«یارانه ورزش» در دستور کار دولت قرار گیرد
به اعتقار مرکز پژوهش های مجلس؛ اختصاص «یارانه ورزش» عامل کاهش هزینه های درمان می‌شود.
در حالی که ورزش یک اصل مهم در پیشگیری از بیماری‌ها شناخته شده اما بررسی ها از فقر تحرک بدنی و ورزش در ایران حکایت دارند. براین اساس، مرکز پژوهش‌های مجلس با هدف ارتقای تندرستی افراد جامعه و کاهش هزینه‌های درمان،به تازگی ۹ راهکار تقنینی از جمله اعطای «یارانه ورزش» را پیشنهاد کرده است.
ورزش و داشتن فعالیت بدنی به‌عنوان یک اصل مهم در پیشگیری از بیماری‌ها شناخته شده و به‌ویژه تغییر رویکرد نظام‌های سلامت از «درمان‌محور» به «سلامت‌محور» سبب شده است تا گسترش ورزش به امری راهبردی در برنامه‌ریزی کشورها تبدیل شود. براین اساس، مرکز پژوهش‌های مجلس با هدف ارتقای تندرستی افراد جامعه و کاهش هزینه‌های درمان،به تازگی ۹ راهکار تقنینی از جمله اعطای «یارانه ورزش» را پیشنهاد کرده است.
براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در ایران تنها ۱۲ درصد از افراد به‌طور منظم ورزش می‌کنند و این رقم در مناطق شهری به میزان ۸ درصد کاهش می‌یابد. در نتیجه؛ مرکز مذکور به‌تازگی ۹ راهکار تقنینی را با مشارکت نظام سلامت، سازمان‌های بیمه‌ای و مراکز ورزشی سلامت‌محور برای پیشگیری از بیماری‌ها ارائه داده است که بر محور انجام فعالیت‌های ورزشی در راستای ارتقای تندرستی افراد جامعه و کاهش هزینه‌های درمان قرار دارد.
در این بسته تقنینی به راهکارهای افزایش تحرک بدنی و کاهش هزینه‌های درمان اشاره شده که از طریق ایجاد هماهنگی بین دولت، بیمه‌ها و مراکز ورزشی میسر می‌شود.
از جمله این راهکارها می‌توان به موارد «ایجاد سامانه یکپارچه ثبت فعالیت‌های ورزشی، ارائه یارانه ورزشی و حمایت از باشگاه‌های ورزشی» اشاره کرد. همچنین «بهره‌مندی از تجهیزات هوشمند، دانش‌بنیان و استفاده از مشوق‌های مالی و رفتاری برای تشویق تحرک بدنی» از دیگر راهکارهای این بسته به‌شمار می‌رود.
۱۲ درصد افراد جامعه ورزش منظم دارند
براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس؛ «بیش از ۲۵ درصد بزرگسالان جهان به‌اندازه کافی فعالیت بدنی ندارند و این رقم در ایران به حدود ۳۵ درصد می‌رسد.» همچنین در ادامه می‌خوانیم: «در ایران تنها ۱۲ درصد از افراد به‌طور منظم ورزش می‌کنند و این رقم در مناطق شهری به میزان ۸ درصد کاهش می‌یابد.» منطبق با آمارهای مذکور، مرکز پژوهش‌ها نتیجه‌گیری کرده که نیاز فوری به راهکارهایی برای افزایش مشارکت عمومی در ورزش وجود دارد. اما در ایران بیش از ۳۰ هزار باشگاه ورزشی فعال است که بسیاری از آن‌ها با مشکلات مالی و کاهش مراجعه کننده مواجه هستند.
تجارب سایر کشورها برای تقویت ورزش
مرکز پژوهش‌ها در ادامه برای رفع این چالش‌های مالی به راهکارهای سایر کشورها اشاره کرده و با ذکر یک مثال، آورده است: «در برخی از کشورها، برنامه‌های تشویقی مانند تخفیف‌های بیمه‌ای برای افراد فعال، منجر به افزایش ۲۰ تا ۳۰ درصد مشارکت در ورزش شده است. در ایران نیز می‌توان با ایجاد سامانه‌ای یکپارچه برای ثبت فعالیت‌های ورزشی و ارائه مشوق‌های مالی، افراد را به مشارکت بیشتر در ورزش ترغیب کرد.»
