یادداشت اختصاصی از حمیدرضا حاجی اشرفی
یکی میمرد ز درد بی نوایی ، یکی می گفت خانم زردک می خواهی؟
یازده ماه از شروع برنامه هفتم توسعه گذشته است . گرچه اینبار گویا با تغییر کلمه پیشرفت بجای توسعه ، تنظیم کنندگان برنامه با در نظر گرفتن دوره چهارساله برای آن درصدد شتاب دهی و تسریع در اجرا بوده اند اما تجربه ۱۱ ماهه اخیر نشان می دهد که آن شتاب اجرایی لازم وجود ندارد.
در برنامه برای بخش های مختلف اقتصادی نسبت به برنامه ششم درصدهای رشد مشخصی تعیین گردیده که جمع میانگین حسابی ، ۸ درصد رشد پیشبینی شده .یعنی هر بخشی در اقتصاد نسبت به برنامه ششم باید تلاش کند تا آن میزان رشد پیش بینی شده برای آن بخش برسد تا برنامه هفتم سالانه ۸ درصد به GDP کشور ( تولید ناخالص داخلی ) اضافه نماید . در فصل اول در بخش اشتغالزایی ایجاد اشتغال برای ۹ / ۳ میلیون نفر در طول مدت برنامه و تمرکز بر اشتغالزایی در بنگاههای SMEs با اولویت مناطق محروم و روستاها و شهرهای کمتر توسعه یافته گذارده اند .وقتی در باره برنامه و برنامه نویسی سخن گفته می شود ، مهمترین عامل [ زمان ] است . زمان به مفهوم بهره برداری بهینه از هر ساعت و هر روز و از دست ندادن فرصت ها و پیشبرد فعالیت ها بر اساس جداول پیش بینی شده بسوی اهداف پایان دوره!!!
در برنامه هفتم مسئولیت مدیریت اجرا و نظارت پیشرفت برنامه بر عهده وزارتخانه های تعاون و اقتصاد گذارده اند .برای اولین بار تاسیس شرکت های مشاور توسعه دهنده کسب و کارها و شتابدهنده های صادراتی توجه شده است .
لیکن نگارنده بعنوان یک ایرانی که علاقمند به موضوعات کارآفرینی هستم در طی این مدت ۱۱ ماهه اخیر ، هیچ فراخوانی از سوی دو وزارتخانه پیشران برنامه هفتم در جهت دعوت از کارشناسان دارای ایده اشتغالزایی و پیشرفت برنامه ندیده ام .
وقتی در برنامه هفتم ،تمرکز بر اشتغالزایی در مناطق محروم مصوب می گردد ، پرسش از کارشناسان و مشاوران تنظیم کننده برنامه اینست : آیا مطالعه شرایط ساکنین آن مناطق از منظر ؛ انگیزهای شغلی ، مهارتها ، استعدادهای انسانی و جغرافیایی ، مزیت های نسبی ، میزان سرمایه در اختیار آنها و نحوه تامین سرمایه بصورت عملیاتی و نه فقط بصورت پیش بینی بر روی کاغذ ! و بررسی میزان آمادگی ریسک جوانان مناطق محروم به ورود در عرصه کارآفرینی و بنگاهداری، نسبت به تصویب قانون اقدام گردیده ؟ اگر پاسخ مثبت است ، لطفا گزارشات توجیهی مطالعات میدانی و آماری در این خصوص را منتشر نمایند تا پژوهشگران مطالعات ریسک های کارآفرینی برای طرحریزی عملیاتی [ بیمه نامه های سرمایه گذاری برای تولید ] بهره برداری نمایند .زیرا با دسترسی به آمار و اطلاعات مناطق محروم ، امکان طراحی نحوه کنترل ریسک ها توسط استارتاپ ها در همکاری تنگاتنگ با کارآفرینان وجود دارد . اگر چنین مطالعات میدانی صورت نپذیرفته باشد قطعا امکان اینکه کارآفرینان ، بعلت فقدان شرایط پذیرش مسئولیت ها و نداشتن ایده ، مهارت ، سرمایه ، کمبود منابع ، فقدان دانش بازاریابی ،آمادگی ورود به نهضت کارآفرینی را داشته باشند، وجود ندارد . در انصورت قطعا بار دیگر متوجه میشویم که از مرکز تهران و مراکز استانها و در اتاقهای در بسته امکان برنامه نویسی کارآفرینی برای مناطق محروم و راه اندازی طرحهای اشتغالزایی وجود ندارد. وقتی برنامه کارافرینی بدون توجه به مشکلات ساختاری و ناامیدی آدمهایی که می توانند کارآفرین باشند نوشته شوند ،طبیعتا موانع متعدد نمیگذارند ، جوانان کارآفرین وارد عرصه فعالیت شوند . نوشتن برنامه های توسعه به روش انتزاعی و تصویب آنها بدون آمار و اطلاعات میدانی ، آدم را یاد آن ضرب المثل معروف ادبیات کشورمان می اندازد:
یکی میمرد از دست بی نوایی - یکی میگفت خانم زردک میخواهی!؟
زیرا بدون درک شرایط نیاز شغلی جوانان و بدون اجابت انتظارات و خواسته های کارآفرینان ، امکان برنامه ریزی و اجرا عملیات موفق اشتغالزایی وجود ندارد ...
واقعا جای مدیران ارشد و کارشناسان سازمان برنامه و بودجه و مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی و وزارتخانه های تعاون و اقتصاد در نشست های دو سویه تخصصی برای گفتگوهای آزاد در خصوص مباحث ریسکهای اکوسیستم محیط کارآفرینی کشور واقعا خالیست!
نظر شما