به مناسبت سالگرد شهادت شهید حاج قاسم سلیمانی و درسهایی برای مدیران امروز
مکتب مدیریتی حاج قاسم: الگویی برای مدیریت میدانی و مسئولیتپذیر
امروز که ایجاد و تقویت اعتماد میان مردم و مدیران بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است، بازخوانی الگوهای موفق مدیریتی به یک ضرورت تبدیل شده است .
مکتب مدیریتی سردار شهید حاج قاسم سلیمانی، الگویی است برآمده از حضور میدانی، مسئولیتپذیری، اخلاقمداری و پاسخگویی؛ الگویی که نشان میدهد یک مدیر واقعی نه با عنوان و جایگاه، بلکه با پیشقدم بودن در سختیها و تعهد عملی به مردم معنا پیدا میکند.
در طول تاریخ، شخصیتهای اثرگذار، محصول تربیت خانوادگی، ویژگیهای فردی، آموزشها، خلاقیتها، ابتکارات و نحوه ارتباط با دیگران بودهاند. میزان مسئولیتپذیری، از خودگذشتگی و ایثار هم نقش مهمی دارد. این نفوذ اجتماعی، الزاماً از جایگاه رسمی یا قدرت اداری نمیآید، بلکه بیشتر ریشه در اعتماد مردم و مرجعیت اجتماعی دارد.
در سالهای نهچندان دور، یکی از برجستهترین چهرههای اثرگذار ایران که در قلبها جای داشت و همچنان یاد و خاطرهاش زنده است، سردار شهید حاج قاسم سلیمانی بود. قدرت اجتماعی او نه از منصب رسمی و نه از ابزارهای پاداش و تنبیه ناشی میشد؛ بلکه صداقت رفتاری، شخصیت اخلاقی و سبک خاص مدیریتی او، منبع اصلی اقتدارش بود.
زندگی این سردار سرافراز جبهه مقاومت، از زوایای مختلف قابل بررسی است؛ زوایایی که معرفی درست آنها میتواند برای جوانان امروز و مدیران آینده کشور الگوساز و الهامبخش باشد. به همین دلیل، در این یادداشت به اجمال به برخی ابعاد شخصیتی و شیوه رفتار مدیریتی ایشان پرداخته میشود.
آسمانی شدن سردار بزرگ و پرافتخار اسلام، شهید حاج قاسم سلیمانی و ترور بیرحمانه او به دست استکبار جهانی، نشان از تکرار تاریخ و رشادتها و جانفشانیهای سربازان دلیر ایران اسلامی داشت که با خون خود پرچم ایران و اسلام را همواره برافراشته نگاه داشتهاند.
یازدهم دیماه، سالروز شهادت مردی است که نامش فراتر از یک فرمانده نظامی، به نماد اخلاص، مسئولیتپذیری، شجاعت عقلانی و مدیریت جهادی تبدیل شد. سردار سلیمانی به ما نشان داد که قدرت بدون اخلاق بیمعناست و مدیریت فقط زمانی اثرگذار است که با مردم، برای مردم و در کنار مردم باشد.
او نه فقط در میدان نبرد، بلکه در میدان تصمیمگیری هم الگوی شجاعت همراه با عقلانیت بود؛ شجاع در عمل، دقیق در تشخیص و متواضع در رفتار. تصمیمگیری در مکتب او از دل واقعیت میدان شکل میگرفت، نه از پشت میزهای دور از اجرا. اختیار همیشه با پاسخگویی همراه بود و مسئولیت، پیش از آنکه امتیاز باشد، تکلیف و امانت محسوب میشد.
برای جوانان، حاج قاسم پیام روشن دارد: میتوان مؤمن بود و در عین حال کارآمد؛ میتوان آرمانخواه بود و همزمان واقعبین؛ و میتوان از دل سختترین شرایط، آینده ساخت، اگر هدف روشن و نیت خالص باشد. از نگاه سردار دلها، جوانان ارزشمندترین سرمایه کشورند و بدون اعتماد به نسل جوان، پیشرفت امکانپذیر نیست.
برای مدیران، مکتب سلیمانی یادآور یک اصل مهم است: مدیریت یعنی مسئولیت، نه امتیاز. پیشقدم بودن در سختیها، حضور در میدان عمل و پاسخگویی به مردم، نشانه مدیر واقعی است. سردار سلیمانی هیچگاه پشت عنوان یا جایگاه پنهان نشد؛ او در خط مقدم ایستاد، مسئله را لمس کرد و بر اساس واقعیت تصمیم گرفت.
از نگاه سازمانی، او نمونهای از رهبری اخلاقمحور و انسانمدار بود؛ مدیری که در عین قاطعیت، به کرامت انسانها احترام میگذاشت و سرمایه انسانی را مهمترین دارایی هر مجموعه میدانست. اعتمادسازی، همدلی و ایجاد انگیزه در نیروها، بخش جداییناپذیر سبک مدیریتی او بود.
امروز، بازخوانی مکتب مدیریتی سردار سلیمانی، صرفاً یک توصیه اخلاقی نیست، بلکه یک ضرورت مدیریتی و سازمانی است؛ ضرورتی برای عبور از مدیریتهای تشریفاتی به سمت مدیریتهای میدانی، مسئولیتپذیر و نتیجهگرا.
