یادداشت اختصاصی از سارا نعیمی
زیرآب‌زدن در محیط کار ناشی از کارمند سمی یا مدیریت سمی
در هر محیط کاری، همکاری و اعتماد میان کارمندان از ارکان اصلی موفقیت تیم است. اما گاهی رفتارهای ناشایست مانند "زیرآب زنی" می‌تواند این اعتماد را خدشه‌دار کرده و فضای کاری را مسموم کند.
زیرآب زنی به رفتارهایی اطلاق می‌شود که در آن یک یا چند نفر به‌صورت پنهانی و غیرحرفه‌ای سعی می‌کنند اعتبار دیگران را تخریب کنند یا مانع پیشرفت آن‌ها شوند. این رفتارها می‌تواند شامل پخش شایعات، ارائه اطلاعات نادرست به مدیران، اغراقگری و تخریبگری یا ایجاد موانع غیرضروری برای همکاران باشد.
انگیزه‌سمی بودن در محیط کار
این رفتارها معمولاً ریشه در رقابت ناسالم، حسادت، یا ترس از جایگزینی دارد. در برخی موارد نیز ضعف در فرهنگ سازمانی یا عدم وجود سیستم‌های شفاف ارزیابی عملکرد، زمینه را برای چنین رفتارهایی فراهم می‌کند.
زیرآب زنی نه‌تنها به اعتماد بین کارمندان آسیب می‌زند، بلکه می‌تواند باعث کاهش روحیه تیمی، افت بهره‌وری و افزایش استرس در محیط کار شود. در بلندمدت، این رفتارها می‌توانند منجر به نارضایتی کارمندان و حتی ترک سازمان توسط افراد شایسته شوند
مقابله با کارمندان سمی
- تقویت فرهنگ سازمانی: ایجاد محیطی که در آن صداقت، احترام و همکاری ارزش‌گذاری شود.
- شفاف‌سازی فرآیندها: طراحی سیستم‌های ارزیابی عملکرد عادلانه و شفاف تا کارمندان احساس عدالت کنند.
- آموزش کارمندان: برگزاری دوره‌های آموزشی در زمینه اخلاق حرفه‌ای و کار تیمی.
- تشویق به گفت‌وگوی مستقیم: ایجاد فضایی که در آن کارمندان بتوانند اختلافات خود را به‌صورت سازنده حل کنند.
- مدیریت مداخله‌گر: مدیران باید به‌طور فعالانه رفتارهای غیرحرفه‌ای را شناسایی و با آن‌ها برخورد کنند.
اگر اطلاعات به درستی بین کارمندان و مدیریت به اشتراک گذاشته نشود، باعث ایجاد سوءتفاهم، بی‌اعتمادی و حس بی‌عدالتی می‌شود.
کارمندان ممکن است برای کسب اطلاعات یا قدرت، به زیرآب‌زنی و رفتارهای سمی روی آورند.
اگر کارمندان احساس کنند که ترفیعات، پاداش‌ها یا فرصت‌ها به صورت ناعادلانه توزیع می‌شود، این موضوع می‌تواند باعث ایجاد حسادت، رقابت ناسالم و رفتارهای سمی شود..
اگر کارمندان احساس کنند که تلاش‌هایشان دیده نمی‌شود یا قدردانی نمی‌شود، ممکن است انگیزه خود را از دست بدهند و به رفتارهای منفی مانند زیرآب‌زنی روی آورند.
در سازمان‌هایی که اشتباهات به جای حل شدن، سرزنش می‌شوند، کارمندان سعی می‌کنند از ترس تنبیه، اشتباهات خود را پنهان کنند یا دیگران را مقصر جلوه دهند.
اگر مدیران نتوانند الهام‌بخش باشند یا نتوانند فرهنگ مثبتی ایجاد کنند، کارمندان ممکن است احساس سردرگمی کنند و به رفتارهای سمی روی آورند.
اگر سازمان به جای همکاری، رقابت ناسالم را تشویق کند، کارمندان ممکن است برای پیشرفت، به زیرآب‌زنی و تخریب دیگران متوسل شوند.
فشار کاری زیاد و عدم توجه به نیازهای شخصی کارمندان می‌تواند باعث استرس و نارضایتی شود و رفتارهای سمی را تشدید کند.
اگر کارمندان احساس کنند که فرصتی برای رشد و یادگیری ندارند، ممکن است دچار ناامیدی شوند و رفتارهای منفی از خود نشان دهند.
در محیط‌هایی که ترس از اخراج یا تنبیه وجود دارد، کارمندان ممکن است برای حفظ موقعیت خود، به رفتارهای غیراخلاقی مانند زیرآب‌زنی متوسل شوند.
اگر سازمان ارزش‌های مشخصی نداشته باشد یا این ارزش‌ها توسط کارمندان درک نشود، ممکن است هرکس برای خودش معیارهای متفاوتی تعریف کند و این باعث ایجاد تنش و رفتارهای سمی شود.
رفتارهای زیرآب‌زنانه نه‌تنها به افراد، بلکه به کل سازمان آسیب می‌زند. با ایجاد فرهنگ سازمانی سالم و تقویت ارزش‌هایی مانند صداقت و همکاری، می‌توان از بروز چنین رفتارهایی جلوگیری کرد. هر یک از ما به‌عنوان بخشی از سازمان، مسئولیت داریم تا در بهبود فضای کاری نقش ایفا کنیم.
مدیران نقش کلیدی در شکل‌دهی به فرهنگ سازمانی و رفتار کارمندان دارند. با ایجاد محیطی شفاف، عادلانه و مبتنی بر احترام، می‌توان از بروز رفتارهای زیرآب‌زنانه جلوگیری کرد. مدیران باید همواره هوشیار باشند و به‌صورت فعالانه برای بهبود فضای کاری تلاش کنند.
- شفافیت و ارتباطات باز: ایجاد کانال‌های ارتباطی شفاف و تشویق به گفت‌وگوی صادقانه.
- قدردانی و پاداش: قدردانی منظم از تلاش‌های کارمندان و ایجاد سیستم پاداش عادلانه.
- رهبری الهام‌بخش: آموزش مدیران برای ایجاد فرهنگ مثبت و حمایت از کارمندان.
- تشویق همکاری: ایجاد محیطی که همکاری و کار تیمی را تشویق می‌کند.
- تعادل کار و زندگی: توجه به نیازهای شخصی کارمندان و ایجاد انعطاف در محیط کار.
- آموزش و توسعه: ارائه فرصت‌های یادگیری و رشد برای کارمندان.
با ایجاد فرهنگ سازمانی مثبت و حمایت‌کننده، می‌توان از رفتارهای سمی و زیرآب‌زنی جلوگیری کرد و محیط کاری سالم‌تری ایجاد کرد.
نظر شما