چرا فعالیت هسته‌ای ایران با حمله مجدد متوقف نمی‌شود؟
ایران پس از فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی اروپا، توافق قاهره با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را متوقف کرد؛ این در حالی است که «اولی هاینونن» تأکید دارد ایران و آمریکا باید وارد مذاکرات مستقیم و بدون واسطه شوند تا تنش‌های مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای کاهش یابد.
پس از اقدامات سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) در فعال‌سازی مکانیسم ماشه، ایران همکاری‌های خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحت توافق قاهره را به حالت تعلیق درآورده است.
توقف توافق قاهره
ایران تاکید کرده که توافق قاهره پس از فعال‌شدن مکانیسم ماشه، دیگر موضوعیت ندارد. اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در این خصوص توضیح داده که ایران همچنان عضو ان‌پی‌تی بوده و به توافقنامه پادمان پایبند است. وی تأکید کرد که علی‌رغم تلاش‌های ایران برای همکاری با آژانس، طرف‌های مقابل این تلاش‌ها را قدر ندانسته‌اند. همچنین افزود که تلاش برای بازگرداندن قطعنامه موجب غیرقابل اجرا شدن توافق قاهره شده و مسئولیت این وضعیت بر عهده سه کشور اروپایی است.
نگرانی از غنی‌سازی سطح بالا
اولی هاینونن، معاون پیشین مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در خصوص برنامه هسته‌ای ایران و نگاه آمریکا و اسرائیل گفت: از سال ۲۰۰۳ آژانس در تلاش بوده تا ناسازگاری‌ها در اظهارات ایران را رفع کند. با این حال، این نهاد تاکنون نتوانسته تمامی مواد و فعالیت‌های اعلام‌شده را تأیید نماید. غنی‌سازی اورانیوم ایران تا سطح ۶۰٪ نگرانی‌های اضافی ایجاد کرده است، زیرا این سطح به درجه تولید سلاح هسته‌ای نزدیک بوده و کاربرد شناخته‌شده غیرنظامی ندارد.
هاینونن همچنین تاکید کرد که زیرساخت‌های غنی‌سازی ایران به نظر به دلیل تولید این سطح غنی‌سازی بهینه شده‌اند، نه سطح‌های پایین‌تر که برای مصارف غیرنظامی معمول هستند.
نگرانی‌های بین‌المللی
نگرانی کشور‌های عضو درخصوص برنامه موشکی ایران و حمایت از سازمان‌هایی مانند حماس و حزب الله همچنان باقی است. این نگرانی در رأی شورای امنیت سازمان ملل به بازگشت سریع تحریم‌ها (مکانیسم ماشه) نمایان شد. جامعه جهانی حالا نیازمند بازگشت به دیپلماسی برای یافتن رویکردی جدید و صلح‌آمیز است.
شرایط همکاری ایران با آژانس
توافق قاهره، چارچوبی برای مذاکرات ایران و آژانس تعیین کرد اما ایران اجرای توافق را متوقف کرده است. هاینونن پیشنهاد کرد که یک چارچوب جدید می‌تواند دوره‌ای چهار ساله را برای تأیید صحت اظهارات پادمانی ایران مشخص کند. در این دوره، فعالیت‌های حساس هسته‌ای مانند غنی‌سازی اورانیوم، تعلیق شده و تحریم‌ها همچنان پا برجا بمانند. پس از تحقق اهداف آژانس، تحریم‌ها می‌توانند به تدریج لغو و فعالیت‌های متوقف‌شده از سر گرفته شوند.
تبدیل مسئله هسته‌ای ایران به موضوع امنیتی
اروپا پرونده ایران را از یک موضوع فنی به مسئله‌ای امنیتی و حقوقی تحت فصل هفتم منشور ملل متحد تغییر داده است. آمریکا نیز با پذیرش گزینه نظامی، تمایلی به مذاکره مستقیم با ایران نشان نمی‌دهد. باوجود نگرانی‌ها، نیاز به بازگشت به مسیر دیپلماسی احساس می‌شود.
گزینه نظامی در پاسخ به برنامه هسته‌ای
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، هشدار داده که در صورت از سرگیری برنامه هسته‌ای توسط ایران، این کشور بار دیگر هدف حمله خواهد بود. متخصصان پیشنهاد می‌کنند که ایران و آمریکا باید وارد مذاکرات مستقیم شوند، بدون واسطه‌ها و تهدیدات یکجانبه. دیپلماسی بازبینی‌شده می‌تواند به کاهش هزینه‌های نظامی و امنیتی کمک کند، در شرایطی که اقتصاد ایران برای تأمین نیازهای جمعیت خود با چالش مواجه است.
پیامدهای بلندمدت
این روند بی‌ثباتی، می‌تواند ناامنی منطقه‌ای را تشدید کند. حفظ اعتبار رژیم تأیید NPT و اقتدار شورای امنیت در حفظ صلح و امنیت بین‌المللی همچنان از اهمیت کلیدی برخوردار است.
نظر شما