در نهایت، رمز ماندگاری و شهادت حاج قاسم را میتوان در یک واژه خلاصه کرد: عزت؛ عزتی که از اخلاص، خدمت بیمنت و وفاداری به مردم سرچشمه میگیرد. یاد او زنده است، چون راه او زنده است؛ راهی که از خودسازی آغاز و به جامعهسازی میرسد
الگوی تصمیمگیری مدیریتی شهید حاج قاسم سلیمانی: راهنمای عملی برای مدیران امروز
شهید حاج قاسم سلیمانی فراتر از یک فرمانده نظامی، مدیری استراتژیک و الگویی عملی برای تصمیمگیری در شرایط پیچیده و بحران بود. سبک مدیریتی او بر پایه ارزشهای اسلامی، تجربه میدانی و باورهای اخلاقی و اجتماعی شکل گرفته بود. تصمیمهای او همواره شهودی و ارزشمحور بود و ایمان به هدایت الهی و تکلیفگرایی، راهنمای اصلی او در عمل بود.
ویژگیهای کلیدی این الگو عبارتند از: شجاعت و جسارت در اتخاذ تصمیمات سخت، استفاده از تجربههای عملی برای تحلیل دقیق وضعیت، اعتماد به نیروهای جوان و مشارکت تیمی، التزام به ولایت و فرماندهی کل برای حفظ انسجام، و روحیه ایثار و اولویت دادن به مصالح جمعی بر منافع شخصی.
تصمیمگیری در این مکتب تحت تأثیر چهار بعد اصلی شکل میگیرد: ارزشها و باورها، تجربهها و تواناییها، ویژگیهای شخصیتی و عوامل محیطی و وراثتی.
برای مدیران امروز، الگوی مدیریتی حاج قاسم سلیمانی نشان میدهد که موفقیت سازمان تنها با تحلیل دادهها حاصل نمیشود، بلکه تصمیمگیری باید ارزشمحور، شجاعانه و مبتنی بر تجربه و مشارکت تیمی باشد. رصد شرایط، پیشبینی آینده و پایبندی به اصول و ارزشها، به ویژه در شرایط بحرانی، سازمان را پایدار، مقاوم و موفق میسازد. به این ترتیب، این الگو راهنمایی عملی برای توسعه مدیریتی مسئولیتپذیر، میدانی و نتیجهگرا است.
سبک مدیریتی حاج قاسم سلیمانی نه فقط قابل احترام، بلکه عملی و الگوپذیر است و میتوان آن را در مدیریت سازمانی امروز لمس و اجرا کرد.
شهید حاج قاسم سلیمانی فراتر از یک فرمانده نظامی، نمونه عملی یک مدیر تراز بالا بود؛ مدیری که با حضور میدانی، مسئولیتپذیری بیچشمداشت و توجه به نیروها و مردم، الگوی مدیریتی خود را به اثبات رساند. او نشان داد که مدیریت واقعی فقط در جلسات و پشت میزها تحقق نمییابد، بلکه با لمس مستقیم مسائل، تحلیل میدانی شرایط، و تصمیمگیری مبتنی بر تجربه و ارزشها ایجاد میشود. برای مدیران امروز، این سبک قابل الگوگیری است: حضور فعال در میدان عمل، پاسخگویی شفاف، اعتمادسازی با تیم و مردم، و اولویت دادن به مصالح جمعی بر منافع شخصی، همگی مولفههایی هستند که میتوان در سازمانهای مدرن نیز به کار گرفت و اثربخشی مدیریت را به شکل ملموس افزایش داد.
سردار دلها از نگاه رهبری
رهبر معظم انقلاب، حضرت آیتالله خامنهای، حاج قاسم سلیمانی را سردار دلها توصیف کرده و او را نمونهای کمنظیر از ایثار، شجاعت، اخلاص و مدیریت جهادی میدانند. از نگاه رهبری، حاج قاسم هرگز در عرصه عمل کوتاهی نکرد و با جانفشانی، حضور میدانی و وفاداری به مردم و ارزشهای اسلامی، اقتدار خود را نه از جایگاه رسمی یا ابزارهای نظامی، بلکه از صداقت، تواضع و پایبندی به اصول به دست آورد. ایشان در میدان نبرد شجاع، در تصمیمگیری دقیق و هوشمند و در رفتار متواضع بود و همواره توانست اعتماد نیروها و مردم را جلب کند. به همین دلیل، رهبری او را نمادی الهامبخش برای نسل جوان و مدیران آینده میدانند؛ الگویی که نشان میدهد شجاعت، عقلانیت، مسئولیتپذیری و خدمت بیمنت میتواند سازمانها و جامعه را به پیشرفت، ثبات و اعتماد عمومی هدایت کند.
خلاصه وصیت نامه حاج قاسم
خداوند را شکر میکنم که مرا در زمان و مکانی قرار داد تا راه صالحان و شهدا، از جمله خمینی کبیر و رهبری حکیم، خامنهای عزیز، را درک کنم و در مسیر دفاع از دین و مظلومان تلاش کنم. سپاس از اینکه مرا با مجاهدین و شهدای راه حق همراه ساخت و به من توفیق داد تا در مسیر اهلبیت (ع) قدم بردارم.
به مردم، برادران و خواهران مجاهدم سفارش میکنم:
- اصول دین و ولایت فقیه را حفظ کنید و در مسیر اسلام پایدار باشید.
- فرزندان و خانواده شهدا را ارج نهید و آنان را الگویی برای خود قرار دهید.
- نیروهای مسلح باید پاکدست، خدمتگزار و حافظ ملت و دین باشند.
- مسئولان کشور باید با صداقت، شجاعت و اخلاق، خدمت به مردم و توسعه ارزشها را سرلوحه کار خود قرار دهند.
از همه طلب بخشش دارم، به ویژه از همرزمان، خانواده شهدا و کسانی که مرا در مسیر دفاع از دین همراهی کردند. امیدوارم خداوند اعمالم را بپذیرد و مرا در محضر اولیایش محشور فرماید.
نظر شما