یادداشت اختصاصی از جواد نبوتی

اهمیت مالیات بر عائدی سرمایه تأثیرات و چشم‌انداز

طرح «مالیات بر سوداگری و سفته بازی» با شماره ثبت ۶۳ عمدتاً به منظور محدود کردن فعالیت های سوداگرانه، ایجاد عدالت اجتماعی، افزایش منابع عمومی و افزایش کارایی اقتصادی، در مجلس شورای اسلامی اعلام وصول شد. طرح مذکور پس از بررسی های کارشناسی در صحن علنی مجلس به تصویب رسید و برای بررسی مغایرت با قانون اساسی و شرع به شورای نگهبان ارسال شد. شورای نگهبان در تاریخ ۱۴۰۲/۰۳/۰۹ نظرات خود را درخصوص طرح مذکور اعلام کرد و این طرح را دارای ایرادها و ابهام هایی دانست.

صفحه اقتصاد -

مالیات بر عائدی سرمایه یکی از ابزارهای مالیاتی مهم در سیاق سیاست‌گذاری مالیاتی کشورها است. این مالیات بر عائدی‌های حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها و سرمایه‌گذاری‌های مختلف اعم از سهام، املاک، وام‌های ربا‌دار، و دیگر انواع دارایی‌ها به عنوان یک منبع درآمد برای دولت عمل می‌کند. در این مقاله، به بررسی اهمیت، انواع، تأثیرات و چشم‌انداز مالیات بر عائدی سرمایه خواهیم پرداخت.

مالیات بر عائدی سرمایه علاوه بر تأمین منابع مالی برای دولت، نقش مهمی در تنظیم توزیع درآمد و ثروت در جامعه ایفا می‌کند. این مالیات می‌تواند به کاهش تفاوت‌های اقتصادی و اجتماعی کمک کند و عدالت مالیاتی را تضمین کند.

مالیات بر عائدی سرمایه به چندین شکل مختلف می‌تواند اجرا شود. برخی از انواع معمول این مالیات شامل مالیات بر درآمد سهام، مالیات بر سود شرکت‌ها، مالیات بر منابع طبیعی، و مالیات بر معاملات املاک می‌شوند.

مالیات بر عائدی سرمایه می‌تواند تأثیرات متعددی بر اقتصاد و جامعه داشته باشد. این تأثیرات می‌توانند شامل کاهش تحریم سرمایه، تنظیم موجودیت‌های مالیاتی، ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری‌های بهره‌ور، و کنترل نمونه‌های مختلف ثروت باشند.

در آینده، مالیات بر عائدی سرمایه ممکن است تغییراتی را تجربه کند. اصلاحات در سیاست‌های مالیاتی ممکن است به منظور تنظیم بهتر توزیع درآمد و افزایش توانمندی دولت در تأمین منابع مالی اجرا شود. همچنین، تأثیر تکنولوژی و تغییرات در اقتصاد جهانی نیز ممکن است بر شکل و محتوای مالیات بر عائدی سرمایه تأثیر بگذارد.

مالیات بر عائدی سرمایه نقش مهمی در تأمین منابع مالی دولت و تنظیم توزیع درآمد و ثروت در جامعه ایفا می‌کند. این مالیات می‌تواند تأثیرات متعددی بر اقتصاد و جامعه داشته باشد و در آینده نیز ممکن است تغییرات و اصلاحاتی را تجربه کند. به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای سیاست‌گذاری مالیاتی، تحلیل دقیق و تعامل مستمر با مالیات بر عائدی سرمایه ضروری است تا اهداف مالیاتی و اقتصادی کشور به بهترین شکل ممکن دست‌یابی کنند.

مالیات بر عایدی سرمایه ، نوعی مالیات مستقیم محسوب می شود که در عمده موارد ، قشر مرفه و ثروتمند جامعه را هدف خود قرار داده و معمولا ، فعالیت های غیر مولد که ناشی از سوداگری هستند را در بر می گیرد . بنابراین ، انواع مالیات بر عایدی سرمایه را می توان صرفا در خصوص بخش کمی از مردم ، که به نحو گسترده ، فعالیت های مذکور را انجام می دهند ، مقرر نمود ؛ نه همه افرادی که این معاملات را انجام می دهند .

با تصویب دولت در اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه، از این پس خرید و فروش ملک و خودرو و طلا و همینطور انواع ارز مشمول مالیات بر عایدی سرمایه می شوند. البته در مورد اندوخته طلا بیان شده است که، تا میزان ۱۵۰ گرم طلا، مستثنی و جدا شده و معاف از مالیات خواهد بود. البته بنابر سخن نمایندگان تصویب کننده این طرح، هدف از این طرح در واقع مالیات بر سوداگری و دلالی های کاذب است و شامل حال ۹۹% مردم نمیشود.

