بحران قطعات خودروهای چینی | خریداران خودروهای چینی آماده مشکلات جدی باشند

مشکل تأمین قطعات خودروهای چینی به یکی از بحران‌های اساسی بازار خودروی کشور تبدیل شده است. در حالی که خودروهای چینی به دلیل قیمت و آپشن‌های متعدد به‌سرعت جایگاه ویژه‌ای در بازار ایران پیدا کرده‌اند، خریداران این خودروها اکنون با مشکلات بسیاری در تامین قطعات یدکی و خدمات پس از فروش روبه‌رو هستند. وضعیت بحرانی کمبود قطعات، افزایش قیمت‌ها و بی‌تعهدی شرکت‌های مونتاژکننده، چالش‌هایی جدی برای مصرف‌کنندگان و فعالان این حوزه ایجاد کرده است.

افزایش قیمت و کمبود قطعات یدکی

وضعیت بازار قطعات یدکی خودروهای چینی در ایران روز به روز پیچیده‌تر می‌شود. خریداران این خودروها، که از آپشن‌ها و قیمت مناسب آنها لذت می‌برند، در نهایت با مشکلات بزرگی در تامین قطعات مواجه می‌شوند. این قطعات نه تنها کمیاب، بلکه با قیمتی بسیار بالاتر از حد انتظار در دسترس هستند. حتی در برخی موارد، قیمت قطعات چینی از نمونه‌های مشابه اروپایی و ژاپنی نیز فراتر می‌رود. چنین شرایطی موجب شده تا مشتریان این خودروها پس از خرید، متحمل هزینه‌های سنگین و طولانی‌مدت برای نگهداری و تعمیر خودرو شوند.

بی‌تعهدی شرکت‌های مونتاژکار و واردکننده قطعات یدکی

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های خریداران خودروهای چینی، بی‌تعهدی شرکت‌های مونتاژکار در ارائه خدمات پس از فروش و تامین قطعات یدکی است. این شرکت‌ها به‌سادگی وظیفه‌ای برای رفع نیاز مشتریان احساس نمی‌کنند و هیچ گونه تعهدی نسبت به ارائه خدمات ندارند. نمایندگی‌هایی که مسئولیت واردات و فروش این خودروها را بر عهده دارند، معمولاً اطلاعات فنی کافی برای پشتیبانی خودروها ندارند و قادر به ارائه خدمات کیفی نیستند.

بحران عدم تامین قطعات یدکی ضروری

گزارش‌ها نشان می‌دهند که مشکل تامین قطعات به تمامی بخش‌های خودروهای چینی مربوط می‌شود؛ از قطعات ساده مانند چراغ‌ها و قفل‌ها گرفته تا قطعات پیچیده‌ای مانند سیستم‌های موتور و گیربکس. حتی در برخی موارد برای نصب قطعاتی مانند گلگیر یا سپر، مشتریان دچار مشکل می‌شوند. در واقع، واردکنندگان تنها بر اساس سودآوری خود، قطعات خاصی را وارد می‌کنند و برخی قطعات اساسی خودرو همچنان کمیاب باقی می‌ماند.

سود سرشار واردات بی‌کیفیت قطعات یدکی خودرو

علیرضا نیک‌آئین، رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودرو تهران، اشاره می‌کند که واردات قطعات خودروهای چینی با سودی بالغ بر ۳۰۰ درصد برای واردکنندگان همراه است. با توجه به اینکه این سودها برای واردکنندگان بسیار جذاب است، برخی از آنها اقدام به واردات قطعات بی‌کیفیت یا غیرضروری می‌کنند. این مسئله باعث شده که بازار قطعات یدکی خودروهای چینی از نظر کیفیت و تنوع بسیار ضعیف باشد و مصرف‌کنندگان همواره با مشکل عدم دسترسی به قطعات اصلی مواجه شوند.

عدم انتقال دانش فنی

علاوه بر نبود قطعات باکیفیت، به نظر می‌رسد که هیچ تلاشی برای انتقال دانش فنی در زمینه خودروهای چینی نیز صورت نمی‌گیرد. تولیدکنندگان و واردکنندگان تمایلی به بومی‌سازی قطعات یا ارتقاء صنعت داخلی ندارند و به واردات ساده و سودآور بسنده کرده‌اند. همین امر موجب می‌شود که با گذشت زمان، بحران عدم تامین قطعات و خدمات پس از فروش شدت بیشتری پیدا کند.

تأثیر منفی قراردادها و تعرفه‌ها

بابک کریمخان، عضو انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو کشور، اشاره می‌کند که مشکل اصلی در قراردادهای منعقد شده با شرکای چینی نهفته است. در این قراردادها، شرکای چینی هیچ تعهدی به ارائه قطعات یدکی با قیمت مناسب ندارند و در عمل تنها به فکر فروش خودرو هستند. از سوی دیگر، نظام تعرفه‌ای فعلی به گونه‌ای است که واردات قطعات سود بیشتری نسبت به تولید داخل دارد و به همین دلیل، چینی‌ها نیازی به تولید قطعات در داخل کشور نمی‌بینند.

لزوم داخلی‌سازی قطعات

کریمخان با تاکید بر ضرورت داخلی‌سازی قطعات، توضیح می‌دهد که در قانون داخلی‌سازی خودروهای CKD، الزام به استفاده از حداقل ۳۰ درصد قطعات داخلی وجود دارد. اما این درصد به صورت سطحی و با استفاده از قطعات ساده‌ای مانند رینگ، لاستیک و باتری تحقق پیدا می‌کند. اگرچه این درصد به ظاهر رعایت می‌شود، اما برای داخلی‌سازی واقعی نیاز به اقدامات جدی‌تر است.

جذب مشتری با آپشن‌های لوکس

شرکت‌های چینی به خوبی با سلیقه مصرف‌کنندگان ایرانی آشنا هستند و با ارائه آپشن‌های متنوع و لوکس، مشتریان را جذب می‌کنند. این شرکت‌ها، خودروهای خود را به صورت اقساطی و با شرایط پرداخت آسان به بازار عرضه می‌کنند که باعث افزایش جذابیت آنها در بین مصرف‌کنندگان ایرانی می‌شود. اما مصرف‌کنندگان در بسیاری از موارد از مشکلات پس از خرید و بحران تامین قطعات مطلع نیستند و بعداً با مشکلات فراوانی مواجه می‌شوند.

ضرورت رشد صنعت قطعه‌سازی داخلی

به گفته کارشناسان، تنها راه حل نهایی این بحران، توسعه صنعت قطعه‌سازی داخلی است. رشد و توسعه صنعت قطعه‌سازی، می‌تواند به تامین قطعات مورد نیاز و کاهش وابستگی به واردات قطعات بی‌کیفیت چینی کمک کند. با این حال، بدون حمایت و برنامه‌ریزی صحیح، صنعت خودرو داخلی ممکن است به بازاری برای محصولات و قطعات چینی با کیفیت پایین تبدیل شود.