زندگی پرخطر کارگران روزمزد: تورم چگونه قدرت خرید را تا یکچهارم کاهش داد؟
در قلب اقتصاد ایران، کارگران روزمزد به عنوان ستونهای پنهان تولید و خدمات، با دستمزدی ناپایدار و بدون پوشش بیمهای، روزانه با نوسانات تورم و افزایش هزینههای زندگی دستوپنجه نرم میکنند.
حداقل حقوق قانونی که روی کاغذ افزایش یافته، تنها نیمی از هزینههای واقعی یک خانوار را پوشش میدهد و در شرایطی که نرخ ارز بهشدت رشد کرده، قدرت خرید این گروه به کمتر از یکچهارم دهه گذشته سقوط کرده است. این واقعیت تلخ نشان میدهد دستمزدهای رسمی، فاصلهای عمیق با زندگی واقعی نیروی کار دارد.
دستمزد واقعی: بالاتر از قانون، ناپایدارتر از همیشه
بر اساس مصوبه شورای عالی کار، حداقل دستمزد قانونی کارگران در سال ۱۴۰۴ روزانه ۳۴۰,۲۶۵ ریال (حدود ۳۴۶ هزار تومان) تعیین شده است. این رقم برای هشت ساعت کار روزانه محاسبه میشود و برخلاف کارگران رسمی، شامل مزایایی مانند حق مسکن و بن کارگری نیست مگر آنکه کارفرما بهصورت داوطلبانه آن را پرداخت کند. حداقل دستمزد ماهانه نیز با افزایش ۴۵ درصدی نسبت به سال قبل به ۱۰۳ میلیون و ۹۰۹ هزار ریال رسیده است.
با وجود این ارقام رسمی، واقعیت بازار کار مسیر متفاوتی را نشان میدهد. بررسیهای میدانی و دادههای پلتفرمهای خدماتی حاکی از آن است که نرخ واقعی روزمزد کارگر ساده در حال حاضر بین یک میلیون و ۳۰۰ هزار تا یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان در نوسان است. این اختلاف قابل توجه با حداقل دستمزد قانونی، به عواملی مانند موقعیت جغرافیایی و سطح مهارت وابسته است؛ در کلانشهرهایی مانند تهران و اصفهان نرخها بالاتر است، در حالی که در مناطق روستایی و بخش کشاورزی، دستمزدها گاهی به حداقل قانونی نزدیک یا حتی پایینتر میماند. کارگران متخصص مانند بنا، برقکار یا لولهکش نیز معمولاً دستمزد بالاتری دریافت میکنند.
کار بدون بیمه، زندگی بدون پشتوانه
اما این افزایش اسمی همیشه به معنای امنیت شغلی نیست. با رشد قیمت مواد اولیه و انرژی، بسیاری از کارفرمایان برای کنترل هزینهها به پرداختهای نامنظم، حذف مزایا یا کاهش روزهای کاری روی آوردهاند؛ روندی که ناپایداری درآمد را برای کارگران تشدید میکند. گزارشهای وزارت کار نشان میدهد بیش از ۳۰ درصد کارگران روزمزد بدون بیمه فعالیت میکنند؛ موضوعی که آنها را در برابر حوادث کاری، بیماری و کهولت سن کاملاً بیپناه میگذارد.
شکاف عمیق بین دستمزد و هزینه زندگی
برآوردها نشان میدهد هزینه سبد معیشت خانوار در سال ۱۴۰۴ به بیش از ۳۵ میلیون تومان رسیده، در حالی که حداقل دستمزد تنها حدود نیمی از این رقم را پوشش میدهد. این شکاف، معنایی جز کاهش مستمر قدرت خرید ندارد. در سال ۱۳۸۹ حداقل حقوق کارگری در ایران معادل حدود ۵۰ دلار بود، اما در سال ۱۴۰۴ با در نظر گرفتن نرخ ارز، حداقل حقوق ماهانه به کمتر از ۸۳ دلار سقوط کرده است. این در حالی است که دستمزد سال جاری بر مبنای دلار ۸۵ هزار تومانی تعیین شد، اما اکنون نرخ دلار به حدود ۱۳۱ هزار تومان رسیده و همین اختلاف، قدرت خرید کارگران را بهشدت فرسوده کرده است. حتی افزایشهای درصدی قابل توجه نیز، وقتی با تورم و جهش ارزی همگام نباشد، تنها یک عدد روی کاغذ باقی میماند؛ عددی که برای میلیونها کارگر روزمزد، فاصلهای عمیق با زندگی واقعی دارد.
این شرایط نشان میدهد که بهبود وضعیت معیشتی کارگران روزمزد، نیازمند بازنگری اساسی در سیاستهای دستمزدی، گسترش پوشش بیمهای و ایجاد سازوکارهای حمایتی پایدار است تا شکاف بین درآمد و هزینه زندگی کاهش یابد و امنیت شغلی این قشر حیاتی جامعه تأمین شود.
نظر شما