گزارش اختصاصی صفحه اقتصاد
افزایش ۵۰ درصدی حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۴؛ گامی به‌سوی عدالت یا چالشی تازه؟
همزمان با اجرای مرحله دوم متناسب‌سازی و افزایش ۲۰ درصدی حقوق برای بازنشستگان کشوری و لشکری و افزایش ۳۲ درصدی برای بازنشستگان تامین اجتماعی در سال ۱۴۰۴، بازنشستگان کشور شاهد تغییراتی در وضعیت معیشتی خود هستند. اما آیا این اقدامات توانسته‌اند پاسخگوی نیازهای اقتصادی این قشر باشند؟
بازنشستگان، به‌عنوان یکی از اقشار مهم و تأثیرگذار جامعه، همواره در مرکز توجه سیاست‌گذاران اقتصادی قرار دارند. در سال‌های اخیر، با افزایش نرخ تورم و کاهش قدرت خرید، ضرورت بازنگری در حقوق و مزایای این گروه بیش از پیش احساس شده است. در سال ۱۴۰۴، دولت با اجرای مرحله دوم متناسب‌سازی حقوق و افزایش ۲۰ درصدی حقوق برای بازنشستگان کشوری و لشکری و افزایش ۳۲ درصدی برای بازنشستگان تامین اجتماعی در سال ۱۴۰۴، تلاش کرده است تا بخشی از مشکلات معیشتی بازنشستگان را مرتفع سازد. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که چالش‌هایی همچنان پابرجاست.
در سال جاری، حقوق بازنشستگان با دو مؤلفه اصلی افزایش یافته است: افزایش ۲۰ درصدی حقوق پایه و اجرای مرحله دوم متناسب‌سازی. بر اساس تبصره ۱۲ قانون بودجه سال ۱۴۰۴، حقوق بازنشستگان و وظیفه‌بگیران به میزان ۲۰ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. علاوه بر این، مطابق ماده ۲۸ قانون برنامه هفتم توسعه، مرحله دوم متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان با افزایش ۳۰ درصدی تفاوت حقوق بازنشسته با ۹۰ درصد حقوق و فوق‌العاده‌های مشمول کسور شاغلان مشابه اجرا شده است. این اقدامات با هدف کاهش فاصله حقوقی بین بازنشستگان و شاغلان و بهبود وضعیت معیشتی بازنشستگان صورت گرفته است.
حقوق بازنشستگان اضافه شد اما نگرانی همچنان پابرجاست
برای تأمین منابع مالی مورد نیاز این افزایش‌ها، بودجه متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان برای سال ۱۴۰۴ به ۱۶۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. همچنین، ۲۵ هزار میلیارد تومان نیز بابت معوقات ناشی از اعمال متناسب‌سازی سال جاری در نظر گرفته شده است. در مجموع، ۱۸۵ هزار میلیارد تومان برای اعمال متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان کشوری، لشکری و فولاد و معوقات متناسب‌سازی سال جاری اختصاص یافته است.
بازنشستگان تأمین اجتماعی نیز در سال ۱۴۰۴ شاهد افزایش حقوق بوده‌اند. حداقل‌بگیران با رشد ۴۵ درصدی و سایر سطوح با افزایش ۳۲ درصدی حقوق مواجه شده‌اند. با این حال، برخی بازنشستگان کارگری از عدم اعمال افزایش حقوق در فیش‌های حقوقی اردیبهشت‌ماه خبر داده‌اند. این موضوع باعث نگرانی و اعتراض این قشر شده است.
در کنار افزایش حقوق، صندوق بازنشستگی کشوری از آغاز ارائه مجموعه‌ای از تسهیلات جدید رفاهی ویژه بازنشستگان خبر داده است که از خرداد ۱۴۰۴ به مرحله اجرا خواهد رسید. این تسهیلات شامل خرید اقساطی، سفرهای یارانه‌ای و افزایش سقف وام قرض‌الحسنه از ۳۰ میلیون به ۵۰ میلیون تومان است. مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری از پیش‌بینی پرداخت ۳۵۰ هزار وام قرض‌الحسنه در سال جاری خبر داده است.
با وجود این اقدامات، بازنشستگان همچنان با چالش‌هایی مواجه هستند. افزایش نرخ تورم باعث شده است که افزایش حقوق نتواند به‌طور کامل قدرت خرید بازنشستگان را حفظ کند. برخی بازنشستگان از عدم اعمال افزایش حقوق در فیش‌های حقوقی خود خبر داده‌اند که این موضوع باعث نارضایتی شده است. همچنین، برخی بازنشستگان از کیفیت پایین خدمات بیمه درمانی و تأخیر در پرداخت خسارات بیمه‌ای گلایه‌مند هستند.
