بحران ارزی و سردرگمی دانشجویان ایرانی خارج از کشور | ۵۰۰ دانشجوی پزشکی در بن‌بست بازگشت به وطن
در حالی که بیش از ۵۰۰ دانشجوی ایرانی رشته‌های پزشکی، دندان‌پزشکی و داروسازی در دانشگاه‌های معتبر خارج از کشور خواهان بازگشت به ایران هستند، مشکلات ناشی از جهش نرخ ارز، محدودیت‌های قانونی در انتقال به داخل، تطبیق واحدهای درسی و فرآیند دشوار معادل‌سازی مدارک آنان را در شرایطی پیچیده و پرهزینه قرار داده است. هرچند مجلس بخشی از موانع قانونی را برطرف کرده، اما بحران ارزی و فشارهای اقتصادی همچنان بزرگ‌ترین مانع در مسیر این دانشجویان به شمار می‌آید.
حدود ۵۰۰ دانشجوی ایرانی شاغل به تحصیل در دانشگاه‌های معتبر و مورد تأیید وزارت بهداشت در خارج از کشور، خواستار انتقال به دانشگاه‌های داخلی هستند.
اما مسیر بازگشت برای این دانشجویان ساده نیست. آزمون‌های دشوار معادل‌سازی، محدودیت ظرفیت در پذیرش داخل و مشکلات ارزی ناشی از نوسانات شدید بازار ارز، مهم‌ترین موانعی هستند که این قشر از جوانان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
در حالی که خانواده‌های آنان بخش قابل توجهی از هزینه‌های ارزی را برای تحصیل فرزندانشان تأمین کرده‌اند، جهش نرخ ارز در سال‌های اخیر عملاً ادامه تحصیل در خارج از کشور را برای بسیاری از این دانشجویان غیرممکن کرده است.
جهش نرخ ارز؛ از آرزوی تحصیل تا بحران مالی
افزایش نرخ ارز، فشار مضاعفی را بر خانواده‌هایی که فرزندانشان را برای تحصیل به خارج از کشور فرستاده‌اند وارد کرده است. به گفته برخی از خانواده‌ها، هزینه سالانه تحصیل و زندگی در کشورهای اروپایی و آسیایی بین ۳۰ تا ۷۰ هزار دلار است و با رشد بی‌سابقه نرخ ارز، تأمین این مبالغ از توان بسیاری از خانواده‌ها خارج شده است.
برخی از این دانشجویان می‌گویند که حتی با داشتن آمادگی علمی برای ادامه تحصیل در ایران، سخت‌گیری‌های اداری و طولانی بودن روند انتقال باعث شده تا نتوانند از این مسیر بهره‌مند شوند. در نتیجه، آنان در شرایط بلاتکلیف میان ماندن در کشور مقصد یا بازگشت بدون مجوز رسمی به ایران قرار گرفته‌اند.
حذف محدودیت ۲ درصدی؛ گامی رو به جلو اما ناکافی
با پیگیری نمایندگان مجلس شورای اسلامی، محدودیت ۲ درصدی پذیرش در آزمون انتقال دانشجویان پزشکی از خارج به داخل حذف شده است؛ اقدامی که می‌تواند فرصت بیشتری برای بازگشت این دانشجویان فراهم کند.
با این حال، مشکل اصلی همچنان پابرجاست. کارشناسان آموزشی معتقدند که باید نحوه محاسبه حدنصاب علمی و فرآیند تطبیق دروس نیز اصلاح شود تا دانشجویان بتوانند بدون تبعیض و با معیارهای علمی منصفانه وارد دانشگاه‌های داخلی شوند.
به گفته برخی نمایندگان مجلس، هدف از این اصلاحات نه تنها تسهیل بازگشت دانشجویان به کشور، بلکه جلوگیری از خروج ارز و حفظ سرمایه انسانی در حوزه پزشکی است.
بحران ارز و آینده مبهم نخبگان پزشکی ایرانی
تحلیلگران آموزشی بر این باورند که بحران ارزی اخیر، چالشی جدی برای نظام آموزش عالی کشور و آینده نیروی انسانی در بخش سلامت است. با افزایش هزینه‌های تحصیل در خارج از کشور، بسیاری از دانشجویان ایرانی در رشته‌های پزشکی در آستانه ترک تحصیل یا تغییر مسیر قرار گرفته‌اند.
از سوی دیگر، فرآیند انتقال آنان به داخل کشور با موانع قانونی و اداری متعددی مواجه است. در چنین شرایطی، کارشناسان هشدار می‌دهند که ادامه این روند می‌تواند باعث از دست رفتن بخشی از ظرفیت نخبگان ایرانی در حوزه پزشکی شود.
ضرورت بازنگری در سیاست‌های آموزشی و ارزی
کارشناسان آموزش عالی پیشنهاد می‌کنند وزارت بهداشت و بانک مرکزی باید در همکاری مشترک، سازوکار حمایتی ارزی و آموزشی برای دانشجویان ایرانی خارج از کشور طراحی کنند. ایجاد تسهیلات ویژه برای انتقال، معادل‌سازی آسان‌تر و حمایت مالی از خانواده‌ها می‌تواند بخشی از این بحران را کاهش دهد.
در غیر این صورت، بی‌ثباتی در بازار ارز و طولانی بودن فرآیندهای انتقال، سبب خواهد شد که بسیاری از دانشجویان از ادامه مسیر علمی خود منصرف شوند و کشور از بازگشت این نیروهای متخصص محروم بماند.
جهش نرخ ارز تنها یک چالش اقتصادی نیست؛ بلکه اکنون به مسئله‌ای آموزشی، اجتماعی و انسانی تبدیل شده است. سرنوشت ۵۰۰ دانشجوی ایرانی رشته‌های پزشکی، دندان‌پزشکی و داروسازی که در دانشگاه‌های معتبر خارج از کشور تحصیل می‌کنند، نمادی از این بحران چندبعدی است. اگر سیاست‌گذاران آموزشی و اقتصادی کشور چاره‌ای فوری نیندیشند، نه‌تنها این گروه از دانشجویان متضرر می‌شوند، بلکه کشور بخشی از سرمایه انسانی ارزشمند خود را در حوزه سلامت از دست خواهد داد.
نظر شما