زنان ایرانی و موانع خروج از کشور؛ از وکالت بلاعزل تا ازدواج صوری
سال‌هاست که خروج زنان مجرد، مطلقه و حتی برخی متأهل از ایران به چالشی اجتماعی تبدیل شده است.
خروج زنان از کشور در ایران، موضوعی است که سال‌هاست به چالشی جدی بدل شده است. اگرچه قوانین جدید در سال جاری برخی اصلاحات را اعمال کردند، اما هنوز زنان برای سفرهای علمی، ورزشی، زیارتی یا درمانی، نیازمند اجازه سرپرست یا ولی قانونی هستند.
این محدودیت‌ها باعث شده بسیاری از زنان به راهکارهای غیرمتعارف روی بیاورند؛ از جمله ازدواج صوری یا صیغه موقت، پناه بردن به باندهای غیرقانونی و خروج غیرمجاز از کشور.
روایت‌های واقعی
-
آوا و تحصیل در اروپا: آوا که پذیرش دانشگاهی در اروپا را دریافت کرده بود، به دلیل مخالفت پدر، مجبور شد ازدواج صوری ترتیب دهد تا اجازه خروج از کشور بگیرد. او می‌گوید:
«چه هزینه گرانی برای رسیدن به آرزوی تحصیل پرداختم؟ من که می‌خواستم دانشجو باشم، نه متقلب.»
-
پروانه و درمان ضروری: پروانه برای انجام عمل جراحی حیاتی در خارج از کشور، پس از رد قانونی و نبود همسر، به خدمات غیرقانونی مراجعه کرد و با خطرات جدی مواجه شد. او با دستان خالی و قلبی شکسته به خانه بازگشت.
تبعات اجتماعی و حقوقی
علیرضا میرحسینی، جامعه‌شناس، معتقد است:
«وقتی جامعه دریچه‌های قانونی را می‌بندد، شهروندان از مسیرهای غیرقانونی وارد می‌شوند. این روند باعث تهدید سرمایه اجتماعی و اخلاقی کشور می‌شود.»
راهکارهای قانونی موجود
-
وکالت‌نامه بلاعزل: زن می‌تواند با ثبت رسمی در دفترخانه، بدون نیاز به دریافت مجدد اجازه از همسر، سفر خارجی داشته باشد.
-
رضایتنامه کتبی: ساده و فوری اما قابل لغو یک‌طرفه توسط همسر.
استثناهای قانونی
-
شرکت در رویدادهای علمی، ورزشی و فرهنگی بین‌المللی با تأیید دادستان
-
زنان متأهل با اقامت یا ازدواج خارج از کشور
-
زنانی که شرط «حق خروج» در عقدنامه دارند
-
شرایط درمانی اضطراری با حکم دادستان
لیلی رحمتی، کارشناس حقوق زنان، می‌گوید:
«برای دختران مجرد زیر ۱۸ سال و زنان مطلقه، حتی بالای ۱۸ سال، بدون اجازه محضری پدر یا ولی، خروج از کشور ممکن نیست. اما استثناهایی برای شرایط خاص پیش‌بینی شده است.»
این اصلاحات نشان می‌دهد که راهکارهای قانونی و رسمی هنوز موجودند، اما محدودیت‌ها و روند پیچیده قضایی، بسیاری از زنان را به مسیرهای پرخطر و غیررسمی سوق می‌دهد.
نظر شما