گفتنی است، افزایش حقوق و ارائه تسهیلات رفاهی در سال ۱۴۰۴ گامی مثبت در جهت بهبود وضعیت معیشتی بازنشستگان محسوب می‌شود. با این حال، برای رفع کامل مشکلات این قشر، نیاز به برنامه‌ریزی‌های جامع‌تر و نظارت دقیق‌تر بر اجرای طرح‌ها وجود دارد. امید است با همکاری دولت، مجلس و نهادهای مرتبط، شاهد بهبود هرچه بیشتر وضعیت بازنشستگان در سال‌های آینده باشیم.
پاسخ به پرسش‌های پرتکرار بازنشستگان درباره متناسب‌سازی حقوق و آیتم‌های آن
بازنشستگان محترم همواره دغدغه‌ها و پرسش‌های زیادی درباره چگونگی محاسبه حقوق، متناسب‌سازی و آیتم‌های مشمول کسورات حقوقی داشته‌اند. در این زمینه، مجید کاروان، عضو کمیته پیگیری صدور احکام و متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان، توضیحاتی مهم و کاربردی ارائه کرده است که پاسخگوی بسیاری از این ابهامات است.
یکی از سوالات اصلی بازنشستگان درباره حق مدیریت است؛ این حق مربوط به عناوین پست‌های سازمانی مانند مسئول، کارشناس مسئول، معاون، رئیس اداره و مدیرکل است که فرد در طول خدمت حداقل به مدت دو سال با حکم کارگزینی از فوق‌العاده سرپرستی یا مدیریت برخوردار بوده و بابت آن کسور قانونی پرداخت کرده باشد. درصد این حق از ۵ درصد تا ۲۵ درصد به تناسب نوع مسئولیت متغیر است. بازنشستگان می‌توانند برای اطمینان از این سابقه، به واحد بازنشستگی دستگاه متبوع یا مدیریت صندوق استان مراجعه کنند.
در مورد تفاوت بین گروه و طبقه نیز باید گفت که طبق قانون مدیریت خدمات کشوری، کلمه طبقه جایگزین گروه شده است؛ اما این تغییر بیشتر در میان شاغلان دیده می‌شود و بازنشستگان همچنان با گروه شناخته می‌شوند. برای محاسبه گروه بازنشستگی، عدد ۴ به تعداد طبقه افزوده می‌شود. اطلاعات دقیق درباره گروه بازنشستگی را می‌توان از فیش حقوقی در برنامه صبا یا تماس با صندوق بازنشستگی دریافت کرد.
موضوع مهم دیگری که بازنشستگان می‌پرسند، ایثارگری است. ایثارگران شامل جانبازان، آزادگان، رزمندگان داوطلب و غیر داوطلب، جهادگران و فرزندان شهداء هستند که مدارک مربوطه در پرونده آن‌ها ثبت شده است. امتیازات ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری برای آن‌ها لحاظ می‌شود و خدمت در مناطق جنگی طی سال‌های ۵۹ تا ۶۹ نیز مشمول امتیازاتی است. با این حال، مبحث مناطق جنگی بر اساس ماده ۱۱۲ برنامه ششم توسعه هنوز برای بازنشستگان اجرایی نشده است.
پیگیری حقوق بازنشستگان نیاز به مراجعه حضوری دارد
یکی از پیچیدگی‌های حقوق بازنشستگان مربوط به گروه قبل از ۹۶ است. در سال ۱۳۹۶، طبق بخشنامه‌ای به همه شاغلان واجد شرایط یک طبقه اضافه شد. برای بازنشستگان قبل از ۹۶ که گروه تشویقی دریافت نکرده بودند، این طبقه به صورت سیستمی اعمال شده است. کسانی که سوال دارند و نمی‌دانند شامل این گروه شده‌اند یا خیر، باید به مدیریت صندوق استان یا محل خدمت سابق مراجعه کنند.
یکی از نکات کلیدی درباره آیتم‌های مشمول کسور است؛ این آیتم‌ها شامل حقوقی هستند که در دوران اشتغال، کسورات قانونی سهم مستخدم از آن‌ها کسر و به حساب صندوق بازنشستگی واریز شده است. برخی از این آیتم‌ها شامل حق شغل، مدیریت، ایثارگری، تفاوت تطبیق، فوق‌العاده‌ها، رتبه‌بندی و... می‌باشد که در دستگاه‌های مختلف ممکن است تفاوت‌هایی داشته باشد. همسان‌سازی حقوق در سال ۱۴۰۳ نیز بر اساس این آیتم‌ها و میزان برخورداری شاغلان از آن‌ها تنظیم شده است.
لازم به ذکر است؛ برای رفع ابهامات و کسب اطلاعات دقیق‌تر، بازنشستگان توصیه شده است حتماً به واحدهای صندوق بازنشستگی استان یا محل خدمت سابق خود مراجعه و از طریق مراجع رسمی پیگیری نمایند تا پاسخ قطعی و مستند دریافت کنند.
نظر شما