گشایش های جدید در معاملات برق/امکان معامله ساعتی برق فراهم می شود

علی نقوی، مدیرعامل بورس انرژی ایران در هشتمین کنگره راهبردی و نمایشگاه نفت و نیرو که با حضور فعالان صنعت برق برگزار شد، اظهار کرد: دو حوزه‌ محل‌بحث در موارد مرتبط با صنعت برق و بازار سرمایه، مسئله نهاد تنظیم‌گر و سرمایه‌گذاری در این زمینه است.

نقوی با بیان این که در کشور ما بورس نهاد مستقلی است که برای شفافیت انجام معاملات حامل‌های انرژی ایجاد شده‌ است، تشریح کرد: طبق قانون بازار اوراق بهادار هیچ سهام‌داری به‌صورت مستقیم و یا غیرمستقیم نمی‌تواند بیش از ۲/۵ درصد سهام‌ بورس‌های کشور را در اختیار داشته‌ باشد. بورس یک تشکل خودانتظام است و طبق مقررات تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار قرار دارد و سازوکارهای نظارتی حاکم بر بورس امکان استقلال آن را فراهم کرده‌ است.

مدیرعامل بورس انرژی ایران با اشاره به این که در برخی از کشورهای همسایه مانند ترکیه «برق» در بورس انرژی دادوستد می‌شود، توضیح داد: در کشور ما پس از اجرای سیاست‌های اصل ۴۴ نیروگاه‌ها خصوصی شدند، اما ساختار متناسب با آن اصلاح نشد. امروزه ۶۰ درصد نیروگاه‌های کشور متعلق به بخش خصوصی و نهادهای عمومی‌ و به‌تعبیری متعلق به مردم‌اند. چرا که منابع نهادهای عمومی از محل صندوق بازنشستگی شرکت‌های سهامی عام و سهام عدالت‌اند، اما سیاست‌های اجراشده در چندسال گذشته مانع تقویت بخش خصوصی در نیروگاه‌ها شده‌ است.

مدیرعامل بورس انرژی ایران گفت: یکی از بزرگ‌ترین ایراداتی که در بخشی از بدنه شرکت‌های تابعه وزارت نیرو وجود دارد، نگاه «سود و زیان» به نیروگاه‌هاست. به این صورت که فرضیه‌ای وجوددارد که یک نیروگاه نباید بیش‌تر از مقداری سودآوری داشته‌باشد و برمبنای آن میزان از سودآوری تمام فرایندهای پسینی و پیشینی را تنظیم می‌کنند.

نقوی با بیان این که مهم‌ترین نقش در این فرایند، نقش شرکت توانیر است، گفت: شرکت توانیر اثرگذاری بسیار بالایی در سیاست‌گذاری‌های صنعت برق دارد. البته تلاش‌های بسیاری از سوی بخش‌های مختلفی انجام شده که باتوجه تغییرات ساختاری در قوانین بالادستی تمرکز توانیر بر حوزه برق اصلاح کند، اما تا امروز این مهم محقق نشده و بزرگ‌ترین مانع توسعه صنعت برق کشور ما نگاه دولتی به این صنعت است.

وی با اشاره به گشایش‌هایی که به‌تازگی درباره توسعه معاملات برق در بورس ایجاد شده‌است، گفت: با توجه به حضور جناب آقای محرابیان در وزارت نیرو و تاکید ایشان عرضه برق نیروگاه‌ها در بورس انرژی، آیین‌نامه توسعه مبادلات برق در بورس انرژی تدوین شده‌ که پس از ابلاغ اجرایی خواهد شد. بر اساس فاز نخست این طرح بناست که مصرف‌کنندگان بالای یک مگاوات مبادلات خود را از طریق بورس انجام دهند. در فازهای بعدی نیز امکان مبادلات ساعتی برق فراهم می‌شود.

علی نقوی گفت: ریشه مشکلات صنعت برق برای جذب سرمایه در سه حوزه‌ سیاست‌های قیمتی، تزریق‌نشدن منابع و در نهایت عدم‌اجازه تجارت برق به نیروگاه‌های خصوصی قابل‌بررسی است. تا امروز، برای مرتفع‌شدن این مسائل مدل‌های مختلفی پیشنهاد شده‌است که کم‌تر اجرایی شده‌اند.

مدیرعامل بورس انرژی ایران با تاکید بر این که هم‌اکنون صنعت برق، صنعتی اقتصادی نیست، بیان کرد: تا زمانی که سازوکار تعیین قیمت برق اصلاح نشود و جذابیت کافی برای سرمایه‌گذاری نداشته‌باشد، نمی‌توان راجع‌به سرمایه‌گذاری در این صنعت و استفاده مناسب از ابزارهای گوناگون بازار سرمایه در آن صحبت کرد. ابزارهای متفاوتی در بازار سرمایه برای حمایت از صنایع و به‌خصوص صنعت برق وجود دارد. صندوق پروژه، اوراق سلف، انواع صکوک و سایر ابزارهای تامین مالی از جمله ابزارهایی‌اند که صنعت برق می‌تواند از آن‌ها بهره ببرد، اما تا زمانی مسئله‌ی اصلاح قیمت و کاهش نقش دولت محقق نشود این ابزار کارآمد نیستند.