید دارند.
طبق آمار منتشر شده، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنعت برق از ۶.۲ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۰ به تنها ۶۰۰ میلیون دلار در سال ۱۴۰۰ کاهش یافته است. این کاهش سرمایه‌گذاری، همراه با عدم توانایی دولت در رفع چالش‌های موجود، باعث شده تا وضعیت صنعت برق به یکی از بزرگ‌ترین معضلات اقتصادی کشور تبدیل شود. همچنین، گزارش‌ها نشان می‌دهد که بحران برق زمستان ۱۴۰۳ تنها بخشی از مشکلات بنیادی در بخش انرژی است؛ چرا که کاهش سرمایه‌گذاری، فرسودگی سیستم‌های تولید و توزیع و عدم تنوع‌بخشی به منابع انرژی، همگی از عوامل اصلی این بحران محسوب می‌شوند.
راهکارهایی برای مقابله با بحران برق در آینده
با توجه به شرایط موجود، کارشناسان معتقدند که برای گذر از بحران برق و جلوگیری از وقوع خاموشی‌های گسترده، دولت نیازمند اتخاذ تدابیر جامع و چندجانبه است. از جمله راهکارهای پیشنهادی می‌توان به نکات زیر اشاره کرد:
۱- نوسازی و ارتقای زیرساخت‌های تولید و انتقال برق: سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مدرن و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در تولید برق می‌تواند ظرفیت شبکه را افزایش دهد.
۲- تنوع‌بخشی به منابع انرژی: گسترش نیروگاه‌های تجدیدپذیر و استفاده از سوخت‌های جایگزین نظیر مینی ال‌ان‌جی از مهم‌ترین راهکارها برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی است.
۳- اصلاح قوانین و مقررات: اجرای دقیق‌تر قوانین نظارتی بر استخراج رمزارز و ارائه تشویق‌های مالی به صنایعی که بهینه‌سازی مصرف را اجرا می‌کنند، از دیگر اقدامات مؤثر است.
۴- بهبود آگاهی عمومی: ارتقای سطح آگاهی مردم نسبت به اهمیت مدیریت مصرف انرژی و استفاده از سامانه‌های هوشمند اطلاع‌رسانی، می‌تواند نقش مهمی در کاهش ناترازی داشته باشد.
بر اساس گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، رشد مصرف برق جهانی تا سال ۲۰۲۷ سالانه نزدیک به ۴ درصد پیش‌بینی می‌شود. در این میان، تولید نیروگاه‌های فتوولتائیک خورشیدی قرار است نیمی از رشد تقاضای برق را تأمین کند. در ایران نیز، پیک مصرف برق تابستان ۱۴۰۳ بالغ بر ۷۹هزار و ۸۷۲ مگاوات بوده است و در صورت ادامه روند فعلی، پیک تابستان ۱۴۰۴ به ۸۶هزار و ۸۰۰ مگاوات خواهد رسید. این رشد قابل توجه، لزوم افزایش ظرفیت‌های تولید و بهبود سیستم‌های توزیع برق را بیش از پیش نشان می‌دهد. به همین دلیل، مسئولان حوزه انرژی بر این باورند که بدون سرمایه‌گذاری کلان و تغییر الگوی مصرف، بحران برق در سال‌های آینده عمیق‌تر خواهد شد.
چالش‌های موجود در نوسازی شبکه برق
با وجود تلاش‌های گسترده برای نوسازی زیرساخت‌های تولید و انتقال برق، کارشناسان معتقدند که مشکلات اساسی همچنان پابرجا هستند. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، فرسودگی سیستم‌های قدیمی و عدم استفاده از فناوری‌های نوین در بخش‌های تولیدی است. علاوه بر این، ضعف در هماهنگی میان بخش‌های مختلف تولید، انتقال و توزیع برق، از دیگر عوامل ایجاد ناترازی محسوب می‌شود. برای رفع این مشکلات، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، افزایش سرمایه‌گذاری و جذب فناوری‌های روز دنیا احساس می‌شود. کارشناسان همچنین تأکید می‌کنند که تنها با اصلاح ساختار مدیریتی و افزایش شفافیت در عملکرد می‌توان از بحران‌های مشابه در آینده جلوگیری کرد.
دولت در راستای مقابله با بحران برق، طرح‌های متعددی را اجرا کرده است. از جمله این اقدامات می‌توان به اجرای خاموشی‌های دو ساعته در ساعات اوج مصرف و ارائه دستورالعمل‌های ویژه به مشترکان اشاره کرد. به گفته مسئولان وزارت نیرو، با اجرای این طرح‌ها می‌توان بهبود قابل توجهی در مدیریت ناترازی برق ایجاد نمود. همچنین، ایجاد سامانه‌های هوشمند نظارتی، تشویق به تعویض تجهیزات قدیمی و استفاده از راهکارهای نوین در مدیریت مصرف انرژی از دیگر اقداماتی است که در دستور کار قرار گرفته است. این اقدامات در کنار تدابیر تشویقی و ارائه پاداش‌های نقدی به استان‌هایی که موفق به مدیریت بهینه مصرف شده‌اند، می‌تواند به بهبود وضعیت موجود کمک شایانی نماید.
