متاسفانه در بورس نقش اقتصادی و تحلیلی وجود ندارد

حمید حاج اسماعیلی تحلیلگر مسائل بازار و سرمایه در خصوص افزایش یارانه به خبرنگار صفحه اقتصاد گفت: یارانه‌ها یکی از ناموفق‌ترین اقدامات طی سه دهه اخیر بود. اینکه دولت روی یارانه‌ ها مانور می دهد و آن را افزایش می دهد بیشتر یک مانور سیاسی است تا یک کار اقتصادی.

*محسن رضایی معاون‌ اقتصادی رئیس‌جمهور اعلام کردند می خواهیم از اول دیماه یارانه را دو برابر کنیم ولی احسان خاندوزی وزیر اقتصاد تکذیب کردند تحلیل شما در این باره چیست؟

دولت درصدد این است که نشان دهد یک تفاوت و فرقی بین دولت سیزدهم و دوازدهم هست و این کار را اگر شده در کارهای تبلیغاتی هم تلاش می کند انجام دهد. بنابراین، یکی از جاهایی که آنها بیشتر می توانند روی آن مانور دهند و نشان دهند تغییری ایجاد شده همین یارانه‌ها است. وقتی ارز ترجیحی حذف شود منابعی برای دولت باقی می ماند که می تواند بخشی از آن را در قالب نقدی به یارانه مردم اضافه کند اما اینکه چرا صداهای متفاوتی از دولت سیزدهم شنیده می شود ناشی از ساختار ضعیف مدیریتی در کشور است. وقتی گروه‌های سیاسی به دلایل داشتن یک دشمن یا هدف مشترک دور هم جمع می شوند کمتر می توانند در مسائل اساسی با هم کنار آیند. به هر حال آقای محسن رضایی معاون اقتصادی رئیس جمهور است اما وزیر اقتصاد و بقیه گروه‌های اقتصادی در دولت با او هم نظر نیستند، نه اینکه آقای رضایی خیلی متخصص امور اقتصادی است بلکه بیشتر دنبال ظاهرسازی و مسائلی مثل یارانه‌ها است و برای همین هم در دوران انتخابات شعارهایی برای افزایش یارانه‌ها می داد البته نه فقط در خصوص یارانه بلکه در مورد زنان و گروه‌های دیگر را هم مطرح می کرد که به شدت مورد انتقاد اساتید دانشگاه‌ها و نخبگان بود. به نظر من، آقای محسن رضایی در دولت بیشتر نقش سیاسی دارد تا نقش اقتصادی. بنابراین، طبیعی است اگر در ماه‌ها و سال‌های آینده هم در دولت بماند اختلافات بیشتری از آقای رضایی و برخی دیگر از افراد با دولت پیدا و عیان خواهد شد.

*اگر یارانه‌ها افزایش پیدا کند، شاهد افزایش تورم خواهیم بود؟

این یک تناقض در دولت است. از طرفی دولت با افزایش حقوق کارمندان و کارگران و بازنشستگان به شدت مخالفت می کند و در لایحه بودجه سعی می کند متوسط ۱۰ درصد را به حقوق گروه‌های بازنشسته و کارمند اضافه کند، از طرف دیگر مانور می دهد که من یارانه‌ها را اضافه می کنم. توجه کنید که اینها هر دو به لحاظ ایجاد تورم در جامعه یک نقش را دارند و حتی چون یارانه‌ها به هیچ وجه در کشور مؤثر نبوده است بدتر هم هست و تمام پژوهش‌ها و تحقیقاتی که هم گروه‌های دولتی و هم گروه‌های غیر دولتی و هم مرکز پژوهش‌ها انجام داده است به این نتیجه رسیدند که یارانه‌ها یکی از ناموفق‌ترین اقدامات طی سه دهه اخیر بود. بنابراین، اینکه دولت روی یارانه‌ها مانور می دهد و آن را افزایش می دهد به نظر من بیشتر یک مانور سیاسی است تا یک کار اقتصادی. من فکر می کنم آقای محسن رضایی دوست داشت بقبولاند که چون من به دولت اضافه شدم و این شعار من در انتخابات بود، پس من تلاش کردم که این اتفاق در دولت بیفتد، برای همین هم قبل از اینکه دولت موضع رسمی‌اش را در خصوص افزایش یارانه‌ها نشان دهد آقای رضایی این مسئله را مطرح کرد و واکنش وزیر اقتصاد را در پی داشت. این نشان می دهد جلب اعتماد عمومی از راه‌های عوام فریبی هنوز در دولت برجسته است. دولت به جای این کارها باید دنبال کارهای اصلاحی و ساختاری برای درمان اقتصاد کشور باشد تا بتواند از مشکلات مردم کمی کم کند.

