سامانه پدافندی برد کوتاه مجید و هرآنچه باید بدانید/ پدافندی که اسرائیل را به زانو درآورد

 در بحبوحه تنش‌های اخیر و در جریان جنگ ۱۲ روزه میان جمهوری اسلامی ایران و رژیم صهیونیستی، آسمان ایران بار دیگر شاهد درخشش توانمندی‌های بومی فرزندان این مرز و بوم بود.

خبرگزاری دانشجو نوشت، در حالی که دشمن صهیونیستی با تکیه بر تجهیزات پیشرفته خود، به‌ویژه پهپادهای شناسایی و رزمی، قصد نفوذ به حریم هوایی کشور و اجرای عملیات‌های خرابکارانه را داشت، با سد مستحکم و هوشمند پدافند هوایی ایران روبه‌رو شد. در این میان، یکی از کلیدی‌ترین و غافلگیرکننده‌ترین موفقیت‌ها، توسط سامانه پدافندی برد کوتاه "مجید" رقم خورد؛ سامانه‌ای که با رهگیری و انهدام چندین فروند پهپاد متجاوز، از جمله پهپاد غول‌پیکر و استراتژیک "ایتان" (Eitan)، معادلات نبرد را به نفع ایران تغییر داد و نام خود را به عنوان یک شکارچی بی‌رحم و کارآمد در تاریخ تقابل‌های نظامی منطقه ثبت کرد.

این موفقیت بزرگ که ضربه‌ای سنگین بر پیکره اطلاعاتی و عملیاتی ارتش رژیم صهیونیستی وارد آورد، نگاه‌ها را به سوی این سامانه تماماً ایرانی جلب کرد. سامانه مجید که به دست متخصصان توانمند وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح طراحی و تولید شده است، تجسمی از راهبرد دفاعی نوین ایران، مبتنی بر هوشمندی، چابکی و غافلگیری است. اما این قاتل پهپادهای متجاوز چه ویژگی‌هایی دارد که توانست یکی از پیشرفته‌ترین و بزرگ‌ترین پرنده‌های بدون سرنشین اسرائیل را به زیر بکشد؟

سامانه فرماندهی و کنترل هوشمند "برهان"، بلافاصله با تحلیل مسیر پروازی هدف، چندین واحد پدافندی را برای مقابله آماده کرد. در میان گزینه‌ها، یک واحد متحرک از سامانه پدافندی مجید که در یک موقعیت کمین از پیش آماده شده مستقر بود، به عنوان بهترین گزینه برای درگیری انتخاب شد. دلیل این انتخاب، ویژگی منحصربه‌فرد سامانه مجید بود: اتکا به سامانه جستجو و هدف‌یابی الکترواپتیکی و حرارتی، به جای رادار فعال. این ویژگی به واحد مجید اجازه می‌داد تا بدون انتشار هیچ‌گونه امواج راداری که موقعیتش را برای پهپاد پیشرفته ایتان فاش کند، در سکوت کامل منتظر ورود شکار به تله بماند.

اپراتورهای سامانه مجید، با استفاده از دوربین‌های حرارتی و سیستم هدف گیری اپتیکی نصب شده روی مجید، هدف را  کشف و رهگیری کردند. پهپاد ایتان که مجهز به سامانه‌های جنگ الکترونیک و پنهان‌کاری خود بود، بی‌خبر از چشم‌های تیزبینی که در تاریکی شب آن را تعقیب می‌کرد، به مسیر خود ادامه داد. در لحظه مناسب و پس از ورود هدف به برد مؤثر، فرمان شلیک صادر شد.

سپس موشک AD-۰۸ با ویژگی "شلیک کن و فراموش کن" (Fire-and-Forget) و بدون تولید دود قابل مشاهده، از روی لانچر نصب شده روی سامانه مجید به سوی هدف روانه شد. موشک‌ با اتکا به جستجوگر تصویرساز فروسرخ (IIR) خود، به‌صورت کاملاً مستقل روی داغ‌ترین نقاط پهپاد (موتورها) قفل کرده و با سرعتی مرگبار به سمت آن حرکت کرد. لحظاتی بعد، انفجار سرجنگی موشک‌ها، پهپاد چند ده میلیون دلاری و استراتژیک دشمن را در هم کوبید و لاشه سوزان آن را بر خاک ایران ساقط کرد.  

موفقیت خیره‌کننده مجید در این نبرد، ریشه در طراحی هوشمندانه و اجزای پیشرفته آن دارد. این سامانه که برای اولین بار در رژه ۲۹ فروردین ۱۴۰۰ رونمایی شد، پاسخی بومی به تهدیدات نوین در ارتفاع پست، به‌ویژه پهپادها، موشک‌های کروز و بالگردهای تهاجمی است.

۱. تحرک و چابکی، رمز بقا در میدان نبرد:

سامانه مجید بر روی دو نوع خودروی حامل با تحرک بالا نصب می‌شود که این ویژگی، نقشی حیاتی در موفقیت آن در جنگ اخیر داشت:

خودروی تاکتیکی ارس ۲:

 یک خودروی سبک ۴×۴ با قابلیت‌های آفرود فوق‌العاده که به سامانه اجازه می‌دهد به‌سرعت در مناطق صعب‌العبور مستقر شده و پس از اجرای مأموریت، به‌سرعت منطقه را ترک کند.

