معاون وزیر کشور در امور عمرانی و توسعه شهری و روستایی:
بازاندیشی، بازخواهی و بازآفرینی، محور اصلی در توسعه شهرها
توجه به احیای بافت فرسوده در کشور از جمله نکاتی است که این روزها مورد توجه و بازنگری بیشتری، بخصوص از سوی شهرداری‌های کلان‌شهرها، قرار گرفته است. این عدم تعادل به دلیل توسعه ناهمگون بافت فرسوده و ناکارآمد شهری باعث شده تا مسئولان مدیریت شهری نسبت به این موضوع بیش از پیش دغدغه‌مند شوند.
داوود جبلی | عصر تحلیل: بافت‌های قدیمی و فرسوده شهری علاوه بر اینکه دارای ارزش‌های اجتماعی یا تاریخی هستند، اغلب سکونتگاههای میلیون‌ها نفر از مردم شهرها و روستاهای کشور به شمار می‌روند و احیای این محدوده‌ها بر کمیت و کیفیت محیط زندگی مردم تأثیر بسزایی دارد. به طوری‌که می‌توان باور داشت فرسودگی بنا در بافت‌های شهری و روستایی باعث بی‌نظمی در مناطق مسکونی می‌شود.
تدارک مشوق‌های متعدد برای ساکنان بافت‌های فرسوده و همچنین سازندگان، نرخ پایین‌تر سود تسهیلات بانکی نسبت به دیگر روش‌های ساخت و همچنین تدوین ضوابط و مقررات متعدد برای بافت‌های متنوع شهری در محدوده‌های هدف بازآفرینی شهری، بخشی از اقداماتی است که مجموعه دولت و شهرداری‌ها به عنوان متولی اصلی بر آن اهتمام ویژه داشته‌اند.
نقش بیشتر مردم در مشارکت‌های شهری
«در توسعه شهرها باید بازاندیشی، بازخواهی و بازآفرینی همراه با هم مد نظر قرار گیرد و هر کجا عملکرد اجتماعی دارد باید ترمیم شود و نگاه مردمی بیشتری داشته باشیم و فقط نگاه حاکمیتی نباشد.» این صحبتی است که دکتر مهدی جمالی‌نژاد، معاون وزیر کشور در امور عمرانی و توسعه شهری و روستایی، در ابتدای گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار ما به آن اشاره کرد و در ادامه می‌گوید: احیای بافت فرسوده در کشور همواره یکی از دغدغه‌های مهم دولت بوده است تا جایی که برای این مقوله مهم تدابیر ویژه‌ای در خصوص اصلاح، بازنگری و یا اجرای بسته‌ها و مشوق‌ها اندیشیده شده است.
دکتر جمالی‌نژاد باور دارد: طرح‌هایی که هم‌اکنون در خصوص احیای و بازآفرینی شهری در دستور کار قرار دارد به دلیل اهتمام ویژه‌ای که در دولت سیزدهم نسبت به اجرای آن وجود داشته، با استقبالی بهتری از سوی مردم و ذینفعان بافت فرسوده و ناکارآمد شهری روبرو شده است.
اهتمام جدی‌تر به احیا و بازآفرینی شهری
وی ادامه می‌دهد: احیا، بهسازی، نوسازی و بازآفرینی شهری که منجر به توانمندسازی و توسعه ظرفیت‌های اجتماعی و اقتصادی این محدوده‌ها می‌شود، مستلزم نگاهی تخصصی‌تر و جدی‌تر با محوریت مشارکت مردم است. این مهم در صورت محقق شدن باعث ایجاد جریان زندگی در لایه‌های بافت‌های تاریخی و فرسوده می‌شود.
معاون وزیر کشور در امور عمرانی احیای بافت قدیمی و فرسوده مسکونی را از جمله ارزش‌های اجتماعی و زیباشناختی دانست و در این رابطه می‌گوید: بافت‌های قدیمی و به طبع فرسوده، جایگاه اولیه خاطرات جمعی و هویت‌بخش شهرها هستند به طوری‌که محل سکونت و معیشت میلیون‌ها نفر از شهروندان را تشکیل می‌دهند و باید به همین منظور بازسازی و احیای آن مورد توجه جدی متولیان امر، بخصوص شهرداری‌ها، قرار بگیرد.
به گفته وی، بافت‌های فرسوده و تاریخی لایه‌های پنهان گنج‌های مدفون‌شده در سکونتگاههای شهری هستند که با توجه به ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه اقتصادی و اجتماعی، از تدابیر اساسی و جدی بازسازی و احیا در گذشته مغفول مانده بود.
بسته‌های تشویقی محرک احیای بافت فرسوده هستند
دکتر جمالی‌نژاد در بخش دیگر گفت‌وگوی خود با اشاره به بسته‌های تشویقی می‌گوید: در نظر گرفتن تسهیلات و امکانات در قالب بسته‌های تشویقی موجب ترغیب مردم ساکن مناطق بافت فرسوده و قدیمی می‌شود که این امر می‌تواند محرکی بر تسریع احیای و بازسازی شود.
وی ادامه داد: نباید از نقش مشارکتی مردم در این خصوص غافل شد و باید برای تسریع در احیای پهنه‌های بافت فرسوده در ارائه تسهیلات تدابیر ویژه و خاصی در نظر گرفت.
معاون وزیر کشور شاخصه‌های احیای بافت فرسوده را مورد بحث قرار داد و متذکر شد: نوسازی و بهسازی و یا به زبان ساده‌تر بازآفرینی شهری علاوه بر ارزش‌های اجتماعی و زیباشناختی که به دنبال دارد باعث رشد و رونق سکونتگاه‌ها بخصوص در مناطق شهری می‌شود.
مشارکت‌های مردمی سنگ‌بنای موفقیت در فعالیت‌های شهری و اجتماعی
وی بر این باور است که هرگونه اقدام در این مناطق برای احیای و بازسازی بدون در نظر گرفتن ذینفعان و ساکنان نمی‌تواند موثر واقع شود و باید برای موفقیت بهتر در این مقوله مهم به مشارکت اجتماعی و اقتصادی مردم توجه جدی‌تری داشته باشیم.
جمالی‌نژاد مشوق‌های جدید در احیای بافت ناکارآمد و فرسوده شهری را محرکی بر توسعه اجتماعی و اقتصادی دانست و در این خصوص یادآور شد: در گذشته به دلیل نداشتن توجه کافی به بازسازی، احیا و یا بازآفرینی مناطق تاریخی و فرسوده شهرها، این محدوده‌ها به سکونتگاههای منفعل شهری تبدیل شدند در حالی که ظرفیت‌های ارزشمندی در این مناطق در لایه‌های مردمی وجود دارد.
مردم سرمایه‌های اجتماعی هستند
وی در پایان گفت‌وگوی خود به نقش مردم اشاره کرد و گفت: مردم ساکن در مناطق فرسوده و یا تاریخی سرمایه‌های اجتماعی آن محدوده محسوب می‌شوند و دارای انسجام و ارزش‌های معنوی و اقتصادی در جهت توسعه و رونق شهری هستند و باید برای شرکوفا کردن این ارزش‌ها راهکارهای مبتنی بر مشارکت مردم را مخصوصاً در این‌گونه طرح‌های عمرانی و اقتصادی در نظر گرفت.
نظر شما