آیا قیمت خودروهای وارداتی دستکاری شده است؟ | افشای مکاتبه جنجالی وزیر صمت با گمرک
چرا نقش گمرک در تعیین ارزش خودروهای وارداتی تضعیف شد؟ ماجرای مکاتبه وزیر صمت با گمرک و پشت پرده ارزش‌گذاری‌های جنجالی را بخوانید.
در ماه‌های اخیر، بحث‌های زیادی پیرامون ارزش‌گذاری خودروهای وارداتی در ایران مطرح شده که ابهامات فراوانی به همراه داشته است. این ابهامات شامل تناقض‌های قانونی و تغییر نقش گمرک در فرآیند ارزش‌گذاری خودرو است.
تغییراتی که از سوی وزارت صمت پیگیری شده و به‌ویژه در مکاتبات اخیر وزیر صمت با گمرک به چشم می‌خورد. این موضوع حساسیت‌های زیادی را در میان خریداران و فعالان اقتصادی ایجاد کرده و نیازمند شفاف‌سازی بیشتری است.
ابهامات در ارزش‌گذاری خودروهای وارداتی؛ چه اتفاقی افتاده است؟
در ماه‌های اخیر گزارش‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهد برخی واردکنندگان خودرو، ارزش خودروهای وارداتی را بالاتر از میزان واقعی اظهار کرده‌اند. این بیش‌اظهاری در ارزش خودروها منجر به افزایش هزینه‌های واردات شده و در نتیجه قیمت خودروها برای مصرف‌کنندگان نهایی نیز افزایش یافته است.
گمرک جمهوری اسلامی ایران که وظیفه تشخیص و تعیین ارزش گمرکی کالاها را بر عهده دارد، با این چالش مواجه شده است که نقش خود را در این فرآیند از دست داده و به یک هماهنگ‌کننده تبدیل شده است. این مسئله باعث شده که فرآیند ارزش‌گذاری خودروهای وارداتی تحت تأثیر تصمیمات وزارت صمت قرار گیرد.
چرا نقش گمرک در ارزش‌گذاری تضعیف شد؟
یکی از دلایل اصلی این تغییر نقش، اصلاحیه‌های صورت‌گرفته در قانون ساماندهی صنعت خودرو است. بر اساس قانون خودرو مصوب سال ۱۳۷۰، تعیین ارزش خودروهای وارداتی بر عهده گمرک بود و گمرک می‌توانست بر اساس قیمت‌های جهانی و مستندات رسمی از نمایندگی‌ها، ارزش خودروها را تعیین کند.
اما با تصویب قانون ساماندهی صنعت خودرو و تغییراتی که در سال‌های اخیر در این قانون ایجاد شد، کمیته‌ای متشکل از وزارت صمت و گمرک وظیفه تعیین ارزش خودروها را بر عهده گرفت. این تغییر باعث شد که گمرک از یک نهاد تعیین‌کننده به یک نهاد هماهنگ‌کننده تبدیل شود.
مکاتبه جدید وزیر صمت با گمرک؛ درخواست انتقال محل کمیته ارزش‌گذاری
در تازه‌ترین تحولات، وزیر صمت طی نامه‌ای به رئیس کل گمرک خواسته است که جلسات کمیته ارزش‌گذاری خودرو به محل وزارت صمت منتقل شود. این درخواست، نگرانی‌هایی را درباره شفافیت و استقلال فرآیند ارزش‌گذاری ایجاد کرده است.
کارشناسان معتقدند که اگر گمرک نقش تعیین‌کننده خود را از دست بدهد، فرآیند ارزش‌گذاری خودروهای وارداتی شفافیت کمتری خواهد داشت و احتمال تخلفات بیشتر می‌شود. به گفته رسول کوهستانی پزوه، مدیر کل پیشین دفتر ارزش گمرک، این تغییر نقش گمرک به‌معنای کاهش نظارت بر فرآیند ارزش‌گذاری است.
تغییرات قانونی؛ حذف تبصره‌های قدیمی و تأثیر آن بر واردات خودرو
اصلاحات قانونی که در سال‌های اخیر صورت گرفته، تبصره‌های مهمی از قانون خودرو مصوب ۱۳۷۰ را حذف کرده است. یکی از این تبصره‌ها، تبصره ۸ قانون خودرو بود که بر اساس آن گمرک موظف بود ارزش خودروهای مستعمل را بر اساس قیمت خودروهای نو تعیین کند. حذف این تبصره، واردات خودروهای کارکرده را آسان‌تر کرد.
کوهستانی تأکید کرده است که این تغییرات قانونی، با هدف تسهیل واردات خودروهای با عمر کمتر از پنج سال انجام شده است. اما در عین حال، حذف نقش گمرک در تعیین ارزش، باعث کاهش شفافیت شده و زمینه‌ساز مشکلاتی در بازار خودروهای وارداتی شده است.