در ادامه این گزارش یکی دیگر از راهکارهای افزایش انگیزه و نظارت بر فعالیت‌های بدنی، استفاده از فناوری‌های هوشمند مانند برنامه‌های کاربری ورزشی و تجهیزات پوشیدنی بیان شده و با درج یک مثال دیگر آمده است: «مطالعات نشان می‌دهند که استفاده از این ابزارها می‌تواند مشارکت در ورزش را تا ۴۰ درصد افزایش دهد. در ایران نیز می‌توان با حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه ورزش، این فناوری‌ها را توسعه و در اختیار عموم قرار داد.»
ضرورت همکاری بین‌بخشی
در این گزارش به همکاری بین‌بخشی وزارت ورزش و جوانان، بیمه‌ها و بخش خصوصی به عنوان مراکز موثر در «ایجاد یک زیست‌بوم ورزشی پایدار» اشاره شده است که «این همکاری می‌تواند شامل حمایت مالی از باشگاه‌های ورزشی، ارائه تسهیلات به شرکت‌های فعال در حوزه فناوری ورزشی و طراحی برنامه‌های تشویقی به‌منظور افزایش مشارکت عمومی در ورزش باشد.» سپس تاکید شده که: «با اجرای این راهکارها نه‌تنها تحرک بدنی در جامعه افزایش می‌یابد، بلکه اقتصاد ورزش نیز تقویت خواهد شد.»
در بخش «یافته‌های کلیدی» این گزارش ضمن مرور عواملی که منجر به کاهش فعالیت ورزشی در جوامع می‌شود، اعلام شده است: «در ایران سیستم جامعی برای افزایش انگیزه‌های فعالیت بدنی وجود ندارد. همچنین در زمینه عوامل پیشگیرانه مانند کشورهای درحال توسعه از برنامه‌های کاربردی استفاده نمی‌شود.» در نتیجه این مسئله به‌عنوان روشی برای مداخله هدف‌مند مورد توجه قرار گرفته است.
ورزش؛ عاملی برای بهبود عملکرد بیمه‌ها
همچنین در بند یک این گزارش با عنوان «مقدمه» اعلام شده است که «در ایران ارتباط ساختاری بین ورزش و بیمه‌های سلامت‌محور به‌درستی تعریف نشده و از ظرفیت ورزش برای بهبود عملکرد بیمه‌ها استفاده نمی‌شود.» سپس به مزایای ورزش نه‌تنها از منظر مراقبت‌های جسمانی و بهبود سلامت روان اشاره شده، بلکه در کاهش هزینه‌های درمان، موثر قلمداد شده است. در همین بند یک با اشاره به سیاست‌های کلی نظام مبنی بر پوشش فراگیر بیمه‌ای جمعیت کشور و اجبار دولت به پوشش بیمه پایه سلامت منطبق با ماده (۷۳) قانون هفتم پیشرفت، اعلام شده که اکنون «اکثریت جامعه تحت پوشش بیمه هستند» اما با وجود این تاکید شده که «اطلاعات دقیقی از میزان فعالیت بدنی بیمه‌شدگان در دسترس نیست و نباید از فرصت موجود در صنعت بیمه برای توسعه و تعمیم ورزش غافل شد.»
