نقش شورای فقهی صنعت بیمه در اجرایی‌سازی تكافل در كشور

از زمان برگزاری اولین جلسه شورای فقهی در تاریخ ۷ شهریور ۱۴۰۱ تا کنون ۲۰ جلسه این شورا در تهران (پژوهشکده بیمه) و قم برگزار شده است.
«نظام سازی فقه امامیه در دوران معاصر و تاکید بر انطباق تصمیمات و مصوبات بیمه ای براساس موازین شرعی و فقه جعفری»؛ «سیاستگذاری فعالیت های شورای فقهی»؛ «مطالعه تکافل در کشورهای در حال اجرا با نگاه توصیفی، تحلیلی و رویکرد انتقادی نسبت به عقود مورد استنادمانند وکالت، مضاربه، هبه، وقف و…»؛ «بررسی آیین نامه اجرایی تکافل شرکت بیمه اتکایی ایران معین»؛ «بررسی آیین نامه اجرایی تکافل شرکت بیمه سرمد»؛ «بررسی آیین نامه اجرایی تکافل شرکت بیمه اتکایی امین»؛ «طراحی برگزاری نشست‌ها و کرسی‌های علمی در خصوص جایگاه عقود در تکافل مبتنی بر فقه شیعه»، «جمع‌بندی گزارش شورای فقهی بیمه» و «تبیین مدل اجرایی الگوی تکافل بر اساس دیدگاه امام خمینی (ره) در کتاب تحریر الوسیله» از مهمترین موضوعات مطرح شده در جلسات شورای فقهی صنعت بیمه می‌باشد.
بر پایه این گزارش، شورای فقهی بیمه در بررسی‌های مقدماتی دو نوع عقد را برای تکافل در جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد می‌نماید؛ اول عقد صلح که عقدی لازم است و می‌تواند دست تکافل گذار و تکافل پذیر را در ابعاد گسترده تکافل برابر با صلحی که انجام می‌شود باز بگذارد و دوم عقد شرکت که هرچند عقدی جایز است و برخی آن را لازم دانسته اند اما اشکالات کمتری نسبت به سایر عقود جایز دارد و مورد توجه ویژه برخی از فقهای معاصر نیز قرار گرفته است.
در نتیجه 153 ساعت مطالعه و بررسی‌ انجام شده توسط شورای فقهی بیمه، علاوه بر مراجعه به متون فقهی شیعه به متون فقهی اهل سنت نیز مراجعه شده و به این امر که صنعت تکافل بتواند ورای مرزهای ایران پذیرای سایر ملت‌ها خصوصاً کشورهای مسلمان نیز باشد توجه ویژه شده است. بنابراین عقود اشاره شده با نگاه به گستره وسیع مخاطبان در فضای داخل و خارج از کشور پیشنهاد گردیده است.
در جلسه اخیر شورای فقهی صنعت بیمه نیز مدل اجرایی الگوی تکافل بر اساس دیدگاه امام خمینی (ره) در کتاب تحریر الوسیله توسط فضلای حوزه علمیه مشهد تبیین شد. در این نشست با ارائه پیشینه بحث در آثار حوزه تکافل، به تبیین نظریه امام خمینی (ره)، اقوال فقهی مشابه نظریه امام و ملاحظات و پیش‌فرض‌های موجود در این زمینه پرداخته شد. همچنین ضمن اشاره به اشکالات و چالش‌های نظریه و تکمیل دیدگاه امام خمینی در الگوی تکافل با ارائه نظریه تأمین مختلط، مباحثی در حوزه اجرایی و عملیاتی کردن نظریه و سایر مدل‌های موجود مطرح گردید.