عضو شورای مرکزی مجمع مشاوران نمایندگان مجلس
تولید ناخالص موجبات رشد پایدار اقتصادی و موتور محرک رشد اقتصادی است
عضوشورای مرکزی مجمع مشاوران نمایندگان مجلس شورای اسلامی در خصوص چگونگی شاخص نفوذ بازار و درجه باز بودن در اقتصاد ایران و تنوع کالاهای صادراتی در اقتصاد پایدار تشریح کرد و گفت :در ابتدا به وضعیت بازرگانی خارجی ایران در سه طیف با اهمیت می پردازیم ،اول ترکیب، جهت گیری و رشد صادرات و واردات، دوم شاخص های تنوع، تمرکز و نفوذ و سوم شاخص های ماندگاری صادرات.
مینا جعفری گفت: شاخص نفوذ بازار و درجه باز بودن در اقتصاد ایران با پتانسیل های بالای صادراتی موجود، تحلیل دقیق شاخص های تجاری و حجم مبادلات و همچنین کیفیت و ساختار تجارت شامل تنوع کالاهای صادراتی، تعداد شرکای تجاری و توانایی نفوذ در بازارهای جهانی آیتم های حیاتی در این رویداد بزرگ است که تحت هیچ عنوان ازآن ها نباید غافل شد لذا حیات و ممات رشد پایدار اقتصادی در آن ها نهفته است.
درجه باز بودن اقتصاد که از نسبت تجارت به تولید ناخالص داخلی به دست می آید، شاخصی کلیدی برای سنجش تعامل یک کشور با اقتصاد جهانی است.شاخص نفوذ بازار بیانگر آن است که یک کشور در صادرات یک محصول تا چه میزان موفق به دسترسی به بازارهای جهانی. شاخص پتانسیل تجاری نشان می دهد که حداکثر مقداری که یک کشور می تواند به کشور دیگر صادر کند چقدر است. تنوع بخشی و ماندگاری صادرات براین اساس است که تعداد شرکاری تجاری یک کشور بر چه مقیاسی قابل اندازه گیره می باشد.
رئیس کمیسیون صنعت و معدن سازمان مشاوران و متخصصان ملل اسلامی اینسکو بر نقش فزاینده تحریم های ظالمانه تاکید کرد و افزود : تحریم های بین المللی تأثیرات عمیقی بر ساختار تجارت خارجی ایران گذاشته اند که می توان آنها را در سه سطح تحلیل کرد:
الف- محدودیت در انتخاب شرکای تجاری: در شرایط تحریم، اولویت با کشورهایی است که امکان مبادله با آنها وجود دارد، نه کشورهایی که از نظر اقتصادی مناسب ترین شرکا هستند. این امر منجر به انحراف از الگوی بهینه تجاری شده است.
ب- از دست دادن بازارهای تاریخی: بسیاری از بازارهای سنتی ایران که با زحمت زیاد ایجاد شده بودند، در اثر تحریم ها از دست رفته اند. بازگشت به این بازارها پس از رفع تحریم ها نیز هزینه بر و زمان بر خواهد بود.
ج- کوتاه مدت شدن سیاست گذاری: تحریم ها باعث شده اند سیاست های تجاری بیشتر واکنشی و مقطعی باشند تا استراتژیک و بلند مدت
نمونه بارز این امر، تغییرات مکرر در مقررات صادرات و واردات است.
مینا جعفری با موضوع کاهش سهم ایران از تجارت جهانی عدم بهره مندی از مزایای تجارت خارجی تاکید کرد گفت : ایران پایین تر از متوسط جهانی در شاخص باز بودن اقتصاد قرار دارد و روند مشخصی به سمت بازتر شدن اقتصاد طی نمی کند. کاهش اثرگذاری در تجارت جهانی و تنوع شرکای صادراتی ایران از سال ۱۳۸۳ به شدت کاهش یافته است. فقدان برنامه ریزی برای صادرات نیز حدود ۴۳ درصد از کالاهای صادراتی ایران زیر ۵ سال به طور مستمر صادرات داشته اند. تمرکز بیش از حد بر چند بازار محدود به همان اندازه بیشترین بهره گیری از پتانسیل صادراتی برای ایران با عراق و سپس چین را رقم زده است. کاهش تنوع کالاهای صادراتی به رقم تعداد اقلام صادراتی ایران افزایش اندکی نیز داشته که کمتر از افزایش جهانی بوده و رتبه ایران را در بین کشورهای جهان خیلی پایین آورده است. امروزه متنوع سازی صادرات مورد توجه بسیاری از سیاست گذاران اقتصادی است. اصطلاح متنوع سازی صادرات معمولاً به دو صورت بیان می گردد و یا به شکل افزایش تعداد کالاهای صادراتی و کاهش وابستگی به یک منبع درآمدی و یا به شکل افزایش تعداد بازار های هدف وکاهش وابستگی به یک بازارصادراتی خاص .
مینا جعفری برای رفع این مشکلات و موانع راهکار های تقنینی ،نظارتی یا سیاستی را پیشنهاد داد و تاکید داشت:
برای خروج از این وضعیت، مجموعه ای از راهکارهای داخلی و بین المللی را می بایست با نکات با اهمیت به کاربست که شامل ،
۱- راهکارهای بین المللی که اساساً شامل راهکار های سیاستی و نظارتی است به پیگیری جدی عضویت در سازمان تجارت جهانی و سایر پیمان های منطقه ای و توسعه دیپلماسی اقتصادی، استفاده از مکانیسم های مالی جایگزین برای تسهیل مبادلات، انعقاد و تقویت موافقتنامه های تجاری منطقها ی با کشورهای همسایه و شرکای تجاری مهم ، با دقت و اهمیت در سطوح نظارتی ،که نظارت بر اجرای صحیح موافقتنامه ها و رفع موانع احتمالی برای گسترش تجارت با این کشورها می باشد را در برمی گیرد .
۲- راهکارهای داخلی که ماهیتاً یکی از مهمترین ابزار دررفع موانع می باشد با ایجاد ثبات در سیاست های ارزی، اصلاح مقررات دست و پا گیر تجاری، توسعه زیرساخت های لجستیک و ترانزیت، حمایت هدفمند از صنایع دارای پتانسیل صادراتی، ایجاد پیوند بین سیاست های صنعتی و تجاری به رشد و ثبات بازار جهانی و همچنین تنوع صادرات کالاها را زمینه رشد و ثبات اقتصادی را فراهم خواهد نمود.
مینا جعفری گفت: نگاهی به وضعیت تجارت خارجی در سالهای اخیر نشان می دهد که درحالی که روندهای جهانی به سمت بازتر شدن اقتصادها و افزایش سهم تجارت از تولید ناخالص داخلی بوده، اما در ایران روند صعودی مطابق با روندهای جهانی مشاهده نم یشود. سهم ایران از کل صادرات جهانی روند کاهشی بوده و رتبه ایران به لحاظ بزرگی مقدار صادرات نیز کاهشی بوده است. این میزان سهم تا حدود بسیار زیادی تحت تأثیر صادرات نفت ایران است.
نظر شما