جایگاه حداقلی پیشگیری در کشور
بند ۲ این گزارش با عنوان «اولویت پیشگیری در حوزه سلامت عمومی» به دو راهکار عمومی کشورها برای حفظ سلامت جامعه هدف شامل برنامه‌های درمانی و برنامه‌های پیشگیری اشاره دارد. در ادامه ضمن تعریف برنامه‌های درمانی و پیشگیری، اجرای برنامه‌های مذکور، متاثر از اختصاص بودجه درمان در کشورها ارزیابی شده است. براین اساس می‌خوانیم: «در سطح جهانی حدود ۶۰ درصد هزینه‌های بهداشتی از طریق مخارج عمومی تأمین می‌شود؛ درحالی که ۴۰ درصد باقی‌مانده توسط بخش خصوصی پوشش داده می‌شود. در ایران تمرکز اصلی بر بخش درمان و هزینه‌های ثانویه است. در صورتی که برنامه‌های پیشگیری در جایگاه حداقلی قرار دارند.» سپس نتیجه‌گیری شده که: «پیشگیری موثر می‌تواند بروز بیماری‌های مزمن را کاهش دهد.» سپس جمله کلیدی پایان این بند به جایگاه ورزش به‌عنوان عاملی برای پیشگیری از بیماری‌ها و کاهش هزینه‌های درمان، تاکید دارد.
الزام قانونی تربیت‌بدنی رایگان
در بند ۳ گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس با عنوان «کارکردها و اثرات پیگیرانه ورزش در سلامت عمومی» به‌طور دقیق مزایای ورزش از منظر تاثیرات فیزیولوژیک بدن شرح داده شده و به مواردی مانند پیشگیری از بیماری‌های عصبی، فشارخون بالا، اختلالات متابولیک، سلامت مغز، عملکرد شناختی، کاهش مرگ‌ومیر قلبی عروقی، کاهش توده بدنی و پیشگیری از دیابت اشاره شده است. این بند همچنین به انجام حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش طی هفته و اصلاح سبک زندگی توصیه می‌کند.
پایان این بند به جایگاه قانونی تربیت بدنی رایگان مطابق با بند «۳» اصل (۳) قانون اساسی به‌عنوان یک الزام اشاره دارد و تحقق هدف مذکور را منوط به برنامه‌های عملیاتی، مشوق‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی می‌داند. همچنین «ایجاد انگیزه‌های مالی، توسعه زیرساخت‌های ورزشی و افزایش آگاهی عمومی از مزایای ورزش» سایر راهکارهایی است که برای مشارکت جامعه در فعالیت‌های بدنی ارائه شده است.
عوامل تاثیرگذار بر کاهش فعالیت ورزشی
بند ۴ گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس اختصاص به عنوان «علل و زمینه‌های عدم تحرک بدنی در جامعه» دارد. براین اساس، عوامل تاثیرگذار بر کاهش تحرک بدنی در طول زمان بررسی و «انواع مشوق‌های تحرک بدنی و مشوق‌های عدم تحرک بدنی» در قالب جدول تحلیل شده است. نکته جالب اینکه این گزارش نگاهی به کاهش تمایل به فعالیت‌های ورزشی تحت تاثیر عوامل فرهنگی و تکنولوژیکی دارد. به نحوی که «پیش از این تمایل به زیبایی بدنی از طریق فعالیت بدنی قابل دسترس بود؛ اما با پیشرفت علم و تکنولوژی و تغییرات فرهنگی، افراد تمایل کمتری نسبت به فعالیت بدنی برای کسب زیبایی ... دارند.» ادامه این بند از گزارش به ارائه راهکارهایی برای افزایش تحرک بدنی اشاره دارد.
