پشت پرده دستکاری بازار بورس؛

رسوایی جدید در بورس ایران | دستکاری بازار بورس با رنج مثبت| بزرگترین پرونده فساد در بورس ایران

در این گزارش از صفحه اقتصاد به محکومیت ۱۴ نفر به پرداخت ۲,۲۰۰ میلیارد ریال جریمه به دلیل دستکاری در بازار بورس ایران پرداخته شده است.

صفحه اقتصاد -

در پی اقدامات غیرقانونی در بازار سرمایه و تخلفاتی که برخی از افراد و گروه‌ها در بازار بورس و فرابورس انجام داده‌اند، سازمان بورس و اوراق بهادار با پیگیری‌های دقیق و تحقیقات گسترده به کشف و محاکمه متهمان دست زده است. در این مقاله به شرح کامل این پرونده پرداخته می‌شود.

شرح پرونده و اقدامات مجرمانه

رئیس اداره دعاوی بازار و تشکل‌های خود انتظام سازمان بورس، محسن تفرشی، در یک مصاحبه رسمی اعلام کرد که در پی شکایت سازمان بورس و اوراق بهادار از برخی اشخاص به اتهام دستکاری بازار در یک نماد فرابورسی، تعداد ۱۴ نفر از افراد متهم به این تخلف، به پرداخت جزای نقدی بالغ بر ۲,۲۰۰ میلیارد ریال محکوم شدند.

این اقدام پس از تحقیقات گسترده و نظارت‌های دقیق در مورد فعالیت‌های مشکوک در بازار سرمایه انجام گرفت. متهمان در این پرونده عمدتاً از روش‌های نادرستی نظیر «رنج مثبت» برای دستکاری بازار بهره‌برداری کرده بودند.

تخلف در نماد فرابورسی و دستکاری بازار

محسن تفرشی در ادامه توضیح داد که این اقدامات تخلف پس از عرضه اولیه یک نماد فرابورسی آغاز شد. به دنبال عرضه اولیه این نماد، برخی از اعضای هیأت مدیره، سهامداران عمده، و حتی یک شرکت کارگزاری، به طور هماهنگ و برنامه‌ریزی شده اقدام به دستکاری بازار کردند.

این افراد با ایجاد اختلال در روند عادی عرضه و تقاضا در نماد مذکور، با اغوا و فریب سایر سرمایه‌گذاران به خرید و فروش سهام این نماد پرداختند و قیمت کاذب ایجاد کردند. این دستکاری موجب زیان‌های هنگفت به سهامداران شد.

شیوه دستکاری بازار: رنج مثبت

images

تفرشی در توضیح شیوه‌های دستکاری که توسط متهمان انجام شده بود، به طور خاص به «رنج مثبت» اشاره کرد.

او بیان کرد که برخی از اعضای هیأت مدیره و سهامداران عمده ناشر، به همراه مدیرعامل و معامله‌گر یک شرکت کارگزاری، با سوء استفاده از کدهای معاملاتی نزدیکان خود، اقدام به ثبت سفارش‌های خرید در قیمت‌های بالاتر از مظنه‌های جاری کرده بودند.

این روش که در اصطلاح بازار سرمایه به «رنج مثبت» شناخته می‌شود، موجب ایجاد نوسانات مصنوعی و افزایش کاذب قیمت سهم شد.

تحقیقات دقیق و محکومیت معامله‌گران

در ادامه، رئیس اداره دعاوی سازمان بورس توضیح داد که تحقیقات دقیق و اقدامات نظارتی توسط سازمان بورس و شرکت فرابورس، منجر به شناسایی این دستکاری‌ها شد.

به گفته تفرشی، معاملات با رنج مثبت به‌طور هماهنگ و اغواگرانه انجام شد که در این پروسه، معاملات عمدتاً به صورت حضوری و از طریق معامله‌گر شرکت کارگزاری صورت گرفته بود. پس از بررسی‌های دقیق، مشخص شد که این افراد با ایجاد شرایط غیرواقعی در بازار به دستکاری قیمت سهم پرداخته‌اند و برای همین به مجازات محکوم شدند.

مسئولیت کیفری معامله‌گران و مشتریان

تفرشی در ادامه افزود که مسئولیت کیفری در این نوع تخلفات ممکن است شامل هر دو طرف یعنی مشتری و معامله‌گر شود. او توضیح داد که فرایند معاملات اوراق بهادار ترکیبی از دو جزء «دستور سفارش مشتری» و «اجرای سفارش توسط معامله‌گر» است.

