سامانه یکپارچه و دروغ‌های پشت پرده‌اش | چرا وارداتی‌ها در گمرک می‌مانند و دلالان سود می‌برند؟
سامانه یکپارچه واردات خودرو تنها به سود دلالان بوده است. دولت چه جوابی برای این وضعیت دارد؟در ادامه خبر خواهید خواند.
خودروهای وارداتی که روزگاری در گمرکات متوقف شده بودند و در نمایشگاه‌های فروش با قیمت‌های گزاف آگهی می‌شدند، اکنون در یک بازی بزرگ بین سیاست‌گذاران و دلالان به چالش کشیده شده‌اند. آیا واردات این خودروها واقعا برای تنظیم بازار و رفاه مردم صورت گرفته است؟ یا تنها یک راه برای بهره‌برداری از مشکلات اقتصادی و دلالی شده است؟ در این گزارش، با بررسی دقیق وضعیت بازار خودروهای وارداتی و چالش‌های پیچیده آن، نگاهی خواهیم داشت به شرایطی که باعث شده تا این بازار همچنان در بحران به سر برد و مصرف‌کنندگان واقعی از خرید خودروهای وارداتی محروم بمانند.
نمایشگاه‌های فروش خودروهای خارجی و چالش‌های پیچیده آن
نمایشگاه‌های فروش خودروهای خارجی که در گذشته تنها محل عرضه خودروهای دست دوم و کارکرده بودند، اکنون به مملو از خودروهای جدید و صفر وارداتی تبدیل شده‌اند. این خودروها که با مقررات پیچیده‌ای در سامانه یکپارچه برای عرضه به مصرف‌کنندگان به فروش می‌رسیدند، حالا با قیمت‌های نجومی به دست دلالان و واسطه‌ها افتاده‌اند. سیاست‌گذاران وعده داده بودند که این واردات و شیوه عرضه آن‌ها به تنظیم بازار کمک می‌کند، اما در عمل این اتفاقات برعکس بوده است.
هزارتوی خرید خودروی خارجی
تا پایان مهرماه سال جاری، ۲۴ هزار دستگاه خودروی وارداتی از گمرکات کشور ترخیص شده‌اند. اما سوالی که مطرح می‌شود این است که این خودروها کجا هستند؟ چرا در خیابان‌ها به ندرت این خودروها را می‌بینیم؟ پاسخ به این سوال به راحتی از طریق پلتفرم‌های ثبت آگهی قابل پیدا کردن است. آگهی‌هایی که بیشتر توسط نمایشگاه‌داران منتشر شده‌اند نشان می‌دهند که این خودروها عمدتا در اختیار این افراد قرار دارند و به مصرف‌کنندگان واقعی نمی‌رسند.
در بررسی‌های میدانی که از وضعیت فروش خودروهای وارداتی انجام دادیم، مشخص شد که تعداد آگهی‌هایی که توسط افراد حقیقی منتشر شده بسیار محدود است و اکثریت آن‌ها توسط نمایشگاه‌ها و شرکت‌ها منتشر می‌شوند. نکته‌ای که جالب توجه است این است که در بیشتر این آگهی‌ها فروشنده‌ها از اعلام قیمت خودرو اجتناب کرده و به جای آن قیمت را به صورت توافقی اعلام می‌کنند. این مسئله نشان‌دهنده این است که قیمت‌ها در بازار وارداتی‌ها شناور بوده و ممکن است با قیمت‌های مختلفی به فروش برسد.
خودروهای بی‌پلاک و شیوه‌های مختلف فروش
علاوه بر قیمت‌های توافقی، برخی از خودروهایی که در آگهی‌ها دیده می‌شوند فاقد پلاک و مدارک قانونی هستند. این خودروها به طور مستقیم از نمایشگاه‌ها و شرکت‌ها به فروش می‌رسند و فروشندگان اعلام می‌کنند که پلاک و مدارک خودرو پس از چند هفته تحویل خواهد شد. جالب اینجاست که برخی از فروشندگان این خودروهای بی‌پلاک، نمایندگی‌های رسمی برندهای مختلف هستند.
در ادامه بررسی‌های میدانی، مشخص شد که در حال حاضر سه شیوه اصلی برای عرضه خودروهای وارداتی در بازار وجود دارد. نخستین شیوه، فروش تحویل فوری خودروهای وارداتی است. این خودروها معمولا از قبل در سامانه یکپارچه ثبت‌نام شده‌اند و توسط واسطه‌ها خریداری و در نمایشگاه‌ها به فروش می‌رسند.
