انگیزه حضور افغانستان در چابهار؛ مسیری بی‌نظیر برای دسترسی به آبهای آزاد
به دلیل نزدیکی بندر چابهار به افغانستان، این بندر یک فرصت استراتژیک اقتصادی و تجاری برای این کشور است، از سوی دیگر چابهار افغانستان را به آبهای آزاد وصل میکند.
بنا بر اعلام سازمان توسعه تجارت، افغانستان هفتمین مقصد کالاهای صادراتی ایران است و بر اساس آمار رسمی گمرک ایران در دوازده ماه سال ۱۴۰۲ در بین کشورهای هدف صادراتی جمهوری اسلامی ایران، بالاترین تراز تجاری مثبت با کشور افغانستان ثبت شده است.
روزنامه تجارت در این باره نوشته است که به تازگی نورالدین عزیزی، سرپرست وزارت صنعت و تجارت طالبان در دیداری که با مسئولان عالی اقتصادی ایران داشته خواستار افزایش تراز تجاری ایران و افغانستان به ۱۰ میلیارد دلار شده و عنوان کرده است که به دنبال حضور فعال در چابهار هستند.
در این دیدار وزیر تجارت طالبان خبر داد: ما مشکلات در مرزها را حل کردیم و خوشبختانه امروز شاهد تردد بیشتر از ۸۰۰ خودرو تا ۱۵۰۰ خودرو در دوغارون هستیم که این بی‌سابقه است.
در حالی افغانستان به دنبال رسیدن تراز تجاری ۱۰ میلیارد دلاری با ایران است که در حال حاضر حجم تجاری این دو کشور کمتر از ۲ میلیارد دلار است.
آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد که میزان صادرات غیرنفتی ایران به افغانستان در سال ۱۴۰۲ حدود یک میلیارد و ۸۷۱ میلیون دلار بوده است که در مقایسه با سال ۱۴۰۱ حدود ۱۳.۵ درصد افزایش پیدا کرده است.
حجم صادرات افغانستان به ایران نیز در سال گذشته با ۱۳ میلیون دلار افزایش به ۴۳ میلیون دلار رسید که رشد ۴۵ درصدی در ارزش و افزایش ۱۰۴ درصدی در وزن را نشان می‌دهد.
حسین روستایی، رایزن بازرگانی ایران در افغانستان در خصوص علت افزایش سطح تجاری دو کشور عنوان کرده که افزایش رفت و آمد هیات‌های تجاری، تسهیل در مرزها و افزایش ساعات کاری در گمرک‌ها، برگزاری اجلاس کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور در تهران، برگزاری همایش‌های تجاری در کابل، هرات، تهران و مشهد، برگزاری نمایشگاه اختصاصی توانمندی‌های صادراتی جمهوری اسلامی ایران در هرات، تبادل بیش از ۵۰ هیئت نمایشگاهی و کیفیت خوب کالاهای صادراتی ایران از مهمترین عوامل افزایش صادرات کالاهای غیرنفتی ایران به افغانستان است.
افغانستان بزرگترین سرمایه‌گذار خارجی در ایران
به جز رشد سطح تجاری ایران و افغانستان گفته می‌شود که در دو سال اخیر افغانستانی‌ها به بزرگترین سرمایه‌گذار خارجی در ایران تبدیل شده‌اند.
در همین رابطه، محمود سیادت، رئیس اتاق مشترک بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و افغانستان در گفت‌وگو با ایراف گفته بود که بیش از ۵۰ درصد شرکت‌های خارجی ثبت شده در ایران متعلق به افغانستانی‌هاست و بیش از سه میلیارد دلار سرمایه در ایران دارند.
بنابر آماری که در سال ۱۴۰۱ منتشر شده است، افغانستان با ۳۰ طرح سرمایه‌گذاری به ارزش ۱۴۹.۸ میلیون دلار بیشترین تعداد طرح و میزان سرمایه‌گذاری خارجی را در ایران طی شش ماه ابتدایی سال ۱۴۰۱ داشته است.
