بررسی سقوط کنگو بر نماد فملی و فباهنر/ تحولات جهانی با فروش شرکت‌های تولیدکننده مس چه خواهد کرد؟
تحلیل ها می‌گویند شورش در شرق کنگو بر بازار جهانی مس تاثیرگذار خواهد بود و ایران هم از این قضیه مستثنی نیست.
در روز یکشنبه ۱۶ فوریه ۲۰۲۵ (۲۸ بهمن ۱۴۰۳)، شورشیان M۲۳ پشتیبانی‌شده از سوی جمهوری رواندا (همسایه شرقی جمهوری دموکراتیک کنگو)، روز یکشنبه به مرکز شهر بوکاوا در شرق جمهوری دموکراتیک کنگو پیشروی کردند. سقوط کنگو چه تاثیری بر فملی و صنعت مس ایران دارد؟
در ظاهر شاید این یک خبر سیاسی محلی در قاره آفریقا باشد و هیچ ارتباطی به بازار سرمایه ایران نداشته باشد
اما واقعیت این است که موقعیت استراتژیک جمهوری دموکراتیک کنگو در بازار جهانی مس، بر قیمت جهانی مس LME اثر گذاشته و به تبع آن قیمت مس در بورس کالا و درآمد شرکت‌های تولیدکننده کاتدمس نیز تحت تأثیر این درگیری احزاب در قاره آفریقا قرار خواهند گرفت. اما چطور؟
در این مقاله، به نقش جمهوری دموکراتیک کنگو در بازار جهانی فلزات به ویژه مس پرداخته شده است.
سهم جمهوری دموکراتیک کنگو در تولید جهانی فلزات
بر اساس گزارش WMD ۲۰۲۴، جمهوری دموکراتیک کنگو در تولید جهانی ۱۰ فلز نقش داشته است که عبارتند از:
کبالت، تانتالیوم، مس، قلع، طلا، نیوبیم، تنگستن، روی، منگنز، نقره.
همانطور که در نمودار مشاهده می‌شود، سهم کنگو در تولید جهانی فلزات مذکور، متفاوت است. جمهوری دموکراتیک کنگو در تولید کبالت بیشترین سهم (۶۹.۵ درصد) و در تولید نقره کمترین سهم (۰.۰۱ درصد) را دارد.جمهوری دموکراتیک کنگو رتبه اول تولید معدنی کبالت و تانتالیوم و پس از شیلی، رتبه دوم تولید معدنی مس را نیز در اختیار دارد.
با توجه به اینکه در بین فلزات فوق، تولید مس در ایران اهمیت بیشتری دارد، در ادامه به نقش جمهوری دموکراتیک کنگو در بازار جهانی مس پرداخته شده است.
سهم جمهوری دموکراتیک کنگو در بازار جهانی مس
بر اساس گزارش USGS در سال ۲۰۲۴، جمهوری دموکراتیک کنگو با ۸۰ میلیون تن ذخیره معدنی مس، ۸.۲ درصد ذخایر معدنی مس جهان را به خود اختصاص داده است و پس از شیلی (رتبه نخست)، پرو و استرالیا (رتبه دوم)، همراه با روسیه در رتبه سوم ذخایر معدنی مس جهان قرار دارد.
در رتبه‌بندی ۲۰ معدن بزرگ مس به لحاظ ظرفیت، معدن زیرزمینی مس کاموا-کاکولا (Kamoa-Kakula) واقع در ۲۵ کیلومتری جنوب‌غربی شهر کولوزی (Kolwezi) در جنوب کنگو با ظرفیت ۵۵۰ تن تولید معدنی مس، رتبه پنجم بزرگترین معدن مس جهان را داراست. یک شرکت معدنی کانادایی با نام Ivanhoe Mines، ۳۹.۶ درصد و شرکت استخراج معادن چین با نام Zijin Mining Group، ۳۹.۶ درصد دیگر مالکیت این معدن مس را در اختیار دارند.همچنین معدن روباز مس تنکه فونگوروم (Tenke Fungurume) واقع در ۱۸۰ کیلومتری شمال‌غربی شهر لوبومباشی (Lubumbashi) در استان لوالبا (Lualaba) جمهوری دموکراتیک کنگو با ظرفیت ۴۵۰ تن تولید معدنی مس، رتبه هشتم بزرگترین معدن مس جهان را داراست. یک شرکت معدنی در چین با نام CMOC یا China Molybdenum، ۵۶ درصد مالکیت این معدن مس را در اختیار دارد.
