آیا بعد از جنگ بلیط هواپیما ارزان می شود؟

صفحه اقتصاد -

 اما، با فروکش‌کردن نسبی تنش‌ها، نگاه بسیاری از مردم به آینده سفرهای هوایی دوخته شده است. پرسش‌هایی درباره تأثیر این بحران بر صنعت حمل‌ونقل هوایی، به‌ویژه قیمت بلیط هواپیما، ذهن بسیاری از مسافران و تحلیلگران را به خود مشغول کرده است. در حالی که هنوز پروازهای داخلی در نواحی شمالی، مرکزی و غربی کشور به حالت عادی بازنگشته‌اند، این پرسش در ذهن مسافران شکل گرفته که آیا بلیت هواپیما پس از بحران، به مسیر ارزان‌تری باز خواهد گشت یا خیر؟ تغییرات ناگهانی در عرضه و تقاضا، سیاست‌گذاری‌های احتمالی دولت در حوزه حمل‌ونقل هوایی و رفتار بازار آزاد همگی می‌توانند چشم‌انداز قیمت بلیط را دستخوش تغییر کنند. در این گزارش، به بررسی عوامل مؤثر بر قیمت بلیط‌ هواپیما پس از پایان احتمالی این بحران و انتظارات کاربران از بازار سفر خواهیم پرداخت.

 

آیا وضعیت جنگی باعث گرانی بلیط هواپیما شده است؟

اگر در صفحات وب جستجو می‌کنید که «آیا بلیط هواپیما ارزان می‌شود؟»، ابتدا باید بررسی کنیم که از زمان آغاز تعرض ارضی اسرائیل به ایران، قیمت‌ها چگونه تغییر کرده است. پاسخ منفی است؛ قیمت بلیط‌ پروازهای داخلی در روزهای اخیر نسبت به پیش از جنگ تغییر محسوسی نداشته و می‌توان گفت جنگ تأثیری بر این هزینه‌ها در مسیرهای داخلی نداشته است. این مسیرها شامل پروازهای مشهد به زاهدان و چابهار بوده‌اند.

با وجود آتش‌بس چند روزه، تنها آسمان نیمه شرقی ایران برای پروازهای ایمن مسافران باز شده و مناطق شمال، مرکز، جنوب و غرب همچنان مسدودند. سازمان هواپیمایی کشوری نیز تا ۹ تیرماه اطلاعیه‌ای برای تغییر وضعیت منتشر نکرده است. در مورد پروازهای خارجی هم تغییرات قیمتی چشمگیری دیده نشده، هرچند افزایش اخیر قیمت دلار ممکن است به گرانی بلیط‌ پرواز خارجی منجر شود.

به دلیل بسته بودن آسمان تهران در روزهای گذشته، پروازهای خارجی به سمت مشهد هدایت شده‌اند. در حال حاضر، آژانس‌های گردشگری آنلاین فروش بلیط پرواز خارجی از مشهد به مقاصدی چون دبی، استانبول، ازمیر، مسکو، کابل، مسقط، نجف، بغداد، تاشکند، تفلیس، ایروان و دوشنبه را از سر گرفته‌اند. این مسیرها برای بازه ۱۰ تا ۲۰ تیرماه در سایت‌های فروش آنلاین بلیط هواپیما قابل خرید هستند.

بلیط هواپیما پس از پایان جنگ گران خواهد شد؟

تیر ماه سال گذشته بود که با رأی دیوان عدالت اداری، نرخ‌گذاری بلیط هواپیما توسط ستاد تنظیم بازار متوقف و مقرر شد قیمت‌گذاری بر اساس عرضه و تقاضا باشد. همین موضوع، آغاز روند افزایش قیمت بلیط هواپیما و در برخی موارد حتی دو برابر شدن آن را در پی داشت؛ هرچند انجمن شرکت‌های هوایی از کاهش قیمت بلیط در ایام غیرتعطیل خبر داده بودند، اما در عمل قیمت‌ها در روزهای غیرتعطیل نیز نزدیک به روزهای تعطیل شد.

به گزارش تابناک، رصد سایت های فروش اینترنتی نشان می دهد در اسفندماه ۱۴۰۳ و فروردین 1404 همچنان گران‌فروشی و افزایش غیرمنطقی قیمت بلیط هواپیما مورد اعتراض مردم و سازمان تعزیرات حکومتی بوده است. به طوری که سازمان تعزیرات خواستار بازنگری در رأی دیوان عدالت اداری برای جلوگیری از این افزایش‌ها شد. این درحالی است که مدیرعامل سازمان هواپیمایی کشور افزایش نرخ بلیط هواپیما را ناشی از عرضه و تقاضای بازار دانست. حتی با افزایش تقاضاها، مردم در جستجوهای خود در فضای اینترنت، همچنان به دنبال خرید بلیط هواپیما ارزان قیمت هستند و هزینه بلیط را به عنوان یک چالش بزرگ مطرح می‌کنند.