کامیونت Iveco Daily:

 این حامل ۴×۴ ظرفیت حمل موشک و تجهیزات بیشتری را فراهم می‌کند و به دلیل ظاهر متعارف خود، در جابه‌جایی‌های جاده‌ای کمتر جلب توجه کرده و به استتار سامانه کمک شایانی می‌کند.

۲. چشمان همیشه بیدار: سامانه جستجو و هدف‌یابی الکترواپتیکی:

قلب سامانه مجید و برگ برنده آن در برابر اهداف پنهان‌کار، سامانه اپتیکی پیشرفته آن است. این سیستم که شامل یک دوربین قدرتمند دید روز و یک دوربین حرارتی نسل جدید است، به سامانه اجازه می‌دهد بدون نیاز به رادار و در سکوت رادیویی کامل، به کشف و رهگیری اهداف بپردازد. قابلیت چرخش ۳۶۰ درجه و توانایی کشف هدف تا برد ۱۵ کیلومتر، به اپراتور امکان می‌دهد تا میدان نبرد را به طور کامل زیر نظر داشته باشد. این سامانه همچنین قادر است تا چهار هدف را به‌صورت همزمان رهگیری و به سمت آن‌ها موشک هدایت کند که این ویژگی، مجید را در برابر حملات گروهی پهپادها بسیار توانمند می‌سازد.

۳. نیش زهرآگین: موشک پیشرفته AD-۰۸:

موشک AD-۰۸ با وزن ۷۵ کیلوگرم و برد ۸ کیلومتر، سلاح اصلی سامانه مجید است. این موشک از هدایت آشیانه‌یاب فروسرخ غیرفعال (Passive IR) بهره می‌برد. این یعنی پس از شلیک، موشک به هیچ هدایت دیگری از سمت سکوی پرتاب نیاز ندارد و به‌صورت هوشمند به سمت منبع حرارتی هدف حرکت می‌کند. این ویژگی "شلیک کن و فراموش کن" به سامانه اجازه می‌دهد بلافاصله پس از شلیک، برای مقابله با تهدید بعدی آماده شود. همچنین، پیشرانه بدون دود این موشک، شناسایی بصری محل شلیک را برای دشمن تقریباً غیرممکن می‌کند.

مجید؛ پاسخی به یک نیاز استراتژیک در نیروی زمینی

برای سال‌ها، یکی از دغدغه‌های اصلی نیروی زمینی ارتش و سپاه، نبود یک سامانه پدافندی کوتاه‌برد، متحرک و هوشمند برای محافظت از یگان‌های زرهی و پیاده در خط مقدم نبرد در برابر تهدیداتی مانند پهپادهای انتحاری و بالگردهای تهاجمی بود. سامانه‌های قدیمی اگرچه تاحدودی این خلاء را پر می‌کردند، اما در برابر تهدیدات نوین و هوشمند کارایی لازم را نداشتند. سامانه مجید دقیقاً برای پر کردن همین خلاء راهبردی طراحی شد. ورود به خدمت این سامانه و در کنار آن، سامانه‌های دیگری مانند "آذرخش"، حلقه پدافند هوایی تاکتیکی و متحرک نیروهای مسلح را تکمیل کرده و به یگان‌های زمینی این اطمینان را می‌دهد که آسمان بالای سرشان در برابر تهدیدات ارتفاع پست، ایمن خواهد بود. جنگ ۱۲ روزه اخیر، بهترین میدان آزمایش برای این راهبرد بود و سامانه مجید با سربلندی از این آزمون بیرون آمد.

 سامانه پدافند هوایی کوتاه برد مجید، نماد خودباوری و بازدارندگی فعال

انهدام پهپاد پیشرفته ایتان توسط سامانه پدافندی بومی مجید، فراتر از یک موفقیت تاکتیکی، یک پیام استراتژیک روشن برای دشمنان جمهوری اسلامی ایران داشت. این موفقیت نشان داد که دوران جولان بی‌دردسر پرنده‌های متجاوز در آسمان ایران به پایان رسیده و صنایع دفاعی کشور با اتکا به دانش و توان داخلی، به سطحی از بلوغ رسیده‌اند که می‌توانند پیچیده‌ترین فناوری‌های دشمن را به چالش بکشند.

سامانه مجید، با ترکیب چابکی، استقلال عملیاتی، قدرت آتش دقیق و قابلیت شبکه شدن با سایر اجزای پدافندی، به یک وزنه قابل اتکا در معماری دفاعی ایران تبدیل شده است. این سامانه نه تنها یک سلاح، بلکه نمادی از خودباوری، نوآوری و اراده ملتی است که تصمیم گرفته امنیت خود را با دستان فرزندانش تأمین کند. موفقیت‌های میدانی مجید در نبرد اخیر، بدون شک راه را برای توسعه و تولید انبوه نسخه‌های ارتقاء یافته آن هموارتر خواهد کرد و این شکارچی هوشمند، همچنان کابوس پهپادها و پرنده‌های متجاوز به حریم مقدس آسمان ایران باقی خواهد ماند.