نقش ورزش در کاهش ریسک‌های درمان
مطابق با بند ۵ این گزارش با عنوان «ارتباط تحرک بدنی و بیمه سلامت‌محور» ضمن تشریح جایگاه این نوع بیمه‌ها، دست‌یابی به «سلامت عمومی و نشاط اجتماعی از جمله اهداف اصلی» نهادهای مذکور بیان شده است و در ادامه نتیجه‌گیری شده: «ورزش به‌عنوان یک عامل تاثیرگذار در راستای افزایش سلامت جامعه می‌تواند بر کاهش ریسک بیمه سلامت تاثیر بگذارد.» این بند از گزارش به نتیجه تحقیقات در زمینه کاهش هزینه‌های درمان اشاره می‌کند و براین اساس می‌خوانیم: «یک مطالعه بر روی یک برنامه تناسب اندام آزمایشی، کاهش ۴۵.۷ درصد در هزینه‌های عمده پزشکی و ۲۰.۱ درصد کاهش در هزینه‌های تقویت جسمانی (داروهای تقویتی و انرژی‌زا) را نشان داد که منجر به صرفه‌جویی ۳۵۳.۳۸ دلار برای هر شرکت کننده شد. لذا اگر افراد روزانه فقط ۱۵ دقیقه بیشتر پیاده‌روی کنند، این موضوع می‌تواند تقریبا ۱۰۰ میلیارد دلار از طریق افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های درمان و مراقبت‌های بهداشتی به اقتصاد جهانی کمک کند.» در ادامه آمده است: «در ایران بیمه‌های سلامت‌محور با رویکرد سنتی به فعالیت خود ادامه می‌دهند و کمتر از راهکارهای کاهش ریسک و افزایش رفاه اجتماعی بهره می‌برند. عمدتا مشاهده می‌شود که بیمه‌گر با دریافت اندکی هزینه از بیمهگذار اقدام به بیمه افراد می‌کند و در مواجه با بیماری تأمین بخشی از هزینه درمان فرد در مراکز تحت قرارداد را تقبل می‌کند.» همچنین تاکید شده است: «به‌طور معمول، سازمان‌هایی همچون تأمین‌اجتماعی و بیمه سلامت بخشی از هزینه‌های درمانی افراد جامعه را جبران می‌کنند؛ اما امروزه با افزایش هزینه‌های درمانی، یک فاصله جدی بین هزینه‌های درمان بیماری‌ها و تعهدات بیمه‌گران پایه به‌وجود آمده است.»
پیوند بین باشگاه‌های ورزشی و بیمه‌ها
بند ۶ گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس با عنوان «باشگاه‌های ورزشی سلامت‌محور، عامل تشویق تحرک بدنی» برای باشگاه‌های ورزشی به‌ویژه در زمینه ورزش همگانی، نقش کلیدی در راستای بهبود سلامت عمومی جامعه، قائل شده است. برابر با این بند از گزارش، یکی از چالش‌های اصلی در افزایش تحرک بدنی در سطح ملی، به توزیع نابرابر این مراکز بازمی‌گردد. به‌نحوی که «بیش از ۹۰ درصد از سرانه‌های ورزشی در اختیار خانوارهای شهری قرار دارد؛ درحالی که ۲۶ درصد از جمعیت کشور در روستاها ساکن هستند.» در ادامه این گزارش ارزیابی شده که «افراد به‌طور متوسط تنها ۴۰ دقیقه از زمان اوقات فراغت هفتگی خود را به ورزش اختصاص می‌دهند؛ درحالی که بیش از ۵ ساعت از این زمان صرف فعالیت‌های کم‌تحرک می‌شود. همچنین نزدیک به ۷۰ درصد از فعالیت‌های ورزشی به‌صورت انفرادی انجام می‌شود.» نتیجه این شرایط بر «کم‌رنگ بودن نقش باشگاه‌ها و فعالیت‌های گروهی در جامعه» دلالت دارد. در ادامه راهکارهای رفع این مشکل بر «ایجاد مشوق‌های مالی برای افزایش مشارکت در فعالیت‌های ورزشی» معطوف شده است. همچنین «پیوند بین باشگاه‌های ورزشی و بیمه‌های سلامت‌محور» از دیگر راهکارهایی است که با اشاره به آن آمده است، این پیوند «می‌تواند به ایجاد انگیزه‌های مالی دوگانه منجر شود؛ از یک سو افراد با کاهش هزینه‌های باشگاه‌ها مواجه می‌شوند و از سوی دیگر با کاهش هزینه‌های درمانی در صورت بیماری از مزایای بیمه‌ای بیشتری بهره‌مند می‌شوند.»