البته در تیر ماه ۱۴۰۳تنها بلیط هواپیما مشمول گرانی نشد بلکه قیمت بلیط قطارهای مسافری نیز ۳۰ درصد افزایش یافت که این افزایش در سکوت خبری انجام شد؛ به طوری که پیش‌فروش بلیط قطارهای مسافری برای بازه زمانی اول تا ۲۲ اسفند در سال گذشته با ۲۵ درصد افزایش قیمت نسبت به نرخ گذشته آن آغاز شد و در تیرماه و آبان سال گذشته نیز دوباره دستخوش تغییرات قیمتی شد.

باوجود اینکه ناوگان هوایی به دلیل تحریم‌ها فرسوده و ناکافی است و در بخش ریلی نیز همچنان زیرساخت‌ها و تعداد قطارها پاسخگوی نیاز تمام متقاضیان در ایام پیک نیست؛ شرکت‌های حمل و نقل با درک این موضوع، قیمت‌ها را برای کسب سود بیشتر بالاتر برده و در ایام تعطیلات تابستانی، اعیاد مذهبی و حتی نزدیکی به ایام محرم و اربعین هیچ تخفیفی برای مردم قائل نشده تا عموم جامعه نیز بتوانند از این امکانات بهره مند شوند.

تحولات بازار پیش از جنگ نشان‎گر این بود که قیمت بلیط هواپیما در تابستان سال 1404 نیز روندی افزایشی به خود بگیرد. اما این روند افزایشی قیمت تاکنون به دلیل بسته بودن فرودگاه های بخش عمده کشور در حالت تعلیق به سر می برد. هنوز مشخص نیست که با پایان مخاصمه اسرائیل علیه ایران و آغاز آتش بس پایدار، قیمت هواپیما تغییری خواهد کرد یا خیر. اما ترکش های جنگ، به دلیل خسارت های وارد، احتمالا دامان خدمات پروازی را هم خواهد گرفت.

قانون جدید مجلس برای نرخ بلیط هواپیما

فروردین ماه گذشته، محمدرضا رضایی کوچی، رییس کمیسیون عمران مجلس گفته بود: «با توجه به افزایش قیمت ها مجلس به دنبال این است که با برگزاری جلسات و هم اندیشی به یک قیمت مشخص برای بلیت هواپیما برسد. باید توجه داشت که وقتی قیمت ها از حدی هم بالاتر برود، خود شرکت های هواپیمایی هم ضرر می کنند و مشتری سفرهای هوایی را از دست می دهند.»

رییس کمیسیون عمران تاکید کرده بود: «افزایش قیمت بلیت هواپیما سایر مشاغل را از جمله گردشگری را تحت تاثیر می گذارد و مشاغل مرتبط به حمل و نقل هم از این موضوع آسیب می بینند. از این رو در مجلس برای ساماندهی بازار بلیت هواپیما در کوتاه مدت و بلند مدت برنامه هایی را در دستور اجرا قرار دادیم.»

در گذشته قیمت بلیت هواپیما در شورای عالی هواپیمایی تعیین و تصویب می شد اما از ابتدای سال گذشته دیوان عدالت اداری رای به این داد که دولت حق قیمت گذاری و مداخله را ندارد و قیمت ها باید در بازار رقابتی تنظیم شوند.

فرزانه صادق مالواجرد، وزیر راه و شهرسازی نیز پیشتر در این درباره افزایش قیمت بلیط هواپیما و مداخله دولت گفته بود: «تعیین نرخ بلیت هواپیما به دولت ارتباطی ندارد، اما نظارت بر چگونگی عملکرد ایرلاین‌ها مربوط به سازمان هواپیمایی کشوری است. در همین تعطیلات اخیر (تعطیلات نوروزی)، چند آژانس هواپیمایی تذکر گرفتند و برخی تعطیل شدند. قطعا پایش ایرلاین ها و چگونگی ارائه خدمات از سوی آنها با توجه به اینکه ابلاغ کردیم حقوق مسافر در تمام فرودگاه ها و هواپیماها در معرض دید عموم قرار بگیرد، تشدید خواهد شد و گزارش این پایش را به مردم ارائه خواهیم کرد.»

آینده نامعلوم قیمت بلیط هواپیما

در شرایطی که آسمان بخش وسیعی از کشور همچنان بسته است و بازار حمل‌ونقل هوایی در وضعیت نیمه‌فعال به‌سر می‌برد، پاسخ قطعی به این پرسش که «آیا پس از جنگ، بلیط هواپیما ارزان می‌شود؟» هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. واقعیت این است که متغیرهای تعیین‌کننده در قیمت‌گذاری، از جمله عرضه و تقاضا، سیاست‌های ارزی، تصمیمات نهادهای قانون‌گذار و میزان خسارت‌های ناشی از بحران، همگی در حال تغییرند و هر یک می‌توانند مسیر قیمت بلیط را دگرگون کنند.