جمهوری دموکراتیک کنگو از سال ۲۰۱۰ تا سال ۲۰۲۴، در تولید معدنی یا همان استخراج مس، پیشرفت قابل توجهی داشته است. استخراج مس جمهوری دموکراتیک کنگو در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال ۲۰۱۰، حدود ۶۵۰ درصد رشد داشته و جایگاه این کشور در استخراج مس جهان، از رتبه هفتم در سال ۲۰۱۰ به رتبه دوم در سال ۲۰۲۴ صعود داشته است.
همانطور که در نمودار قابل مشاهده است استخراج مس در این کشور روند صعودی داشته و سهم جمهوری دموکراتیک کنگو از ۲.۷ درصد در سال ۲۰۱۰ به ۱۴.۶ درصد در سال ۲۰۲۴ افزایش یافته است.
نقش جمهوری دموکراتیک کنگو در عرضه مس به تولید معدنی (استخراج) محدود نمی‌شود، این کشور پس از چین، دومین تولیدکننده مس پالایش‌شده در جهان است و با ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن تولید مس پالایش‌شده در سال ۲۰۲۴، ۹.۲ درصد در تولید جهانی کاتد مس نیز نقش دارد.
قیمت جهانی مس و اثر شورش در شرق کنگو بر بازار جهانی مس
نمودار زیر قیمت جهانی مس را از ابتدای فروردین سال شمسی ۱۴۰۳ (۲۰ مارس ۲۰۲۴) تا تاریخ ۲۶ دی ۱۴۰۳ (۱۴ فوریه ۲۰۲۵) نشان می‌دهد که از ابتدای سال تاکنون ۲۴ درصد نوسان داشته است. میانگین قیمت مس از ابتدای سال برابر با ۹۴۴۳ دلار بر تن برآورده شده است.
بیشترین قیمت جهانی مس در تاریخ ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ (۲۰ می ۲۰۲۴) برابر با ۱۰۸۸۹ دلار بر تن و کمترین قیمت جهانی مس در تاریخ ۱۱ دی ۱۴۰۳ (۳۱ دسامبر ۲۰۲۴) برابر با ۸۷۶۸ دلار بر تن بوده است.
با توجه به اینکه تحولات سیاسی و اجتماعی در یک کشور، تعطیلی کسب و کار‌ها از جمله صنایع و معادن آن را به دنبال دارد و از آنجایی که جمهوری دموکراتیک کنگو پس از شیلی، دومین و مهم‌ترین تولیدکننده معدنی مس جهان به شمار می‌آید، خارج شدن حتی ۱ درصد از استخراج این کشور از مدار استخراج جهانی مس، اثر مهمی بر کاهش عرضه جهانی و افزایش قیمت جهانی مس LME خواهد داشت.
با توجه به ادامه‌دار بودن اعمال تعرفه‌ها از سوی دولت دوم ترامپ و عدم آگاهی از تصمیمات بعدی رئیس جمهور وقت ایالت متحده و واکنش متقابل سایر کشور‌ها نسبت به دولت آمریکا و همچنین عدم ثبات در منطقه شرق جمهوری دموکراتیک کنگو، نوسانات قیمت این فلز تحت تأثیر عوامل نامعلوم خواهد بود. اما آنچه مشخص است با شدت درگیری در شرق جمهوری دموکراتیک کنگو، رشد قیمت جهانی مس ادامه‌دار باشد. همچنین، دو عامل پایان تنش‌های شورشیان در کنگو و اعمال تعرفه‌های جدید از سوی ترامپ در راستای عدم توسعه انرژی‌های سبز (تجدیدپذیر)، کاهش قیمت مس را به دنبال خواهد داشت.
شایان ذکر است قیمت کاتد مس در بورس کالای ایران بر اساس میانگین هفتگی قیمت جهانی مس LME تعیین می‌گردد و تغییرات قیمت جهانی مس ناشی از تحولات سیاسی بر قیمت فروش شرکت‌های تولیدکننده مس در ایران و همچنین درآمد آنها اثر خواهد داشت.
نظر شما