مالیات بر عایدی سرمایه در بازار مسکن

یکی از اصلی ترین حوزه های مالیات بر عایدی سرمایه بازار ملک است.براساس این قانون اگر ملک مورد نظر زیر ۱ سال نگهداری شود، ۶۰درصد مالیات بر عایدی سرمایه (مابه التفاوت سود خرید و فروش) است.اما با نگهداری بیش از ۵ سال مالیات مسکن به ۵درصد می رسد.

-معافیت از مالیات برعایدی مسکن:

طبق تبصره‌های مختلف ماده۱۳ این طرح، هر شخص حقیقی به تعداد همسر و فرزند بالای ۱۸ سال خود که ملک مسکونی به آنها تعلق ندارد، می‌تواند تا سقف ۴ ملک با دوره تملک بیش از دو سال داشته باشد که از مالیات موضوع این فصل معاف است؛ شرط برخورداری از این امتیاز این است که از این معافیت مربوط در پنج سال گذشته استفاده نشده باشد.
در خصوص اراضی با کاربری کشاورزی اعم از باغ‌ها و زمین‌های زراعی خارج از حریم شهری به استثنای باغ ویلاها نیز باید گفت که این دارایی‌ها معاف از مالیات بر عایدی سرمایه است و شرط استفاده از این معافیت نیز این است که اراضی مذکور دوره تملک بالای سه سال داشته باشند و در حداقل سه سال از دوره پنج ساله منتهی به تاریخ فروش زیر کشت بوده باشند.
اولین معامله املاک پس از اخذ پروانه ساختمانی تا قبل از دریافت گواهی اتمام عملیات ساختمانی مشروط به اینکه بیش از چهار سال از تاریخ اخذ «اولین پروانه ساختمانی» نگذشته باشد و همچنین اولین انتقال املاک پس از دریافت گواهی اتمام عملیات ساختمانی نیز از مالیات برعایدی سرمایه در بازار مسکن معاف اند.

مالیات بر عایدی سرمایه خودرو

بازار خودرو هم یکی از بازارهایی است که شامل مالیات بر عایدی سرمایه خواهد شد.براساس قانون مالیات بر عایدی سرمایه خودرو، نگهداری خودرو به مدت کمتراز ۱ سال ۳۰ درصد مالیات بر عایدی را دربر خواهد داشت.هم چنین اگر خودرو بیش از ۳ سال نگهداری شود مالیاتی به آن تعلق نخواهد گرفت.

-معافیت از مالیات بر عایدی سرمایه خودرو

به تعداد اعضای خانوار در یک خانواده تا سقف ۴ خودرو معافیت مالیاتی تعلق می‌گیرد و در صورت بیشتر شدن این تعداد مالیات بر عایدی خودرو شامل مالک خواهد شد. در خصوص خودرو دارای پلاک شخصی و متعلق به اشخاص غیرتجاری بالای ۱۸ سال که دوره تملک آن بیش از دو سال است و تنها وسیله نقلیه دارای پلاک شخصی متعلق به وی است از این مالیات معاف خواهد بود.

مالیات بر عایدی طلا، ارز و رمز ارز

برای نگهداری کمتراز یک سال در بازار طلا و ارز، مالیات ۳۰درصدی از عایدی وضع شده است.با نگداری طلا و ارز بین یک تا دوسال میزان این مالیات ۲۰درصد و بیشتر از ۲ سال هم ۱۰درصد خواهد بود.

-معافیت از مالیات عایدی بر سرمایه طلا و ارز

در خصوص طلا نیز هر شخص حقیقی بالای ۱۸ سال به میزان فروش معادل دویست گرم طلای ۱۸ عیار از مالیات بر عایدی سرمایه معاف است که البته شرط برخورداری از این معافیت تا سقف مذکور نیز این است که شخص در پنج سال گذشته از این معافیت استفاده نکرده باشد. از سوی دیگر کسانی که کمتر از ۲ هزار یورو دارند (که تقریبا معادل ۲۴۰۰ دلار می‌شود) از پرداخت مالیات بر عایدی ارز معاف هستند.

جزئیات قانون مالیات بر عایدی سرمایه

درقانون مالیات برعایدی سرمایه نقاط تاریک بسیاری وجود دارد.مانند اینکه نحوه محاسبه مالیات بر عایدی رمز ارزها چگونه است؟آیا اثر تورم نرخ محاسبه عایدی لحاظ خواهد شد؟بنابراین درحال حاضر که کلیات این قانون به تصویب رسیده است، خیلی زود است که راجع به جزئیات آن اظهار نظر کنیم.

مالیات بر عایدی سرمایه از کی اجرا می شود؟

اجرای مالیات عایدی سرمایه نیازمند به دو ابزار بستر اجرایی و تصویب قانون مالیات بر عایدی سرمایه است که طراحی بستر اجرایی به عهده سازمان امور مالیاتی و قانون مالیات بر عایدی سرمایه به عهده مجلس شورای اسلامی است. البته در حال حاضر سازوکار اجرای این قانون به طور کامل در کشور فراهم نیست و مسئولان باید اقدامات لازم را جهت ثبت هر خرید و فروشی فراهم کنند.