یکی از عوامل کلیدی در بهبود وضعیت شبکه برق، استفاده از فناوری‌های نوین و دیجیتالی کردن سامانه‌های نظارتی است. نصب کنتورهای هوشمند و بهره‌گیری از سامانه‌های اینترنت اشیاء در شبکه‌های برق، امکان شناسایی سریع نوسانات مصرف را فراهم می‌کند. همچنین، استفاده از نرم‌افزار «برق من» به مشترکان اجازه می‌دهد تا با دریافت اطلاعات به‌روز، برنامه‌های خود را بر اساس زمان‌بندی خاموشی‌ها تنظیم کنند. این رویکرد نه تنها به کاهش ناترازی کمک می‌کند، بلکه موجب افزایش رضایت مشتریان و کاهش فشار بر شبکه‌های انتقال و توزیع می‌شود.
چالش‌های مالی و بدهی‌های شرکت‌های دولتی در حوزه انرژی
برخی از گزارش‌های مالی نشان می‌دهد که شرکت توانیر در حال حاضر با بدهی‌هایی بالغ بر ۱۲۷ هزار میلیارد تومان به پیمانکاران مواجه است و از طرفی از دولت طلب‌هایی به مبلغ حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان دارد. این وضعیت، علاوه بر ایجاد فشارهای مالی بر سازمان‌های دولتی، ریسک‌های موجود در صنعت برق را به مراتب افزایش داده است. کارشناسان بر این باورند که عدم انضباط مالی در بزرگ‌ترین شرکت‌های دولتی، می‌تواند منجر به کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران و توقف سرمایه‌گذاری‌های جدید در بخش انرژی شود. بنابراین، اصلاح ساختار مالی و افزایش شفافیت در مدیریت منابع از اولویت‌های ضروری در این حوزه به شمار می‌آید.
با توجه به بحران‌های موجود، دولت در تلاش است تا با جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، زمینه‌های لازم برای نوسازی و توسعه نیروگاه‌های جدید را فراهم آورد. از سوی دیگر، افزایش ظرفیت‌های تولید و توسعه پروژه‌های تجدیدپذیر از جمله اهداف اصلی این سیاست است. به گفته مسئولان، ایجاد بازار واقعی انرژی و تضمین تسویه گواهی‌های صرفه‌جویی می‌تواند انگیزه لازم را برای ورود بخش خصوصی به این حوزه ایجاد کند. علاوه بر این، توافق‌نامه‌های بین‌المللی و رفع تحریم‌های اقتصادی می‌تواند زمینه‌های لازم برای همکاری‌های بیشتر با شرکت‌های چینی، روسی و سایر کشورهای پیشرفته را فراهم آورد.
با توجه به تغییرات اساسی در الگوی مصرف انرژی و تلاش‌های دولت برای هوشمندسازی شبکه‌های برق، کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که در سال‌های آتی شاهد بهبود چشمگیری در وضعیت صنعت برق خواهیم بود. از سوی دیگر، افزایش ظرفیت‌های تولید از منابع تجدیدپذیر و تغییر نگرش مصرف‌کنندگان به عنوان عوامل کلیدی برای کاهش ناترازی و جلوگیری از خاموشی‌های گسترده مطرح شده‌اند. به گفته ابراهیم خوش گفتار، رئیس سابق سندیکای صنعت برق: «ده سال است که نرخ برق نیروگاه‌ها تغییر نکرده است؛ بنابراین، اصلاح ساختار و به‌روز رسانی سیستم‌های تولید و توزیع از اولویت‌های جدی به شمار می‌آید.» این نگرش، اگر همزمان با اصلاحات مدیریتی و افزایش سرمایه‌گذاری در زمینه فناوری‌های نوین همراه شود، می‌تواند زمینه‌ساز یک تغییر اساسی در وضعیت انرژی کشور گردد.
در پایان، لازم است تأکید شود که جدیت و پیگیری مداوم مسئولان در رفع مشکلات بخش انرژی، علاوه بر کاهش ناترازی برق، موجب ایجاد یک نظام پایداری خواهد شد که در بلندمدت به نفع تمامی اقشار جامعه و اقتصاد کشور خواهد بود. مسئولان امیدوارند با اجرای طرح‌های جامع و هماهنگ، ضمن کاهش هزینه‌های ناشی از خاموشی‌های گسترده، شاهد رشد و توسعه پایدار در حوزه انرژی ایران باشند.
امید است با اجرای راهکارهای مذکور، نه تنها بحران‌های فعلی برطرف شود، بلکه ایران به عنوان یک کشور پیشرو در بهره‌برداری هوشمند از منابع انرژی در منطقه معرفی گردد.
نظر شما