مقایسه ارزش‌گذاری خودروهای وارداتی توسط گمرک و وزارت صمت
در تصویر زیر، تغییرات ارزش‌گذاری یک مدل خودرو وارداتی در یک بازه زمانی مشخص آمده است. این تغییرات نشان می‌دهد که ورود شرکت دوم به بازار واردات همان مدل خودرو، به کاهش قیمت ریالی آن منجر شده است.
| مدل خودرو | قیمت اولیه (ریال) | قیمت پس از ورود شرکت دوم (ریال) | درصد کاهش قیمت |
|---|---|---|---|
| مدل X | ۲ میلیارد | ۱.۷ میلیارد | ۱۵٪ |
| مدل Y | ۲.۵ میلیارد | ۲.۱ میلیارد | ۱۶٪ |
این کاهش قیمت، بدون تغییر در تعرفه‌های گمرکی اتفاق افتاده است که نشان می‌دهد ارزش‌گذاری خودروهای وارداتی تغییر کرده است. اما اینکه این تغییرات بر چه مبنایی بوده و چه مستنداتی پشت آن است، هنوز به‌طور کامل روشن نشده است.
مطالبه‌گری درباره شفافیت در ارزش‌گذاری گمرکی
یکی از درخواست‌های جدی فعالان اقتصادی و خریداران خودرو، انتشار مستندات مربوط به ارزش‌گذاری گمرکی خودروهای وارداتی است. اگر این مستندات منتشر شود، مشخص خواهد شد که ارزش‌گذاری خودروها بر چه مبنایی و با چه معیارهایی انجام شده است.
بر اساس قوانین بین‌المللی، از جمله موافقت‌نامه سازمان تجارت جهانی (WTO)، ارزش‌گذاری گمرکی باید شفاف باشد و بر اساس قیمت‌های واقعی در بازار جهانی انجام شود. اما در ایران، هنوز مشخص نیست که فرآیند ارزش‌گذاری خودروهای وارداتی تا چه حد مطابق با این استانداردهای بین‌المللی است.
واکنش‌ها به تغییرات در فرآیند ارزش‌گذاری خودرو
بسیاری از کارشناسان حوزه خودرو و اقتصاد معتقدند که تغییرات صورت‌گرفته در فرآیند ارزش‌گذاری خودرو، به نفع مصرف‌کنندگان نخواهد بود. زیرا حذف نقش گمرک و سپردن مسئولیت ارزش‌گذاری به وزارت صمت، احتمال بروز تخلفات را افزایش می‌دهد.
در شرایطی که بازار خودروهای وارداتی دچار نوسانات شدید است، شفافیت در ارزش‌گذاری می‌تواند نقش مهمی در کنترل قیمت‌ها و ایجاد اعتماد عمومی داشته باشد. اما اگر این شفافیت وجود نداشته باشد، خریداران خودرو با مشکلات بیشتری مواجه خواهند شد.
نیاز به شفافیت بیشتر در بازار خودروهای وارداتی
با توجه به تغییرات قانونی و تحولات اخیر، شفافیت در ارزش‌گذاری خودروهای وارداتی اهمیت بیشتری پیدا کرده است. انتشار مصوبات کمیته ارزش‌گذاری خودرو و مستندات مربوط به آن، می‌تواند به کاهش تخلفات و افزایش اعتماد عمومی کمک کند.
در شرایط کنونی، لازم است که نهادهای نظارتی با دقت بیشتری بر فرآیند ارزش‌گذاری خودروهای وارداتی نظارت کنند و از بروز تخلفات جلوگیری کنند. همچنین لازم است که گزارش‌های دوره‌ای درباره ارزش‌گذاری خودروهای وارداتی منتشر شود تا مشخص شود که این ارزش‌گذاری‌ها بر چه مبنایی انجام می‌شود.
چرا نقش گمرک در ارزش‌گذاری خودرو تضعیف شد؟
به دلیل اصلاحات قانونی در قانون ساماندهی صنعت خودرو.
چه نهادی مسئول ارزش‌گذاری خودروهای وارداتی است؟
کمیته‌ای متشکل از وزارت صمت و گمرک.
آیا قیمت خودروهای وارداتی افزایش یافته است؟
بله، به دلیل بیش‌اظهاری در ارزش‌گذاری.
چرا شفافیت در ارزش‌گذاری خودرو اهمیت دارد؟
برای کاهش تخلفات و اعتماد عمومی.
آیا قانون خودرو در سال‌های اخیر تغییر کرده است؟
بله، قانون ساماندهی صنعت خودرو اصلاح شده است.
چه مستنداتی برای ارزش‌گذاری خودرو استفاده می‌شود؟
قیمت شرکت‌های تولیدکننده و نمایندگی‌ها.
وزیر صمت چه درخواستی از گمرک داشته است؟
انتقال جلسات ارزش‌گذاری به وزارت صمت.
آیا ارزش‌گذاری خودروهای وارداتی شفاف است؟
خیر، ابهاماتی وجود دارد.
آیا حذف تبصره‌های قانونی تأثیری داشته است؟
بله، باعث تسهیل واردات خودروهای کارکرده شده است.
چگونه ارزش خودروهای کارکرده تعیین می‌شود؟
بر اساس قیمت بازار و قیمت نمایندگی‌ها.
آیا قیمت خودروهای وارداتی کاهش یافته است؟
بله، در برخی موارد کاهش یافته است.
چه نهادی باید بر ارزش‌گذاری نظارت کند؟
نهادهای نظارتی و گمرک.
آیا گزارش‌های ارزش‌گذاری منتشر می‌شود؟
خیر، تاکنون مستندات منتشر نشده است.
آیا تغییرات قانونی به نفع مصرف‌کنندگان است؟
در برخی موارد بله، اما تخلفات افزایش یافته است.
چرا انتشار مستندات ارزش‌گذاری مهم است؟
برای ایجاد شفافیت و کاهش تخلفات.
نظر شما