ثبت اطلاعات فعالیت ورزشی
در بند ۷ این گزارش با عنوان «بیمه‌های سلامت‌محور و باشگاه‌های ورزشی عمومی» اعلام شده است که بیمه‌ها و باشگاه‌های مذکور «در زمینه ترویج ورزش و سلامت عمومی جامعه منافع مشترکی دارند.» براساس تحلیل ارائه شده «بیمه‌های سلامت‌محور برای کسب سود و بازدهی اقتصادی بیشتر در زمینه افزایش سلامت عمومی جامعه تلاش می‌کنند؛ زیرا هرچقدر جامعه سالم‌تر باشد، هزینه کمتری برای پرداخت خدمات بیمه در راستای درمان پرداخت می‌کنند.» در ادامه ثبت اطلاعات کمّی و کیفی مراجعه کننده‌ها از سوی باشگاه‌های ورزشی عمومی به‌عنوان راهکاری برای ارزیابی میزان تحرک بدنی و ورزش افراد جامعه ارزیابی شده است تا از این طریق بیمه‌های سلامت‌محور از وضعیت سلامت مخاطبان خود مطلع شوند.
مشارکت در ورزش با ابزارهای هوشمند
مطابق با بند ۸ این گزارش با عنوان «راهکارها و ابزارهای هوشمند، عامل تشویق تحرک بدنی» امکان تقویت فعالیت ورزشی با استفاده از فناوری وجود دارد و در این راستا، ابزارهایی مانند ساعت‌های هوشمند، ردیابت‌های تناسب اندام و نرم‌افزارهای ورزشی برای ارزیابی وضعیت جسمانی افراد کاربرد دارد. در این گزارش با ارائه یک مثال آمده است: «استفاده از این ابزارها می‌تواند مشارکت در ورزش را تا ۴۰ درصد افزایش دهد. همچنین برنامه‌های ورزشی ساختاریافته که از طریق این ابزارها ارائه می‌شود به‌ویژه برای افراد مسن، تحرک بدنی را بهبود می‌بخشد.»
راهکارهای عملی اجرای طرح
بند ۹ گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس به «نتیجه‌گیری و پیشنهادها» اختصاص دارد. در این بند «گام‌های اجرایی پیشنهادی» در ۶ اصل مطرح شده است؛ اصل نخست با عنوان «راه‌اندازی سامانه یکپارچه ثبت فعالیت‌های ورزشی» بر مسئله ایجاد سامانه یکپارچه با همکاری وزارت ورزش و جوانان، وزارت بهداشت، بیمه‌های سلامت‌محور و باشگاه‌های ورزشی تاکید دارد. در اصل دوم با موضوع «افزایش دسترسی به مراکز ورزشی» پیشنهاد شده است که افراد از طریق سامانه‌ای تحت همین عنوان می‌توانند از لیست باشگاه‌های طرف قرارداد با بیمه خود مطلع شوند و از خدمات این مراکز استفاده کنند. اصل سوم با تیتر «اعطای یارانه ورزشی توسط بیمه‌ها» نسبت به کاهش هزینه‌های استفاده از باشگاه‌های ورزشی عمومی برای بیمه‌شدگان در دهک‌های پایین درآمدی تاکید شده است. در اصل چهارم با موضوع «ارائه مشوق‌های بیمه‌ای به افراد فعال در زمینه ورزش و فعالیت بدنی» بحث ارائه تخفیف‌ها و امتیازات ویژه به افرادی که ورزش و فعالیت بدنی منظم دارند، مطرح شده است. اصل پنجم با مبحث «حمایت از برنامه‌های پیاده‌روی و تحرک بدنی اجتماعی» به بیمه‌ها پیشنهاد شده است که با حمایت از برنامه‌های هوشمند پیاده‌روی و تحرک بدنی، جامعه را به سمت فعالیت‌های بدنی بیشتر سوق دهند. اصل ششم نیز با عنوان «حمایت از ابزارهای هوشمند سلامت‌محور» بر مسئله همکاری بیمه‌ها با شرکت‌های ارائه دهنده ابزارهای هوشمند ورزشی اشاره می‌کند که با تخفیف‌های ویژه در اختیار بیمه‌شدگان قرار گیرد.
همچنین در بخش پایانی بند ۹ پیشنهاد شده است که قانونی با عنوان «بیمه شناور متکی بر تحرک بدنی» تصویب شود و براین اساس، پیش‌نویس این لایجه پیشنهادی با ۷ ماده خاتمه یافته است.
نظر شما