صفحه اقتصاد گزارش می دهد:
پشت پرده قاهره: افشای توافق محرمانه ایران و آژانس که جهان را شوکه کرد!
منابع آگاه از توافقی سریع و غیرمنتظره بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پرده برداشتند؛ توافقی که می‌تواند همه معادلات سیاسی منطقه را زیر و رو کند.
شایان ذکر است که روابط بین جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همواره یکی از پیچیده‌ترین و در عین حال حیاتی‌ترین موضوعات در صحنه دیپلماسی بین‌المللی بوده است. اخیراً ادعایی توسط لارنس نورمن، خبرنگار وال استریت ژورنال، مطرح شده که بر اساس آن، ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به توافقی دست یافته‌اند. این ادعا که از طریق شبکه اجتماعی ایکس منتشر شده، توجه ناظران و بازیگران عرصه سیاست جهانی را به خود جلب کرده است. اگرچه این خبر هنوز به طور رسمی از سوی مقامات ایرانی یا آژانس تأیید نشده، اما نفس آن می‌تواند نشان‌دهنده تحرکی جدید در مسیر حل و فصل مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای ایران باشد.
پیشینه این ماجرا به ماه‌ها و سال‌های قبل بازمی‌گردد، زمانی که راستی‌آزمایی فعالیت‌های هسته‌ای ایران با چالش‌های متعددی روبرو شد. نمایندگی دائم ایران نزد دفتر سازمان ملل و سایر سازمان‌های بین‌المللی در وین، پیش از این در یادداشتی رسمی به گزارش‌های مدیرکل آژانس خطاب به شورای حکام اشاره کرده بود. در این یادداشت تأکید شده بود که ادامه فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس در شرایط جنگی فعلی نیازمند ترتیبات پادمانی جدیدی است که باید مورد توافق طرفین قرار گیرد. این موضع ایران به وضوح نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی خواهان چارچوبی شفاف و مبتنی بر توافق متقابل است، چارچوبی که هم به تعهدات بین‌المللی احترام بگذارد و هم منافع و ملاحظات امنیتی ایران را در نظر داشته باشد.
در همین راستا، دیدار رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با سیدعباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، که بعد از ظهر روز سه‌شنبه در قاهره انجام شد، می‌تواند به عنوان گامی مهم در جهت تقویت گفت‌وگو و اعتمادسازی تفسیر شود. این دیدار که در حاشیه یک رویداد دیپلماتیک دیگر صورت گرفت، نشان از تداوم تعاملات بین مقامات ایرانی و آژانس دارد. اگرچه جزئیات دقیق مذاکرات فاش نشده، اما چنین ملاقات‌هایی عموماً بستری برای تبادل نظر مستقیم و غیرعلنی فراهم می‌آورند که خود می‌تواند زمینه‌ساز پیشرفت‌های آینده باشد.
آنچه در این میان حائز اهمیت است، توجه به بستر گسترده‌تر است. برنامه هسته‌ای ایران برای دهه‌ها موضوع مناقشه و مذاکره بوده و توافق برجام در سال ۲۰۱۵ نقطه عطفی در این مسیر محسوب می‌شد. با خروج یکجانبه ایالات متحده از برجام و اعمال تحریم‌های شدید، فضای اعتماد بین طرفین تضعیف شد و ایران نیز گام‌هایی در جهت کاهش تعهدات خود برداشت. در چنین شرایطی، نقش آژانس به عنوان نهاد ناظر بی‌طرف بیش از پیش حیاتی می‌نماید. هرگونه توافق جدید بین ایران و آژانس می‌تواند دریچه‌ای به سوی احیای دیالوگ سازنده و احتمالاً بازگشت به اجرای کامل تعهدات باشد.
با این حال، باید در تفسیر اخبار منتشرشده محتاط بود. ادعای توافق، آن هم در مرحله اولیه، ممکن است به معنای امضای یک سند نهایی یا حل تمامی اختلافات نباشد. بلکه احتمالاً اشاره به پیشرفت در مذاکرات فنی یا درک متقابل در مورد چارچوب کلی دارد. ایران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید داشته و همکاری با آژانس را در چارچوب مقررات منشور NPT و ضوابط پادمانی پذیرفته است. اما در عین حال، بر حق مسلم خود برای استفاده از انرژی هسته‌ای برای مقاصد صلح‌آمیز نیز پافشاری کرده است.
در پایان این گزارش، می‌توان نتیجه گرفت که اگرچه ادعای مطرح‌شده توسط خبرنگار وال استریت ژورنال نیاز به تأیید نهادهای رسمی دارد، اما نفس آن حاکی از تحرکات مثبت در پشت صحنه است. دیدار اخیر مدیرکل آژانس با دیپلمات ارشد ایرانی در قاهره، و همچنین بیانیه‌های قبلی نمایندگی ایران در وین، همگی نشان می‌دهند که طرفین به دنبال یافتن راه‌حل‌های فنی و دیپلماتیک برای مشکلات موجود هستند. در صورتی که این توافق به واقعیت بپیوندد، می‌تواند تأثیر قابل توجهی نه تنها بر روابط ایران و آژانس، بلکه بر ثبات منطقه و نظام عدم اشاعه هسته‌ای جهانی داشته باشد. ادامه این روند با نگاهی دقیق و امیدواری محتاطانه از سوی جامعه بین‌المللی پیگیری خواهد شد.
نظر شما