یادداشت اختصاصی از مرتضی ابراهیمی
شیخ فضل‌الله نوری؛ معمار سرمایه اجتماعی، پرچم‌دار هویت اسلامی و الگوی استقامت برای نسل امروز
در سالروز شهادت آیت‌الله شیخ فضل‌الله نوری، بازخوانی زندگی و اندیشه این عالم مجاهد، تصویری روشن از یک شخصیت بی‌بدیل را پیش روی ما می‌گذارد؛ شخصیتی که فراتر از یک فقیه برجسته یا یک فعال سیاسی صرف، به‌عنوان «معمار سرمایه اجتماعی» و «مدیر فرهنگی» دوران حساس مشروطه، نقشی تعیین‌کننده در حفظ هویت اسلامی ایران ایفا کرد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی، او را «پرچم‌دار اسلام‌خواهی و قانون‌گرایی بر مبنای شریعت» معرفی کرده‌اند و هشدار داده‌اند که حذف او از صحنه تاریخ، راه را برای نفوذ اندیشه‌های سکولار و جریان‌های ضد دین هموار کرد. این سخن، نه فقط یک ارزیابی تاریخی، بلکه یک هشدار راهبردی برای امروز ماست.
شیخ فضل‌الله نوری، در روزگاری که طوفان تبلیغات بیگانه، استعمار فکری و جریان روشنفکری غرب‌زده بر ذهن‌ها سایه افکنده بود، با بصیرتی کم‌نظیر تشخیص داد که استمرار هر حرکت اجتماعی و سیاسی، نه تنها با قدرت ظاهری حکومت، بلکه بر پایه اعتماد مردم و پیوند قلبی آن‌ها با ارزش‌های دینی شکل می‌گیرد. او فهمیده بود که ایمان مردم، سرمایه‌ای است که اگر حفظ شود، می‌تواند هر هجمه فرهنگی و سیاسی را دفع کند.
منبرهای او به سنگر آگاهی‌بخشی بدل شد؛ جایی که کلامش، همچون سپری در برابر تیرهای مسموم رسانه‌های وابسته و محافل فکری غرب‌زده می‌ایستاد. او با بهره‌گیری از سرمایه‌های اجتماعی جامعه — ایمان، همبستگی و تعهد دینی — شبکه‌ای از حمایت مردمی ایجاد کرد که در برابر فشارهای فکری، سیاسی و حتی نظامی ایستاد.
رهبر انقلاب در وصف این شهید مظلوم فرمودند: «شیخ فضل‌الله نوری پرچم‌دار اسلام‌خواهی و قانون‌گرایی بر مبنای شریعت بود و فقدان او، عرصه را بر نفوذ اندیشه‌های سکولار گشود.» این سخن، گویای آن است که او نه فقط یک عالم دینی، بلکه یک استراتژیست فرهنگی و یک حافظ هویت اسلامی بود.
شهادت شیخ فضل‌الله، با آن جمله ماندگارش که گفت: «دارم به سوی بهشت می‌روم»، پایان زندگی نبود؛ آغاز مکتبی بود که ایمان به مردم، پایبندی به شریعت و مدیریت فرهنگی را درهم آمیخت.
امروز، در میانه جنگ نرم، عملیات روانی و تحریف تاریخ، بیش از هر زمان دیگر به بازخوانی این میراث نیازمندیم. به‌ویژه نسل جوان باید بداند که ایستادگی شیخ فضل‌الله، تنها یک مقاومت سیاسی نبود، بلکه دفاع از حقیقتی بود که اگر فراموش شود، هویت ما ریشه‌کن خواهد شد. جوانان ما باید درسی از او بگیرند: این‌که در برابر تحریف‌ها، باید با سلاح آگاهی، ایمان و اتحاد ایستاد؛ این‌که هویت اسلامی و استقلال فرهنگی، با تسلیم شدن در برابر موج‌های تبلیغاتی حفظ نمی‌شود، بلکه با ایستادگی و عمل آگاهانه باقی می‌ماند.
شیخ فضل‌الله نوری، چراغی است که راه را به ما نشان می‌دهد؛ چراغی که خاموش نمی‌شود مگر آن‌که خودمان چشم بر نورش ببندیم.
✍ مدرس دانشگاه _ دانش آموخته دکترای مدیریت برنامه ریزی
نظر شما