یادداشت اختصاصی از جواد نبوتی
روز ملی صادرات؛ فرصتی برای بازنگری در مسیر اقتصاد غیرنفتی
۲۹ مهر، روز ملی صادرات، فرصتی است برای مرور دستاوردها و چالش‌های یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های اقتصاد ایران. صادرات، نه‌تنها نماد توان تولید ملی و حضور در بازارهای جهانی است، بلکه موتور محرک توسعه، اشتغال و ثبات ارزی کشور نیز به شمار می‌رود. با این حال، فعالان این حوزه هنوز با موانع ساختاری و سیاستی متعددی روبه‌رو هستند که نیازمند تصمیمات دقیق و پایدار از سوی دولت است.
در شرایطی که اقتصاد ایران سال‌هاست تحت فشار تحریم‌ها و نوسانات ارزی قرار دارد، صادرات غیرنفتی نقش حیاتی در حفظ جریان ارز و تقویت پایه‌های تولید ایفا می‌کند. سیاست «اقتصاد مقاومتی» نیز بر همین مبنا شکل گرفت تا کشور از وابستگی تاریخی به نفت فاصله بگیرد.
اکنون با گذشت بیش از دو دهه از نام‌گذاری روز ملی صادرات، بخش خصوصی و تولیدکنندگان داخلی نشان داده‌اند که توان رقابت در بازارهای جهانی را دارند؛ از صنایع غذایی و پتروشیمی گرفته تا محصولات دانش‌بنیان و خدمات فنی‌مهندسی.
اما مسیر صادرات همچنان با مشکلاتی همچون تغییرات مکرر مقررات گمرکی، بازگشت ارز، تحریم‌های بانکی و نبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی مواجه است؛ مسائلی که هزینه‌های صادرکنندگان را افزایش داده و گاه باعث از دست رفتن بازارهای هدف می‌شود.
لزوم ثبات در سیاست‌های ارزی و تجاری
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های صادرکنندگان، بی‌ثباتی در سیاست‌های ارزی و بخشنامه‌های صادراتی است. تصمیم‌های ناگهانی درباره عوارض صادراتی یا نحوه بازگشت ارز، عملاً امکان برنامه‌ریزی بلندمدت را از فعالان اقتصادی می‌گیرد.
دولت چهاردهم در ماه‌های اخیر تلاش کرده با رویکرد «تسهیل تجارت» و «توسعه روابط منطقه‌ای»، بخشی از این مشکلات را کاهش دهد. پیوستن ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا، گسترش مبادلات با کشورهای همسایه و افزایش نقش رایزنان بازرگانی از جمله گام‌های مثبت در این مسیر است.
با این حال، تحقق جهش صادراتی بدون نظام بانکی بین‌المللی فعال، بیمه صادراتی کارآمد و حمایت واقعی از صادرکنندگان کوچک و متوسط ممکن نخواهد بود.
صادرات؛ ویترین تصویر ایران در جهان
صادرات فقط جابه‌جایی کالا نیست؛ بلکه انتقال فرهنگ، کیفیت، اعتماد و اعتبار ملی است. هر کالای ایرانی در بازار جهانی، سفیری از توان فنی، علمی و فرهنگی کشور به شمار می‌رود. از این رو، ارتقای کیفیت تولید، بسته‌بندی استاندارد، بازاریابی دیجیتال و حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی باید به عنوان اولویت سیاست‌گذاران در نظر گرفته شود.
در دنیای امروز، برند ملی کشورها نه بر پایه نفت، بلکه بر پایه صادرات پایدار شکل می‌گیرد. کشورهایی مانند ترکیه، مالزی و ویتنام توانسته‌اند با تکیه بر همین رویکرد، صادرات خود را چند برابر کنند.
صادرات را باید باور کرد
روز ملی صادرات، تنها روزی برای تقدیر از صادرکنندگان نمونه نیست؛ بلکه زمانی برای بازنگری در سیاست‌های کلان اقتصادی است. توسعه صادرات، نیازمند ثبات، اعتماد، حمایت و نگاه بلندمدت است.
اگر صادرات را به‌عنوان راهبردی ملی باور کنیم، می‌توانیم نه‌تنها وابستگی به نفت را کاهش دهیم، بلکه اقتصاد ایران را به جایگاهی پویا، متنوع و رقابت‌پذیر در منطقه و جهان برسانیم.
نظر شما