آیا فشارهای سیاسی می‌تواند آینده صندوق‌های بازنشستگی را تهدید کند؟
فشارهای سیاسی و کاهش ضریب پشتیبانی سازمان‌های بازنشستگی، آینده میلیون‌ها نفر را تهدید می‌کند؛ به‌ویژه آنکه بسیاری از صندوق‌ها تنها با اتکا به منابع دولتی از بحران‌ها عبور کرده‌اند.
حبیب خراسانی ، یکی از پژوهشگران برجسته حوزه توسعه، با اشاره به یک آمار تکان‌دهنده عنوان کرد که ضریب پشتیبانی سازمان تأمین اجتماعی در خرداد ۱۴۰۴ به ۳.۸ رسیده است. این رقم در سال ۱۳۹۹ حدود ۴.۴ بوده و در سال ۱۳۵۴ -زمان تصویب قانون تأمین اجتماعی- به ازای هر بازنشسته، ۱۲ نفر حق بیمه پرداخت می‌کردند. کاهش این ضریب در سال‌های اخیر هشدار جدی برای آینده‌ای است که ممکن است میلیون‌ها نفر را با چالش‌های جدی مواجه کند.
لزوم ثبات مدیریتی در صندوق‌های بازنشستگی
وی ضمن بررسی وضعیت موجود در صندوق‌های بازنشستگی، تأکید کرد که ثبات مدیریتی از وظایف اصلی این نهادها است. این ثبات در واقع بستری برای تحقق اهداف راهبردی ، افزایش بهره‌وری و حفظ انسجام داخلی مؤسسات فراهم می‌آورد. همچنین زمینه‌ساز استفاده بهینه از ظرفیت‌های اقتصادی صندوق‌ها خواهد شد.
نقش صندوق بازنشستگی صنعت نفت
از جمله مهم‌ترین صندوق‌های بازنشستگی کشور، صندوق بازنشستگی صنعت نفت است که از گذشته تا کنون نقش پررنگی در تأمین امنیت معیشتی بازنشستگان داشته است؛ اما اخیراً این صندوق همانند سایر صندوق‌ها با چالش‌های مالی و ساختاری جدی روبه‌رو شده است. با گذشت زمان، ضریب پشتیبانی این صندوق به حدود یک به یک رسیده است؛ یعنی به ازای هر نفر حق‌بیمه‌پرداز یک نفر مستمری‌بگیر وجود دارد. این میزان، بسیار پایین‌تر از استانداردهای معمول جهانی است که حداقل برای پایداری صندوق، نسبت چهار شاغل به یک بازنشسته توصیه شده است.
وضعیت بحرانی سایر صندوق‌های بازنشستگی
خراسانی بیان کرد که ضریب پشتیبانی در سایر صندوق‌ها نیز وضعیت مطلوبی ندارد. برای نمونه در صندوق کشوری این رقم حتی کمتر از یک است. این امر موجب شده که صندوق مذکور تنها با حمایت‌های دولتی بتواند به تعهدات خود عمل کند. چنین شرایطی چشم‌انداز روشنی را برای آینده این صندوق‌ها ترسیم نمی‌کند.
اثرات کاهش ضریب پشتیبانی بر صندوق‌ها
کاهش ضریب پشتیبانی منجر به کسری بودجه این صندوق‌ها شده است. به گفته خراسانی، بسیاری از صندوق‌ها مجبور شده‌اند برای پوشش تعهدات خود از منابع عمومی مانند مالیات و فروش دارایی‌هایشان بهره گیرند. این روند فشار زیادی را به منابع صندوق وارد می‌کند و با کاهش قدرت پرداخت تعهدات، ناترازی در درآمدها و هزینه‌ها افزایش می‌یابد.
چالش عدم ثبات مدیریت
وی همچنین تأکید کرد که صندوق‌های بازنشستگی با مشکلی به نام تغییرات مکرر مدیریتی روبه‌رو هستند. تغییرات پی‌درپی مدیران نه تنها باعث بی‌ثباتی در تصمیم‌گیری‌ها می‌شود، بلکه منجر به کاهش بهره‌وری، افزایش هزینه‌ها و افت اعتماد عمومی نیز خواهد شد. همچنین، این امر می‌تواند انگیزه و کارایی کارکنان را تحت تأثیر قرار دهد.
مشکلات ناشی از فشارهای سیاسی
خراسانی به مشکلاتی مانند واگذاری شرکت‌های زیان‌ده و اعمال فشارهای سیاسی بر صندوق‌ها اشاره کرد. وی تأکید کرد که تحمیل پروژه‌های کم‌بازده و غیر اقتصادی به صندوق‌ها اغلب باعث کاهش بازدهی مالی و پایداری آن‌ها می‌شود. او خواستار این شد که تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری بر اساس ارزیابی‌های علمی و داده‌محور انجام شود.
اهمیت مدیریت صحیح دارایی‌ها
شرق نوشت، وی همچنین مدیریت درست دارایی‌ها و شرکت‌های وابسته به صندوق‌ها را حیاتی دانست. این امر نه تنها به حفظ سرمایه بازنشستگان کمک می‌کند بلکه تأثیر مستقیمی بر اقتصاد کلان و ثبات مالی کشور خواهد داشت.
نظر شما