ریسک؛ موجی که می‌تواند فرصت باشد
بازار سرمایه همچون اقیانوسی بزرگ است؛ پر از فرصت برای صید، اما آکنده از موج‌ها و طوفان‌ها. این موج‌ها همان ریسک‌ها هستند؛ عواملی که اگرچه سرمایه‌گذاران را با تهدید مواجه می‌کنند، اما در صورت مدیریت صحیح می‌توانند بسترساز فرصت‌های جدید باشند.
هانیه ادیب‌مهر، کارشناس ریسک شرکت تامین سرمایه تمدن در تحلیلی جامع، ابعاد مختلف ریسک در بازار سرمایه ایران را بررسی و بر اهمیت شناخت و مدیریت آن تأکید کرد.
مفهوم ریسک در ادبیات مالی
ادیب‌مهر، ریسک را در ادبیات مالی مترادف با عدم قطعیت دانست و تصریح کرد: «نتیجه‌ای که در آینده رخ می‌دهد ممکن است متفاوت از انتظار ما باشد؛ به همین دلیل ریسک همیشه الزاماً به معنای زیان نیست و گاهی می‌تواند فرصتی تازه برای رشد و سودآوری ایجاد کند.»
دسته‌بندی ریسک‌ها
به گفته وی، ریسک‌ها در بازار سرمایه به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
ریسک سیستماتیک که کل بازار را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و حتی با متنوع‌سازی پرتفوی قابل حذف نیست؛ مانند تغییر نرخ بهره، تورم یا بحران‌های سیاسی.
ریسک غیرسیستماتیک که به یک صنعت یا شرکت خاص مربوط است و می‌توان با تنوع‌بخشی تا حد زیادی آن را مدیریت کرد.
ریسک‌های اصلی بازار سرمایه ایران
هانیه ادیب‌مهر در ادامه به مهم‌ترین ریسک‌های بازار سرمایه ایران پرداخت و گفت :
ریسک بازار: نوسانات ناشی از شرایط اقتصادی، سیاسی یا روانی جامعه. برای مثال، افزایش نرخ سود بانکی در سال ۱۴۰۲ باعث خروج نقدینگی از بورس شد.
ریسک نقدشوندگی: سهام کوچک در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ بارها در صف‌های فروش قفل شدند و امکان نقد کردن دارایی‌ها وجود نداشت.
ریسک اعتباری: ناشران اوراق بدهی در شرایط بحرانی ممکن است در پرداخت اصل و سود اوراق با تأخیر مواجه شوند.
ریسک مقرراتی: تغییرات ناگهانی قوانین، مانند تغییر دامنه نوسان و حجم مبنا در سال ۱۳۹۹، بسیاری از نمادها را با قفل معاملاتی روبه‌رو کرد.
ریسک عملیاتی: این ریسک ناشی از خطای انسانی، ضعف فرآیندها یا اختلال سیستم‌هاست؛ نمونه بارز آن، قطعی سامانه معاملاتی بورس تهران در مرداد ۱۳۹۹ بود.
ریسک‌های سیاسی و کلان اقتصادی: عواملی مانند تورم، سیاست‌های پولی و بحران‌های بین‌المللی که می‌توانند کل بازار را دستخوش تغییر کنند؛ همانند جنگ روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۲ که بازارهای جهانی را تحت تأثیر قرار داد.
جمع‌بندی و نگاه آینده‌محور
این کارشناس ریسک در جمع‌بندی خاطرنشان کرد: «سرمایه‌گذاران حرفه‌ای با شناخت دقیق ریسک‌ها، آن‌ها را دسته‌بندی و مدیریت می‌کنند. همان‌طور که ناخدای باتجربه از موج‌های دریا نمی‌ترسد، چون مسیر را می‌شناسد؛ سرمایه‌گذار آگاه نیز از ریسک نمی‌هراسد، چراکه می‌داند چگونه آن را به فرصت تبدیل کند.»
ادیب‌مهر تأکید کرد: ریسک بخشی جدایی‌ناپذیر از بازار سرمایه است؛ اما با درک درست و ابزارهای علمی مدیریت، می‌تواند نه تهدید، بلکه سکوی پرتابی برای رشد و توسعه سرمایه‌گذاری باشد.
نظر شما