گزارش صفحه اقتصاد از انحصار وراثت متوفیان
نکات مهم برای دریافت گواهی انحصار وراثت در سال ۱۴۰۲ | مراحل، مدارک و هزینه‌های انحصار وراثت برای انتقال سهام عدالت متوفیان
گواهی انحصار وراثت و مراحل کامل انجام‌شده انتقال دارایی‌های متوفیان میان وراث از شروط اصلی دریافت سود و انتقال سهام عدالت متوفیان اعلام شده است. در این گزارش به مراحل، نکات مهم و هزینه‌های انحصار وراثت به صورت گام به گام پرداخته‌ایم.
ذی‌نفعانی که پس از فوت هر فرد، مدعی سهم داشتن از اموال و دارایی‌های متوفی هستند را وراث می‌نامند. گواهی انحصار وراثت، مدرکی است که توسط شورای حل اختلاف آخرین محل اقامتگاه متوفی صادر می شود و در آن ورثه و میزان سهم آنها از ارث مشخص می شود.
وراث برای هر اقدام حقوقی در ادارات دولتی، دفاتر اسناد رسمی، بانک ها و … نیازمند گواهی مذکور است. بنابراین اگر انحصار وراثت انجام نشود امکان تقسیم و یا انتقال ترکه و مراجعه به ادارات دولتی بانک ها ممکن نیست. کسی جانشین و قائم مقام شخص فوت شده است که نام او به عنوان وارث در گواهی فوت آمده باشد.
با توجه به تعیین مدت زمان دولت در طرح انتقال سهام عدالت متوفیان در سال ۱۴۰۲، وراث می‌بایست کارهای مربوط به انحصار وراثت را به صورت کامل انجام داده و دارای گواهی انحصار وراثت برای بارگذاری یا ارائه به نهاد مربوطه باشند.
چگونه انحصار وراثت انجام می‌شود؟
انحصار وراثت یکی از رایج‌ترین مسائل حقوقی است که ممکن است هر فردی در طول زندگی خود با آن مواجه شود. به منظور انجام انحصار وراثت یا تقسیم ارث باید یک فرایند خاص را طی کرد که در صورت نداشتن آگاهی قبلی ممکن است کمی دشوار باشد.
انحصار وراثت براساس طبقات ارث انجام می شود و قبل از هر چیز ابتدا باید محدود یا نامحدود بودن انحصار وراثت مشخص و بعد از تعیین اموال برای گرفتن گواهی انحصار وراثت اقدام شود.
در مرحله اول وراث باید برای گرفتن گواهی فوت از مراجع صدور گواهی اقدام کنند، پس از آن باید اسامی تمام کسانی که ارث می برند و نسبت آنها با متوفی ذکر شود. بعد از امضای استشهادیه انحصار وراثت یکی از وراث باید به اداره دارایی مراجعه کند تا میزان مالیات بر ارث مشخص شود.
البته لازم به ذکر است که با وکیل انحصار وراثت نیازی نیست در هیچکدام از این مراحل حضور داشته باشید و مراحل انحصار وراثت در مدت بسیار کوتاه تری انجام می‌شود.
انواع گواهی انحصار وراثت و هزینه دریافت آن
دریافت گواهی انحصار وراثت، یکی از مراحل انحصار وراثت است. این گواهی دو نوع دارد که شامل گواهی محدود و گواهی نامحدود می شوند. نوع هر یک از این گواهی ها با توجه به میزان ارزش ماترک فرد متوفی مشخص می شوند.
مهم‌ترین تفاوت بین گواهی انحصار وراثت محدود و نامحدود، میزان اموال، مراحل اداری و مدت زمان مورد نیاز برای صدور آن است. یعنی اگر متوفی مالی از خود به ارث گذاشته باشد نیازمند اخذ گواهی انحصار وراثت نامحدود است و اگر اموالی نداشته باشد گرفتن گواهی انحصار وراثت محدود کافی است.
صدور گواهی نامحدود به دلیل انتشار آگهی به زمان بیشتری نیاز دارد. (نشر آگهی توسط شعبه حل اختلاف به صورت رایگان منتشر می‌شود.) گواهی انحصار وراثت دائمی می‌باشد.
* انحصار وراثت محدود
گواهی حصر وراثت محدود زمانی صادر می شود که اموال و دارایی های فرد متوفی ارزشی کمتر از ۳۰ میلیون ریال داشته باشند. برای دریافت گواهی انحصار وراثت محدود، ورثه فرد متوفی باید در یکی از دفاتر اسناد رسمی فرم استشهادیه محضری را تکمیل کنند. برای تکمیل این فرم به سه نفر شاهد نیاز است تا شهادت بدهند فرد فوت شده ورثه دیگری به جز افرادی که اسامی و هویت خود را وارده کرده اند، ندارد. پس از آن، فرم استشهادیه باید توسط دفترخانه گواهی شود. در مرحله بعد، وراث باید با مراجعه به یکی از دفاتر الکترونیک خدمات قضایی اقدام به تکمیل دادخواست گواهی انحصار وراثت محدود کنند.
* انحصار وراثت نامحدود
در صورتی که ارزش اموال و دارای فرد فوت شده از بیشتر از ۳۰ میلیون ریال باشد، ورثه فرد باید اقدام به دریافت انحصار وراثت نامحدود نمایند. همان‌طور که اشاره شد، مدت زمان مورد نیاز برای صدور گواهی انحصار وراثت نامحدود بیشتر از گواهی انحصار وراثت محدود است. برای دریافت این گواهی، شورای حل اختلاف یک آگهی مبنی بر نبود شخص ذینفع دیگر در روزنامه های کثیر الانتشار چاپ می کند. پس از گذشت یک ماه از انتشار آگهی، گواهی انحصار وراثت نامحدود برای ورثه صادر خواهد شد.