سیادت بر حمایت از فعالان اقتصادی افغانستان و استفاده از توان آن‌ها برای رونق اقتصادی ایران و افغانستان، تاکید کرده و معتقد است که تنظیم ارتباطات محیطی افغانستانی‌ها و رفع مشکلات و چالش‌های آن‌ها در ایران بایستی پیگیری شود؛ این‌ها بزرگترین سرمایه ما برای آینده ما در افغانستان هستند.
طبق آمار سازمان تجارت خارجی بیشترین سرمایه‌گذاری اتباع افغانستانی در استان‌های خراسان رضوی، سیستان‌وبلوچستان و کرمان بود. حتی بنا بر اعلام استانداری خراسان رضوی، افغانستانی‌ها همچنان بزرگترین سرمایه‌گذاران خارجی در این استان هستند.
اهمیت بندر چابهار برای افغانستان
اما چرا طالبان به دنبال حضور در بندر چابهار است؟ به دلیل نزدیکی بندر چابهار به افغانستان، این بندر یک فرصت استراتژیک اقتصادی و تجاری برای این کشور است.
یکی از مهمترین دلایلی که طالبان به دنبال حضور فعال در چابهار است، بی‌نیازی از مسیرهای اصلی ترانزیتی از کشور پاکستان است؛ در واقع تنش سیاسی افغانستان و پاکستان تجارت برای افغانستان را از مسیرهای ترانزیتی که از این کشور می‌گذرد بسیار سخت کرده است.
به‌طورکلی می‌توان گفت این بندر زمانی جایگاه ویژه‌ای برای افغانستان پیدا کرد که کشور پاکستان با اعمال محدودیت‌های مختلف بر بازرگانان افغان و ایجاد مشکلاتی برای صادرات و واردات افغانستان از بندر کراچی به کشورهای منطقه و جهان، مختل تجارت این کشور شد.
حضور افغانستان در چابهار نه تنها منجر به این خواهد شد که به دریای هند دسترسی پیدا کند، بلکه به دریای عمان، خلیج فارس و سایر کشورهای عربی نیز دسترسی پیدا خواهند کرد.
دومین عاملی که باعث شده تا افغانستان به دنبال حضور جدی در بندر چابهار باشد این است که امکان انتقال کالاهای این کشور به شرق میانه و اروپا و زمینه واردات کالاهای حیاتی به افغانستان را مسیر میکند وهمچنین روابط رو به رشد میان افغانستان و هند را افزایش دهد.
از سوی دیگر بندر چابهار یک بندر اقیانوسی مهم برای افغانستان و کشورهای آسیای میانه است که کشورهای آسیای میانه را از طریق افغانستان به آب آزاد می‌رساند و این موضوع برای کشورهای آسیای میانه و افغانستان که کشور محصور در خشکی است، بسیار مهم است.
حضور فعال افغانستان در بندر چابهار منجر به این خواهد شد قیمت کالاها در افغانستان کاهش یابد زیرا مسیر ترانزیتی کوتاه شده و واردات با سهولت و سرعت بیشتر به افغانستان می‌رسد؛ در واقع بهره‌برداری و استفاده از بندرچابهار ترانزیت، ترانسپورت و تجارت را در کشور ما رونق بیشتر می‌دهد وافغانستان می‌تواند گذرگاه انتقال اموال تجارتی کشورهای محاط به خشکه آسیای مرکزی شده و سالانه میلیون‌ها دلار درآمد داشته باشد.
همچنین استفاده از بندر چابهار، باعث می‌شود که سرمایه‌گذاری داخلی خارجی در بخش ترانسپورت جاده‌ای و ریلی در افغانستان افزایش یابد. بندرچابهار، می‌توان به آسیای میانه مثل کشورهای ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان و قزاقستان از دو طریق جاده‌ای و ریلی وصل شود که عواید قابل‌توجهی نصیب افغانستان خواهد کرد.
نظر شما