در صورتی که این فرایند به شیوه‌ای هماهنگ و اغواگرانه انجام شود، مسئولیت کیفری برای هر دو طرف، مشتری و معامله‌گر، به طور همزمان ممکن است.

سایر شگردهای متهمان: ایجاد سفارش‌های ساختگی

رسوایی جدید در بورس ایران | دستکاری بازار بورس با رنج مثبت| بزرگترین پرونده فساد در بورس ایران

رئیس اداره دعاوی سازمان بورس به شگردهای دیگر متهمان نیز اشاره کرد و بیان داشت که علاوه بر استفاده از روش رنج مثبت، متهمان اقدام به ایجاد سفارش‌های خرید و فروش ساختگی سنگین کردند.

این سفارش‌ها پیش از گشایش بازار حذف می‌شدند و موجب تحریک سرمایه‌گذاران به خرید و فروش در قیمت‌های غیرواقعی می‌شد. این شیوه‌ها برای نوسان‌گیری و کسب سود غیرقانونی به کار گرفته می‌شد که موجب ضررهای زیادی برای سهامداران شد.

نقش سهامداران عمده در دستکاری بازار

تفرشی در بخشی از صحبت‌های خود به نقش سهامداران عمده در این دستکاری‌ها اشاره کرد. او بیان کرد که سهامداران عمده با هدف افزایش قیمت سهام خود، در این اقدامات دخالت داشتند.

برخی از این سهامدارانبا واگذاری بخشی از سهام خود به دیگر متهمان، شرایطی را فراهم کردند که دستکاری قیمت‌ها ادامه یابد. به علاوه، این سهامداران از روش‌های معاملاتی نادرست برای تاثیرگذاری بر قیمت‌ها استفاده کرده و بازار را به نفع خود تغییر دادند.

در نتیجه، مقام قضایی این افراد را به پرداخت جزای نقدی معادل دو برابر سود ناشی از افزایش کاذب قیمت سهام خود محکوم کرد.

ابعاد دیگر پرونده و جبران خسارت زیان‌دیدگان

تفرشی در ادامه به ابعاد دیگری از پرونده اشاره کرد و توضیح داد که قبل از صدور حکم نهایی، هفت نفر از متهمان اعلام آمادگی کردند تا خسارت وارده به سهامداران را جبران کنند.

در پی این درخواست، دستگاه قضایی موافقت کرد که خسارتی به مبلغ حدود ۱۵۰ میلیارد ریال به بیش از ۱۰ هزار سهامدار زیان‌دیده پرداخت شود. این جبران خسارت موجب تخفیف در مجازات این متهمان شد. اما سایر متهمان که از پرداخت خسارت خودداری کردند، در نهایت به پرداخت ۲۲۰۰ میلیارد ریال جزای نقدی محکوم شدند.

اهمیت جبران خسارت برای زیان‌دیدگان

رئیس اداره دعاوی سازمان بورس در پایان صحبت‌های خود بر اهمیت جبران خسارت به زیان‌دیدگان تأکید کرد. او اعلام کرد که این اولین بار است که چنین اقدامی در راستای جبران خسارت سهامداران در تاریخ بازار سرمایه ایران انجام می‌شود.

این جبران خسارت نه تنها به بازگرداندن حق و حقوق سهامداران کمک می‌کند، بلکه پیامی واضح به بازار می‌دهد که هرگونه تخلف و دستکاری در بازار سرمایه با مجازات‌های سنگینی همراه خواهد بود.

این پرونده نشان‌دهنده پیچیدگی‌های تخلفات در بازار سرمایه است و اهمیت نظارت‌های دقیق و پیگیری‌های قانونی را بیش از پیش نمایان می‌کند.

اقدامات مجرمانه‌ای نظیر دستکاری بازار، استفاده از روش‌های نادرست برای ایجاد نوسان‌های مصنوعی، و فریب سایر سرمایه‌گذاران، نه تنها به اعتبار بازار آسیب می‌زنند، بلکه موجب زیان‌های زیادی به سهامداران می‌شوند. با این حال، روند جبران خسارت و پرداخت جزای نقدی به زیان‌دیدگان، می‌تواند گام مثبتی در راستای اصلاح و بهبود وضعیت بازار سرمایه باشد.