هزینه دریافت گواهی انحصار وراثت محدود و نامحدود یکسان است. زیرا انتشار آگهی بر عهده شورای حل اختلاف بوده و هزینه ای برای افراد ندارد. اما هزینه کل مراحل انحصار وراثت در حد 200 هزار تومان است که باید در دفتر خدمات قضایی پرداخت شود.
مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت
بعد از مشخص شدن اموال و وراث شخص فوت شده بررسی‌هایی توسط مراجع دارای صلاحیت قانونی انجام می‌شود.رای صادر شده توسط مراجع را گواهی انحصار وراثت می‌گویند. همان طوری که توضیح دهیم مراحل انحصار وراثت طی می‌شوند تا گواهی انحصار وراثت دریافت شود.
پس از دریافت گواهی فوت توسط یکی از اعضای خانواده، مالک مکانی که متوفی در آن فوت شده، ماموران انتظامی و کارکنان قبرستان یکی از وراث به نمایندگی از دیگران یا وکیلی که وکالت انجام انحصار وراثت را بر عهده دارد به شورای حل اختلاف شهری که آخرین محل اقامت فرد فوت شده بوده، باید مراجعه کند.
مرحله بعد، دریافت فرم گواهی انحصار وراثت است که باید اسامی تمام افرادی که از متوفی ارث می‌برند و همچنین نسبت آنها با شخص فوت شده را ثبت شود. فقط توجه داشته باشید که حضور تمامی وراث در این مرحله نیاز نیست و فقط یکی از وراث (بنابر طبقات وراث) یا افراد ذینفع در انحصار وراثت یا وکیل‌شان کافی است.
یکی دیگر از مراحل انحصار وراثت تائید وراث است. در این مرحله یکی از وراث به نمایندگی از دیگران باید به همراه فرمی که از شورای حل اختلاف (در محل زندگی فرد فوت شده) دریافت کرده با مدارک دیگر مانند گواهی فوت شخص، اصل و کپی شناسنامه و اصل و کپی کارت ملی همه وراث، به دفتر اسناد رسمی مراجعه کند. در دفتر اسناد رسمی باید دو شاهد که همه وراث را می‌شناسند حضور داشته باشند و استشهادیه انحصار وراثت را امضا کنند.
در مرحله بعد باید لیستی از تمام دارایی‌های متوفی تهیه شود. اموال منقول و غیر منقول مشخص شده و برای مشخص شدن تکلیف مالیات بر ارث باید یکی از وراث به اداره دارایی مراجعه کند. مالیات بر اساس اینکه هر یک از وراث چه نسبتی با شخص فوت شده دارند مشخص می‌شود. رسیدی که از اداره دارایی در این مرحله دریافت می‌شود برای ادامه کار و مراجعه به شورای حل اختلاف نیاز است.
به صورت خلاصه لیست اموال معاف از مالیات و دارای مالیات بر ارث به شرح زیر است: سپرده‌های بانکی، اوراق بهادار، وسایل نقیله (از هر نوع)، املاک و… دارای مالیات بر ارث و وجوه بازنشستگی، وظیفه، پس‌انداز خدمت، مزایای پایان خدمت و اثاث منزل متوفی معاف از مالیات بر ارث هستند.
در این مرحله وکیل انحصار وراثت یا یکی از وراث به نمایندگی بقیه می‌تواند با در دست داشتن فرم مخصوصی که در دفتر اسناد رسمی که همه وراث و شاهدان امضا کردند، کپی و اصل شناسنامه همه وراث، کپی برابر اصل همسر فرد فوت شده، گواهی فوت متوفی، گواهی مالیات بر ارث، دادخواست گواهی انحصار وراثت به شورای حل اختلاف مراجعه کند. حضور همه وراث ضروری نیست.
مدت زمان صدور گواهی انحصار وراثت
صدور گواهی انحصار وراثت بین ۲ هفته تا یک ماه متغیر خواهد بود. بنابراین، در یک نگاه کلی، طی کردن تمام مراحل انحصار وراثت نیازمند ۲ الی ۳ ماه به طول می انجامد. برای پیگیری گواهی انحصار وراثت می توان به سامانه ثنا مراجعه کرد. پس از ارسال درخواست در این سامانه، تمامی ابلاغیه های قضایی به صورت الکترونیک پیامک می شوند.
پس از آن که مراحل انحصار وراثت با موفقیت به اتمام رسید و ورثه اقدام به دریافت گواهی انحصار وراثت کردند، اولین و مهم‌ترین گام اخذ گواهی واریز مالیات بر ارث خواهد بود. گواهی واریز مالیات بر ارث همان پرداخت مالیات اموال و دارایی های متوفی است. این مالیات باید توسط وراثی که قصد تقسیم ارث بین خود را دارند، پرداخت شود.
در برخی موارد وراث ممکن است احساس کنند حق آنها تضیع شده و به همین دلیل همکاری لازم را برای تقسیم ارث نداشته باشند. اگر گواهی تقسیم ترکه نیز صادر شده باشد و هنوز اختلاف وجود داشته باشد کار کمی دشوارتر است. در این صورت فردی که معترض است می‌تواند با طرح دعوای خلع ید نسبت به انحصار وراثت صورت گرفته اعتراض کند و به حق خود برسد. در این شرایط بهتر است از وکیل متخصص در این زمینه برای حل مشکل پرونده خود کمک بگیرید.
نظر شما