اختصاصی صفحه اقتصاد؛

بمب خبری مجلس در بودجه ۱۴۰۴ | حذف یارانه قطعی شد؟ افزایش فشار بر بازنشستگان

جزئیاتی از تصمیمات جنجالی بودجه ۱۴۰۴ در خصوص حذف یارانه ها و تغییر در سازوکار متناسب‌سازی حقوق را در ادامه این گزارش اختصاصی صفحه اقتصاد بخوانید.

صفحه اقتصاد -

بودجه سال ۱۴۰۴ کشور با ایرادات جدی از سوی شورای نگهبان و هیات عالی نظارت مواجه شده است. این ایرادات هرچند عمدتا شکلی توصیف شده‌اند، اما به‌گفته برخی نمایندگان مجلس، مسائل ماهوی و اساسی‌تری نیز در این بودجه به چشم می‌خورد.

در این گزارش، ایرادات مختلف بودجه ۱۴۰۴ را بررسی کرده و تأثیر آن‌ها بر اقتصاد کشور را تحلیل می‌کنیم.

ایرادات شکلی و ماهوی در بودجه ۱۴۰۴

مهدی طغیانی، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، معتقد است که بودجه ۱۴۰۴ از نظر ماهیت تفاوتی با بودجه ۱۴۰۳ ندارد. وی می‌گوید: «دولت تنها اقدامی که انجام داده، شفاف‌سازی برخی از اعداد و ارقام در بودجه است.»

به‌عنوان نمونه، بودجه‌هایی که پیش از این خارج از بودجه اصلی قرار داشتند، نظیر بودجه نظامی و هدفمندی یارانه‌ها، این بار در داخل بودجه گنجانده شده‌اند.

اما مشکل اصلی به‌گفته طغیانی، نبود برنامه برای رفع ناترازی‌ها در بودجه است. وی تاکید می‌کند: «بودجه باید بتواند چالش‌های اقتصادی کشور را حل کند. اما این لایحه هیچ‌گونه راهکاری برای حل ناترازی‌های مالی، به‌خصوص در بانک‌ها، ارائه نداده است.»

ایرادات شورای نگهبان و هیات عالی نظارت

جبار کوچکی‌نژاد، عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه، به برخی ایرادات مطرح‌شده از سوی شورای نگهبان اشاره کرده است. یکی از ایرادات، تخصیص ۲۰۰ هزار میلیارد تومان برای رفع ناترازی بانک‌ها بوده است. شورای نگهبان به این بند از لایحه ایراد گرفته و خواستار تغییر در آن شده است.

ایراد دیگری که شورای نگهبان وارد کرده، مربوط به اسناد خزانه است. بر اساس این لایحه، دولت بیش از ۷۰۰ هزار میلیارد تومان اسناد خزانه منتشر کرده است که به‌گفته کوچکی‌نژاد، این میزان انتشار اسناد خزانه، دولت‌های بعدی را بدهکار می‌کند و بانک‌ها را نیز در تنگنا قرار می‌دهد.

مشکل در تخصیص ارز برای واردات خودرو

یکی دیگر از موضوعات مورد انتقاد، خروج ارز برای واردات خودروهای نو و کارکرده است. مجلس در بودجه ۱۴۰۳ نیز بر واردات خودروهای دست‌دوم و نو تاکید کرده بود و همچنان بر این موضوع پافشاری می‌کند. به‌گفته سلمان ذاکر، عضو کمیسیون صنایع و معادن، مجلس معتقد است که واردات خودرو می‌تواند به تنظیم بازار و کاهش قیمت‌ها کمک کند و نباید مانعی بر سر راه آن ایجاد شود.

چالش‌های اساسی بودجه ۱۴۰۴

یکی از مهم‌ترین چالش‌های بودجه ۱۴۰۴، ناترازی در نظام بانکی کشور است. مجلس در لایحه بودجه، ۲۰۰ هزار میلیارد تومان برای رفع ناترازی بانک‌ها در نظر گرفته بود، اما این پیشنهاد با مخالفت شورای نگهبان مواجه شد.

از سوی دیگر، انتشار بیش از ۷۰۰ هزار میلیارد تومان اسناد خزانه یکی از نقاط ضعف بودجه محسوب می‌شود. این اقدام، بدهی دولت‌های آینده را افزایش داده و بانک‌ها را در شرایط دشواری قرار می‌دهد. به همین دلیل، کارشناسان معتقدند که باید در سیاست‌های انتشار اسناد خزانه تجدیدنظر شود.

ناترازی انرژی و بودجه

یکی دیگر از چالش‌های اساسی بودجه ۱۴۰۴، ناترازی در بخش انرژی است. ایران به‌عنوان یکی از کشورهای دارای منابع غنی انرژی، با مشکلاتی در زمینه تراز انرژی مواجه است. در بودجه ۱۴۰۴ نیز این مسئله دیده شده است، اما دولت اقدام جدی و مشخصی برای رفع این ناترازی در نظر نگرفته است.

