یادداشت اختصاصی از سارا نعیمی
یلدا بنهاد دست بدستان زمستان
پاییز چو از گستره برگ تو افتاد گویی که بومِ فلک از جلوه ورافتاد یلدا بنهاد دست بدستان زمستان تا نقشِ سپید بردل بوستان بیفتاد
شب چله یا همان شب یلدا در فرهنگ کهن ایرانی حدود یک دقیقه بلندتر از شب های دیگر سال است. قدمتی بیش از ۷ هزار سال دارد. در میان ایرانیان داخل و خارج از کشور جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است . ایرانیان باستان طولانی شدن روز در زمستان را نماد پیروزی نور خورشید بر شب، سرما و اهریمن می دانستند. دانشمند بزرگ و تقویم شناس ابوریحان بیرونی با نام میلاد اکبر از شب یلدا یاد می کند و آن را میلاد خورشید دانسته است.
تاریخ دقیق شب یلدا به شمسی مصادف است با روز پنجشنبه، ۳۰ آذر ۱۴۰۲ و تاریخ دقیق شب یلدا ۱۴۰۲ به میلادی مصادف است با پنجشنبه ۲۱ دسامبر ۲۰۲۳. در تقویم قمری شب یلدا ۱۴۰۲ مصادف است با ۷ جمادی الاول سال ۱۴۴۵. یلدا ،عنوان بلندترین و اولین شب زمستان شناخته شده است و به آن شب چله نیز می گویند که به زمان بین غروب آفتاب آخرین روز پاییز یعنی 30 آذر تا طلوع آفتاب نخستین روز زمستان یعنی یکم دی ماه بلند ترین شب سال که آداب و رسوم و جذابیت های خاص خودش را دارد.
چنین با شور و نغمه، شعر و دستان خرامان می رسد از ره زمستان
شمردم من ز چله تا به نوروز نمانده هیچ؛ جز هشتاد و نه روز
کنون معکوس بشمارید یاران که در راه است فصل نو بهاران
در این شب برگ های پاییزی با رقص خود بر شاخه های درختان ندای خداحافظی سر می دهند و نه نه سرما قصه های کودکیمان با سفره ای از سپیدی برف و زیبایی های زمستان میزبانی خود را آغاز می کند.
مردم، شب یلدا را با دورهمی در کنار بزرگتر های فامیل سپری می کنند. بزرگ ترها در این شب آغوش گرمشان، باز و پناه دهنده غصه و شادی های ما هستند .برق چشمان پدربزرگ و مادربزرگ ها زمانی که در این شب فرزندان خود را در پناه و آغوش گرم خود می بینند ستودنی و پر از آرامش است.
قهرمان های زندگیمان سختی و تنش های زندگی را به جان میخرند تا ما آسوده ترروزگار سپری کنیم. زندگیمان را مدیون مهر و عطوفت آنان هستیم آنان با گرمای وجودشان تنش ها و سرمای زندگی را برایمان گرم و امید بخش میکنند .
خوشمزه های شب یلدا
در اکثر شهرهای ایران به عنوان غذای شب یلدا خوراکی‌هایی گرم و برخی آش ها پخته می شود. خورشت فسنجان، ماهی، دلمه، کوفته تبریزی و قورمه سبزی از غذاهایی هستند که اهالی بسیاری از شهرهای ایران در شب یلدا طبخ میکنند. در تهران قدیم نیز رسم بود که در شب یلدا غذاهایی مانند آش شله‌قلمکارو غذاهای پلویی مثل دم‌پختک و چاشنی خوشمزه‌ای مثل ترشی هفت‌بیجار طبخ شود.میوه هایی همچون هندوانه ،خرمالو ،کدو حلوایی ،لبو، سیب و انار سرخ ترک خورده با یاقوت های قرمز رنگ که بیشترین دلبری را در طولانی ترین شب سال برای ما دارد .میوه های رنگ پاییزی زینت بخش این شب طولانی هستند.
حافظ خوانی
صحبت حکام ظلمت شب یلداست نور ز خورشید جوی بو که برآید.
تفال به دیوان حافظ و گرفتن فال یکی از مرسوم ترین سنت های دیرینه شب یلدا می باشد . غزل خوانی در آن شب خاطره ای به یاد ماندنی را برای ما به ارمغان می آورد .غزل های حافظ شیرازی همان حرف ها و در دل های خودمان است که حافظ در غالب شعر و غزل آورده و با شنیدن این اشعار نه یک دل بلکه صد دل عاشق تر می شویم .
نظر شما