فلسفه و تاثیرات مناسک حج و عید قربان

همیشه بعنوان یک نوجوان مسلمان در ذهنم این سئوال مطرح بود که واجب شدن مناسک حج به چه علت بوده !؟ انسان مسلمان چرا بعد از اینکه از لحاظ مالی و دارا بودن شرایط جسمی مناسب شرایط رفتن به سفر حج را پیدا کرد ، لازمست حداقل یکبار به این مراسم سالانه حج برود و ترتیبات عبادی آنرا بجا آورد !؟

مسلمانی که به حج میرود و پس از شرکت چندین روزه در یک کنگره بزرگ که هر ساله برگزار می شود ، یکسری رفتارها و خواندن دعاها و اعمالی را بجا می آورد و بازمی گردد ،سرانجام این سفر چه تجربیاتی به مسلمان حاجی شده می دهد و چه تاثیری در طرز اندیشیدن ، طرز گفتگو کردن و چه تغییراتی را بطور محسوس بین قبل از سفر حج و بعد از این سفر در سلوک یک انسان مسلمان حاجی شده ، می گذارد؟!

این سئوالات همیشه در ذهنم بود ، تا اینکه از دو سه نویسنده چیره دست ، مطالبی در مورد حج و مراسم آن و توصیفات آنرا خواندم ، اما هنوز ، پاسخ پرسش خودم را در نوشته های آنها پیدا نمی کردم . در جملات و واژه های پیچیده نمی توانستم ، جواب قانع کننده برای خویش بیابم!!

یکروز یکی از دبیران ادبیات وقتی غزل شماره ۶۴۸ حضرت مولانا را به مناسبت حج خواند به پاسخ مورد انتظارم نزدیک شدم ؛

ای قوم به حج رفته کجایید کجایید 

معشوق همینجاست بیایید بیایید 

معشوق تو همسایه دیوار به دیوار 

در بادیه سرگشته شما در چه هوایید

گر صورت بی صورت معشوق ببینید 

هم خواجه و هم خانه و هم کعبه شمایید 

ده بار از آن راه بدان خانه برفتید 

یک بار از این خانه بر این بام بر آیید 

آن خانه لطیفست نشانهاش بگفتید 

از خواجه آن خانه نشانی بنمایید 

یک دسته گل کو اگر آن باغ بدیدید 

یک گوهر جان کو اگر از بحر خدایید 

☆با این همه آن رنج شما گنج شما باد☆

☆افسوس که بر گنج شما پرده شمایید☆

در این ابیات خداشناسی ، حضرت مولانا ، چه زیبا حج ،ثمره حاجی شدن  ، نتیجه غایی از این سفر الهی و مناسک را توصیف می کند و در مصرع آخر ، خسته نباشید به حاجی ها می گوید و در بیت آخر : دستاورد سفر حج را گنجی معنوی و ماندگار در ذهن حاجیان توصیف و در صورت پی نبردن به ارزش ها ، آموزه ها ، درک هم افزایی کنگره ای که از هر نژاد و زبان و ملت قرنهاست ، هر سال می آیند تا با ساده ترین لباس ، با ندایی مشترک و رفتارهای همگون جمعی در نزد پرورگار شکر گذار ،نعمات ، برکات تعاون ، دوستیها و درک عینی سختی ها در جهت درک آلام دیگر انسانهایی که پول نیامدن به حج که هیچ ، در کمال تنگدستی زندگی می کنند و فقر مانع توسعه فردی و اجتماعی آنهاست را درک کنند و برگردند تا در سازندگی محیط فرهنگی - اجتماعی - اقتصادی خویش ، پیشقراول غیر حاجیان باشند!

خلیفه الهی در زمین باشند!

از حاج آقا ساداتی ، خدا بیامرز ، روحانی محله دوران جوانی خود، پرسش خودم را مطرح کردم ؛ غزل حضرت مولانا را هم برایش خواندم و پس از لحظه ای درنگ ، خاطره رفتارهای مردی که حاجی شده بود را گفت و رفت:

[ یک حاجی بازاری پولدار توی فامیل ما تاجر فرش بود . علاوه بر خرید و فروش ، کارگاههای تولید قالی هم داشت. خیلی فعال ، اما پول دوست و اهل ، نشان دادن خودش به دیگران بود ، به کار کسی کار نداشت اما غم و گرفتاری دیگران هم براش مهم نبود. یکسال به حج رفت و برگشت ، عوض شد ! همسرش میگفت ، در آن چند وقت حج با یک نفر آشنا شد که حرفهای اون مرد ، حاجی ما رو متحول کرد.حاجی از اون ببعد کمک می‌کرد تا بیکاران ،مشغول بکار شوند، به بیماران و ازدواج زوجهای جوان بی بضاعت کمک می کرد . به کمک ورشکسته ها می رفت و حامی یتیمان اطراف و مشوق درس خواندن آنها می شد!! ، حاج آقا ساداتی در آخرین جمله فقط اینرا گفت و رفت ؛ من نتیجه و برکات معنوی حاجی شدن یک مسلمان دارای ثروت و مهارت کار را در آن فامیل تاجر فرش خود در اجتماع دیدم !!! شخصی که فقط یکبار سفر حج رفت، بعد از آن، دهها خانه را همچون خانه خود آباد و زندگیهای زیادی را قوام بخشید که بعدها، آنها هم حاجی هایی شدند تا راه او را بروند ... ]

کنگره حج نماد مساوات و هم رنگی و یگانگی مسلمین است هر سال تکرار می شوند تا انسان مسلمان وحدت و خضوع را فراموش نکند!! آرزو کنیم ، حاجی ها آموزه معنوی سفر زیبای حج را برای همیشه فراموش نکنند.

عید سعید قربان ، عید آموزه تجلی کشتن نفس اماره ، زیاده خواهی ها ، منیت ها ، غرورهای کاذب من برترم ها و من میدانم ها و من دارم ها ! عید خاتمه یک کنگره آموزش عملی جمعی درسهای انسانیت، عدالت محوری و خاکساری با هدف درک مسیر تعالی ،تعاون ،بخشندگی ، مهربانی ،گسترش دامنه دوستیها و صلح طلبی در جوامع انسانی بر عموم مسلمین جهان ؛پیروان مکتب ناب توحیدی، تا دنیا باقیست بر مسلمین واقعی مبارک باد .