مشکلات مالیاتی و درآمدهای نفتی

در بودجه ۱۴۰۴، درآمدهای مالیاتی به رقم ۱۷۰۰ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. اما بسیاری از نمایندگان معتقدند که این رقم غیرواقعی است و امکان تحقق آن وجود ندارد.

علاوه بر این، درآمدهای نفتی نیز در بودجه ۱۴۰۴ پیش‌بینی شده، اما ناتوانی در فروش نفت و تحریم‌های بین‌المللی، تحقق این درآمدها را با تردید جدی مواجه کرده است.

افزایش حقوق و معافیت‌ها

یکی از موضوعات بحث‌برانگیز در بودجه، افزایش حقوق نیروهای خدماتی و معافیت آب و برق مدارس بوده است. مجلس بر افزایش حقوق این نیروها تاکید داشته، اما شورای نگهبان این موضوع را به کمیسیون تلفیق بازگردانده است.

همچنین معافیت آب و برق مدارس از دیگر موضوعاتی است که مورد انتقاد قرار گرفته است. برخی معتقدند که این معافیت‌ها می‌تواند بار مالی سنگینی بر دولت تحمیل کند.

جدول انتشار اسناد خزانه در بودجه ۱۴۰۴

نوع اسناد خزانه	میزان انتشار (هزار میلیارد تومان)
اسناد خزانه بلندمدت	۴۰۰
اسناد خزانه کوتاه‌مدت	۳۰۰
جمع کل	۷۰۰

تحقق‌ناپذیری درآمدهای مالیاتی

در بودجه ۱۴۰۴، درآمدهای مالیاتی به رقم ۱۷۰۰ هزار میلیارد تومان پیش‌ بینی شده است. این رقم نسبت به سال‌های قبل افزایش قابل‌توجهی داشته، اما به‌گفته کوچکی‌نژاد، تحقق این درآمدها بعید است.

دولت باید سیاست‌های مالیاتی خود را اصلاح کند و به‌جای افزایش نرخ مالیات، بر گسترش پایه‌های مالیاتی تمرکز کند.

جبار کوچکی‌نژاد، عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه نیز با اشاره به ایرادات شورای نگهبان و هیات عالی نظارت مجمع از لایحه بودجه، گفت: شورای نگهبان از بخش‌های مختلف بودجه ایراد گرفته است.

ما در لایحه بودجه ۲۰۰ هزار میلیارد مصوب کردیم تا بانک‌ها از ناترازی بیرون بیایند که از این مصوبه ایراد گرفتند. از سوی دیگر از یکسری اسناد خزانه که قرار شد به صورت سازمانی برای مناطق سردسیر که بودجه آنها ابلاغ نمی‌شود، منتشر شود ایراد گرفتند. البته برخی ایرادات جزئی و بیشتر ایرادات شکلی بود.

او ادامه داد: یکی دیگر از ایرادات در خصوص خروج ارز برای خرید خودرو بود که در کمیسیون تلفیق بر این مصوبه اصرار کردیم. مجلس در لایحه بودجه به دنبال افزایش حقوق نیروهای خدماتی بود که این موضوع به کمیسیون تلفیق ارجاع شد‌. همچنین از معاف شدن آب و برق مدارس اشکال گرفتند. از سوی دیگر در خصوص درآمدهایی که سازمان فنی و حرفه‌ای کسب می‌کند نیز ایراد گرفته شد.

این عضو کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس تصریح کرد: در لایحه بودجه اسناد خزانه بسیار منتشر شده و بیش از ۷۰۰ هزار میلیارد تومان است و این موضوع یک مشکل است. این میزان اسناد خزانه دولت‌های بعدی را بدهکار می‌کند و بانک‌هایی که باید این اسناد را بخرند نیز دچار مشکل می‌شوند.

بودجه ۱۴۰۴ ناتراز است

کوچکی‌نژاد اظهار کرد: موضوع دیگر درآمدهای نفتی و مالیات است که تحقق آن ممکن نیست. مالیات ۱۷۰۰‌هزار میلیارد تومان است که رقم آن بسیار بالا است. معتقدم قطعا این موارد تحقق پیدا نمی‌کند و قطعا ناترازی‌هایی در بخش فروش اموال شاهد خواهد بود و کسری بودجه موجب ناترازی بودجه می‌شود.

او همچنین با اشاره به ناترازی انرژی خاطرنشان کرد: در لایحه بودجه، ناترازی انرژی دیده شده است و دولت باید اقدام جدی در بخش انرژی انجام دهد.

سلمان ذاکر، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز با اشاره به ایراد هیات عالی نظارت از بند مربوط به واردات خودرو در لایحه‌ اظهار کرد: واردات خودروی نو و کارکرده در لایحه بودجه ۱۴۰۳ به تصویب رسید و مجلس بر مصوبه خود مصر است بر این اساس بر این بند هم اصرار خواهیم کرد. چراکه مجلس مصمم بر واردات خودروی نو و دست‌دوم است.

سوال و مهم پرتکرار درباره بودجه ۱۴۰۴