*خبری منتشر شده مبنی براینکه ارزش سهام عدالت نسبت به هفته پیش، بیش از ۵ درصد رشد کرده است. تحلیل شما از این موضوع چیست؟

من قبلا هم گفته‌ام، بورس الان جایی نیست که مبتنی بر تحلیل‌های منطقی، اقتصادی، فنی و تخصصی باشد چون به شدت تحت تاثیر اتفاق‌های سیاسی است. به هر حال بورس علاوه بر مسائل سیاسی که به شدت منتظر تغییر و تحولاتی که ممکن است در آینده اتفاق بیفتد که هم می تواند شرایط بورس را بدتر کند و هم می تواند ثبات را به بورس برگرداند. اگر ما در حوزه توافقات بین ایران و ۵ به اضافه ۱ که آمریکا اصلی‌ترین آنها است شاهد نشانه‌های جدیدی باشیم که تا الان واقعا هیچ نشانه‌ای نبوده است، می تواند شرایط ثبات را به بورس به قبل از ۳سال گذشته برگرداند که اقتصاد کشور چندان به بورس وابسته نبود. بورس ما هنوز خیلی راه دارد تا بخواهد نقشی را که بورس در کشورهای توسعه یافته به عنوان تامین سرمایه برای بازار کار می کند، داشته باشد. بنابراین خود بورس هم به لحاظ تخصصی و اقتصادی دچار مشکل است چون عقبه و پشتوانه بورس اقتصاد کشور و شرکت‌هایی است که در کشور فعالیت می کنند، اگر حال و روز آنها خوب است که ما باید انتظار داشته باشیم حال و روز بورس هم خوب باشد. سهام عدالت که سهام بخشی از شرکت‌های دولتی که در این قالب به مردم واگذار شده باید افزایش داشته باشد. بنابراین، برای همین است که ما هر روز در اخبار روزی ۳۰ تا ۴۰ هزار بار افت شاخص بورس را داریم و روز بعد ۱۰ تا 20 هزار بار افزایش را داریم. این نوسانات، نوسانات طبیعی نیست و تا مادامی که شرایط اقتصادی در کشور به ثبات نرسد و شرایط سیاسی تضمین کننده شرایط اقتصادی نشود امکان اینکه شرایط اقتصادی در کشور و بورس بتواند به حالت عادی برگردد خیلی سخت است.

*ظاهرا رشد اقتصادی نیم سال اول 3.3 درصد است تحلیل شما در این باره چیست؟

امکان ندارد. این مورد تایید سازمان‌های اقتصادی جهانی مثل بانک جهانی و صندوق بین المللی پول نیست. هیچ کدام از این مراکز تخصصی که خود کشور هم به آمار و ارقام آنها استناد می کند نیست. بانک مرکزی هم به هر حال چنین ادعایی را قبل از دولت سیزدهم نداشته است چون این دولت ۳ماه است که سر کار آمده و چنین رشدی چطور ممکن است؟ اگر چنین باشد ما در سال آینده باید رشد دو رقمی در کشور داشته باشیم. من بعید می دانم رشد اقتصادی ایران امسال از ۱ تا 1.2 درصد بالاتر برود و در سال آینده هم بستگی به اتفاقاتی دارد که خواهد افتاد چون شرایط می تواند از این حالت هم بدتر شود و رشد اقتصادی منفی شود و اگر اتفاقات سیاسی خوبی بیفتد می تواند شاهد این باشیم که شرایط بهتری در کشور داشته باشیم.

گفتگو: زهرا ترابی