شیوه دوم مربوط به فروش حواله‌های خودروهای وارداتی است. به رغم اعلام قبلی وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) مبنی بر غیرقانونی بودن خرید و فروش حواله‌ها، برخی شرکت‌ها و نمایشگاه‌ها اقدام به فروش حواله‌ها با قیمت‌های نجومی کرده‌اند. به عنوان نمونه، یکی از شرکت‌ها حواله فولکس ID۴ را به قیمت ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان می‌فروشد، در حالی که این حواله تنها برای خرید خودرو از سامانه یکپارچه است.
فروش قسطی خودرو و سودهای نجومی
شیوه سوم فروش خودروهای وارداتی، فروش قسطی آن‌ها است. در این شیوه، قیمت خودروها به طور قابل توجهی از قیمت‌های بازار آزاد بالاتر است. برای مثال، خرید قسطی جتا VS۷ نیاز به دو پیش‌پرداخت ۶۸۸ میلیون تومانی و هشت قسط ۲۳۹ میلیون تومانی دارد که در نهایت قیمت تمام شده خودرو به ۳ میلیارد و ۲۸۸ میلیون تومان می‌رسد. در حالی که قیمت این خودرو در بازار آزاد تنها ۲ میلیارد و ۲۵۰ میلیون تومان است، بنابراین این نوع فروش قسطی برای شرکت‌ها یک سود قابل توجه به همراه دارد.
دلالان و سهمیه‌های خاص
این وضعیت نشان‌دهنده مشکلات اساسی در سیستم توزیع خودروهای وارداتی است. در حال حاضر، کسانی که در سامانه یکپارچه برای خرید خودرو ثبت‌نام نکرده‌اند یا خوش‌شانس نبوده‌اند که در قرعه‌کشی برنده شوند، باید به دنبال راه‌های دیگر باشند. یکی از مسائلی که در این شرایط به وضوح قابل مشاهده است، وجود دلالان و واسطه‌ها است که با استفاده از سهمیه‌های خاص اقدام به خرید خودروهای وارداتی از سامانه می‌کنند و سپس این خودروها را در بازار با قیمت‌های بسیار بالاتر می‌فروشند.
فساد و سودآوری در بازار خودرو
بر اساس تحقیقات میدانی، اکثر کسانی که در سامانه یکپارچه ثبت‌نام می‌کنند، تنها با هدف کسب سود این کار را انجام می‌دهند و پس از خرید خودرو، آن را به فروش می‌رسانند. برخی از شرکت‌ها حتی به صراحت اعلام کرده‌اند که بیشتر خریداران از سامانه، افراد واسطه و دلال هستند و تنها درصد کمی از آن‌ها برای مصرف شخصی اقدام به خرید می‌کنند.
این وضعیت باعث ایجاد تقاضای کاذب در بازار شده و در نهایت قیمت‌ها را به شدت افزایش داده است. در یکی از آخرین فروش‌های این دست از خودروها، ۸۰ هزار نفر برای خرید خودروهای وارداتی ثبت‌نام کرده بودند، در حالی که تنها ۶ هزار دستگاه خودرو برای فروش عرضه شده بود. این بدان معناست که شانس برنده شدن تنها ۷.۵ درصد بوده است.
سناریوهای مختلف در عرضه خودروهای وارداتی
اما سوال اینجاست که چرا خودروهای وارداتی به نمایشگاه‌ها و دلالان می‌رسند؟ بررسی‌ها نشان می‌دهند که سه سناریو برای این وضعیت وجود دارد. یکی از این سناریوها به فروش سهمیه‌های خاصی اشاره دارد که برخی نمایشگاه‌ها و شرکت‌ها از آن‌ها برای خرید خودروهای وارداتی استفاده می‌کنند. این مسئله باعث شده تا دلالان با استفاده از این سهمیه‌ها خودروها را خریداری کرده و سپس آن‌ها را با قیمت‌های بالاتر در بازار آزاد بفروشند.
سناریوی دیگر مربوط به حضور گسترده دلالان در خرید خودروهای وارداتی است که این افراد با استفاده از کد ملی دیگران و بلوکه کردن مبالغ هنگفت، خودروها را خریداری کرده و آن‌ها را به فروش می‌رسانند.
شکست سیاست‌گذاری در تنظیم بازار خودرو
در نهایت، باید گفت که واردات خودرو به عنوان یک سیاست برای تنظیم بازار از ابتدا با شکست مواجه شده است. تصمیمات پیچیده و قوانین دست و پاگیر تنها موجب افزایش دلالی و فساد در بازار شده‌اند و این وضعیت همچنان ادامه دارد. به نظر می‌رسد که واردات خودرو در نهایت به یک بحران جدی تبدیل شده است که نه تنها مصرف‌کنندگان واقعی را از دسترسی به خودروهای وارداتی محروم کرده، بلکه موجب افزایش قیمت‌ها و سودهای نجومی برای دلالان شده است.
نظر شما