گفتگویی تحلیلی با دکتر حجت بقایی؛ مشاور تحقیق و توسعه و گزارشگر صنایع غذایی
شکلات شیر شتر؛ فرصتی کمنظیر برای صنعت بومی ترکمنصحرا
ترکمن صحرا، سرزمینی سرشار از زیباییهای طبیعی و فرهنگی، با وسعتی حدود ۲۰ هزارکیلومتر در شمال ایران واقع شده و بهعنوان یکی از جاهای دیدنی گلستان، هرساله پذیرای گردشگران بسیاری است. جاذبههای دیدنی ترکمن صحرا آنقدر متنوع است که هر گردشگری و با هر سلیقهای میتواند، از سفر به این منطقه لذت ببرد. طبیعتگردان میتوانند از تماشای دشتهای سرسبز و تپههای ماهور و… لذت ببرند و سکوت و آرامش خاصی را تجربه کنند.
ترکمنصحرا سرزمینی است که سالهاست دامداری شتری در آن نهتنها یک فعالیت اقتصادی، بلکه بخشی از هویت فرهنگی و شیوه معیشت مردم محسوب میشود. با این حال، ارزش افزوده واقعی این ظرفیت بومی هنوز بهطور کامل در اقتصاد منطقه نمایان نشده است.
دکتر حجت بقایی معتقد است که یکی از هوشمندانهترین مسیرهای توسعه پایدار در این منطقه، تمرکز بر فرآوری نوآورانه شیر شتر و ورود آن به صنعت محصولات شکلات و آبنبات است؛ صنعتی که میتواند معادلات اقتصادی ترکمنصحرا را تغییر دهد. به گفته او، شیر شتر از نظر ترکیبات تغذیهای، جایگاهی ممتاز در میان انواع شیر دارد. هضمپذیری بالا، ترکیبات پروتئینی خاص، و سازگاری با افراد دارای حساسیت به لاکتوز، این ماده خام را به گزینهای جذاب برای صنایع غذایی سلامتمحور تبدیل کرده است. حال اگر این ویژگی ها با فناوری تولید شکلات و آبنبات ترکیب شود، محصولی شکل میگیرد که نهتنها در بازار داخلی، بلکه در بازارهای صادراتی نیز حرفهای جدی برای گفتن دارد.
دکتر بقایی تأکید میکند که صنعت شکلات شیر شتر در جهان، صنعتی نوظهور اما رو به رشد است. برندهای مطرح بینالمللی سرمایهگذاری سنگینی در این حوزه انجام دادهاند و تجربه نشان داده است که مصرفکنندگان، بهویژه در بازارهای لوکس و سلامتمحور، استقبال بالایی از این محصولات دارند. ترکمنصحرا از معدود مناطقی است که هم ماده اولیه باکیفیت در اختیار دارد و هم دانش بومی پرورش شتر را بهصورت نسلبهنسل حفظ کرده است؛ مزیتی که بسیاری از رقبای خارجی فاقد آن هستند. از منظر معیشتی، توسعه این صنعت میتواند زنجیرهای از اشتغال پایدار ایجاد کند؛ از دامدار و جمعآوریکننده شیر گرفته تا واحدهای فرآوری، بستهبندی، بازاریابی و صادرات. به باور او، سرمایهگذاری در صنایع بومی مانند شکلات و آبنبات شیر شتر، وابستگی منطقه به فعالیتهای خامفروشانه را کاهش میدهد و ارزش افزوده را در داخل منطقه حفظ میکند. این همان حلقه مفقودهای است که سالها اقتصاد محلی از آن رنج برده است.
دکتر بقایی بر این نکته تأکید دارد که رقابت با برترین برندهای شکلات جهان، دور از دسترس نیست؛ به شرط آنکه حمایت هدفمند وجود داشته باشد. حمایتهایی نظیر تسهیل سرمایهگذاری، ایجاد زیرساختهای بهداشتی و صنعتی، انتقال دانش فنی، و برندسازی حرفهای میتواند مسیر را هموار کند. او معتقد است که اگر این حمایت ها بهصورت منسجم و بلندمدت اعمال شود، شکلات شیر شتر ترکمنصحرا میتواند به یک برند ملی و حتی منطقهای تبدیل شود.
در نهایت، از نگاه دکتر بقایی، شکلات شیر شتر صرفاً یک محصول غذایی نیست؛ بلکه نمادی از پیوند سنت و فناوری، و الگویی برای توسعه بومی مبتنی بر مزیتهای محلی است. ترکمنصحرا این ظرفیت را دارد که از دل داشتههای خود، صنعتی نوآورانه و رقابتپذیر بسازد؛ صنعتی که هم معیشت مردم را بهبود بخشد و هم نام منطقه را در نقشه صنایع غذایی جهان برجسته کند.
نظر شما