پیچ و خم بازار سرمایه / پاشنه آشیل مشکلات بازار سرمایه چیست؟
بازار سرمایه پس از سقوط سال ۱۳۹۹، شرایط بحرانی و فاجعه‌باری را تجربه کرد.
در دولت سیزدهم نیز عملکرد رئیس سازمان بورس با انتقاداتی مواجه بود. وزارت اقتصاد و سازمان بورس، توجه کافی به پیام‌ها و انتقادهای فعالان بازار نداشته و پاسخگویی مناسبی وجود نداشت. در حال حاضر بسیاری از سهام بین ۴۰ تا ۵۰ درصد رشد ارزش داشته‌اند و شاخص کل بازار نیز از حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار واحد به ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار واحد رسیده است.
همچنین، عرضه اولیه سهام شرکت فولاد سیرجان با استقبال گسترده‌ای مواجه شد و حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر سهام “سیسکو” را خریداری کردند که پس از ۴ سال، نشانه‌ای مثبت برای بازار به شمار می‌رود. باید توجه داشت که وزیر اقتصاد نیز تلاش‌های قابل توجهی برای رفع مشکلات ساختاری بازار سرمایه انجام داده است.
از جمله این اقدامات می‌توان به مذاکرات مستمر با بانک مرکزی در خصوص نرخ سود، تلاش برای ایجاد ثبات و پیش‌بینی‌پذیری در متغیرهای اثرگذار مانند نرخ خوراک، حذف تصمیمات ناگهانی که به بازار آسیب می‌رساند، و همچنین حذف نرخ نیما اشاره کرد. وضعیت بازار سرمایه به‌طور مستقیم به گزارش‌های سودآوری و تحلیل‌های بنیادی شرکت‌ها وابسته است.
با توجه به قطعی برق و گاز صنایع، وضعیت بسیاری از شرکت‌ها مناسب نیست که این مسئله تا حد زیادی خارج از حوزه اختیارات وزارت اقتصاد است. با این وجود، این وزارتخانه تلاش کرده است تا موانع و چالش‌های تأثیرگذار بر صورت‌های مالی شرکت‌ها را برطرف سازد. در نتیجه این اقدامات، بازار سهام تا حدودی به شرایط عادی بازگشته و از وضعیت نامناسب سه سال اخیر خارج شده است.
ضروری است که چالش‌های ساختاری اقتصاد ایران حل شود و وزارتخانه‌های صمت، نفت و نیرو به وظایف خود در قبال بنگاه‌های اقتصادی کشور عمل کنند و مسائل مربوط به ناترازی‌ها برطرف شود.
بخش عمده‌ای از کاهش سودآوری بنگاه‌ها ناشی از همین ناترازی‌ها بوده است. اگر وزارتخانه‌های مربوطه برای رفع این مشکلات تلاش کنند، بازار سرمایه قطعاً به یکی از جذاب‌ترین بازارهای سرمایه‌گذاری تبدیل خواهد شد. وزارت اقتصاد تمام تلاش خود را برای حل مشکلات انجام داده است و چنانچه سایر وزارتخانه‌ها نیز به وظایف خود عمل کنند، بخش خصوصی و شرکت‌ها می‌توانند به حالت عادی بازگردند.
زیرا مسئله ناترازی‌ها، عملکرد شرکت‌ها را با اخلال و کاهش تولید روبه‌رو کرده است. در حال حاضر، مشکل اصلی بازار سرمایه بیشتر متوجه وزارتخانه‌های نیرو، نفت و صمت هستند و نه وزارت اقتصاد. وزیر اقتصاد در زمینه حل مشکل سود بانکی، حذف نرخ نیما، کاهش تصمیمات و ابلاغیه‌های ناگهانی و همچنین مقابله با رانت اطلاعات تلاش‌های خوبی انجام داده است. اگر سایر وزارتخانه‌ها نیز دغدغه تولید و بخش خصوصی را دارند، باید برای رفع چالش‌های شرکت‌ها اقدام کنند تا بازار سرمایه نیز به وضعیت مناسب‌تری دست یابد. به نظر می‌رسد که تیم اقتصادی دولت به ویژه همتی و صیدی در این مدت عملکرد قابل قبولی داشته‌اند.
باید توجه داشت که ارزش دلاری بازار سرمایه در حال حاضر بسیار پایین است. ارزش دلاری کل شرکت‌های بورسی کشور در مقایسه با ارزش شرکت آرامکو عربستان که در حدود ۲.۵ تریلیون دلار است، بسیار ناچیز است. لازم است با تلاش و برنامه‌ریزی، ارزش دلاری بازار سهام حداقل به حدود ۵۰۰ میلیارد دلار برسد. وزارتخانه‌ها، مجلس و سایر نهادها باید به تکالیف خود عمل کنند تا بنگاه‌های اقتصادی کشور به وضعیت عادی بازگردند. رفع مسائل مربوط به ناترازی‌ها و سایر چالش‌ها توسط وزارتخانه‌های مربوطه، می‌تواند آثار مثبت خود را در صورت‌های مالی شرکت‌ها نشان دهد.
وحید شقاقی شهری - اقتصاددان
نظر شما