مهسا حقانیت وقتی وارد شعبه ۱۰۷ دادسرای عمومی و انقلاب کرمان می‌شوم، قاضی جوان؛ محمدفاضل آبیار پشت میز نشسته است و در حال تایپ کردن اظهارات وکیل شاکی پرونده اسیدپاشی بر روی خودرو در نخستین دادگاه علنی برخط «آنلاین» در کرمان است.
شاکی مرد میانسالی‌ست که همراه با وکیل خود بر روی دو صندلی در سمت چپ قاضی نشسته‌اند، دو متهم پرونده هم دو جوان هستند که بر روی صندلی‌هایی رو به‌روی قاضی نشسته‌اند.
وجود اختلاف خانوادگی بین متهم و شاکی
صحبت‌های وکیل شاکی که تمام می‌شود، قاضی آبیار بدون اعلام هویت متهمان به آنها اتهام‌شان را تفهیم می‌کند و می‌گوید: مجموعه تحقیقات نشان می‌دهد، اختلاف خانوادگی بین متهم و شاکی وجود دارد و تخریب عمدی خودروی شاکی صورت گرفته است.
متهمان: ما بی‌گناهیم
حالا نوبت متهم ردیف اول است تا صحبت کند. وی می‌گوید: هیچ اطلاعی از این ماجرا ندارم در بازپرسی هم اعلام کردم و شاهد هم دارم که در ساعتی که این اتفاق افتاده، آنجا نبودم.
متهم ردیف اول که داماد شاکی این پرونده است وجود مشکل خانوادگی با پدرهمسرش را در حالی قبول ندارد که آن‌طور که خودش تعریف می‌کند: حدود 4 سال است، همسرش در خانه پدری است و او مهریه و نفقه خانمش را در حالی می‌دهد که او را نمی‌بیند.
قاضی آبیار از متهم ردیف اول این سؤوال را هم می‌پرسد که آیا خودروی ۴۰۵ شناسایی که اقدام به اسیدپاشی کرده متعلق به وی و یا در اختیار اوست که جواب متهم منفی است.
متهم ردیف دوم اما خودرو را متعلق به پدر خود ذکر می‌کند که در حال حاضر مورد استفاده اوست.
قاضی در ادامه خطاب به دو متهم با اشاره به متن صفحه ۲۱ پرونده این موضوع را مطرح می‌کند: خطوط تلفن همراه شما دو نفر در زمان حادثه فاقد نقطه مکانی بوده و گوشی شما پیش و بعد از بروز جرم خاموش بوده است.
متهم ردیف اول اما خاموش بودن گوشی تلفن همراهش را هم قبول نمی‌کند و می‌گوید: گوشی من همیشه روشن است، می‌توانید از مخابرات و یا هر جای دیگری استعلام بگیرید.
قاضی برای متهم ردیف اول این موضوع را یادآور می‌شود که شما در شرایطی می‌گویید هیچ اختلافی با شاکی نداشتید که در شعبه‌ای که من هستم، از شاکی و افراد دیگری شکایت کرده‌اید.
متهم ردیف اول هم پاسخ می‌دهد: خصومتی با شاکی ندارم، چرا آن چهار نفر دیگر نمی‌آیند از من شکایت کنند، اگر مشکلی بوده هم با ۵ نفر بوده نه با یک نفر.
قاضی آبیار حالا خطاب به متهم ردیف دوم می‌گوید: آثار خودروی شاکی روی خودرویی که در دست شماست هم وجود دارد و اتهام شما نیز معاونت در جرم است.
متهم ردیف دوم هم مانند متهم ردیف اول هر گونه اتهامی در این زمینه را رد می‌کند و می‌گوید: من در زمان این حادثه در محل کارم بودم و مدرک مربوط به ثبت چهره حضور و غیابم را هم گرفتم و آوردم و همکارانم هم شاهد هستند.
شاکی: از اول به دامادم شک داشتم
پس از پایان دفاعیات متهمان اما قاضی آبیار رو
می‌کند به شاکی و با توجه به مدارک موجود در پرونده به وی می‌گوید: شما در صورتجلسه اولی که تنظیم شده است، به شخص خاصی مظنون نبودید و بعد از آن به یک‌باره اسامی متهم و همدست او را اعلام کردیم. په شد که به متهم ردیف اول مظنون شدید و اسمش را در پرونده آوردید؟
شاکی توضیح می‌دهد: روز اول هم به متهم ردیف اول مظنون بودم، اما به من گفتند اگر نتوانید این اتهام را ثابت کنید جنبه حقوقی دارد و باید جواب دهید.
وی همچنین از تلاش برای آشتی دختر و دامادش که حالا متهم ردیف اول پرونده است سخن می‌گوید و ادامه می‌دهد: این آقا به مادر ۷۰ ساله من گفته دخترم را ویلچرنشین می‌کند و یک شب هم شیشه‌های خانه خواهرم را شکسته است وگرنه من چه کاری با او دارم.
وکیل شاکی هم از قاضی آبیار اجاره می‌گیرد و می‌گوید: بر اساس بررسی‌های صورت‌گرفته آثار اسید روی خودروی متهم وجود داشته است و موکل بنده نه در شکایت اولیه و نه در اظهارات اولیه اسمی از متهم نبرده است و در اظهارات ثانویه خود می‌گوید به متهم ردیف اول شک دارم.
آخرین دفاع متهمان هم با رد هرگونه اطلاع از موضوع اسیدپاشی بر روی خودروی شاکی انجام می‌شود.
شرکت ۲۵ نفر در نخستین دادگاه علنی برخی در کرمان
قاضی آبیار اعلام می‌کند: ۲۵۰ نفر در نخستین دادگاه علنی برخط «آنلاین» در کرمان شرکت کردند در حالی که حتی خودم هم فکر نمی‌کردم چنین استقبالی صورت گیرد.
وی درباره نخستین دادگاه علنی برخط «آنلاین» در کرمان توضیح می‌دهد: موضوع تخریب خودرو از طریق اسیدپاشی توسط خواهان مطرح شد و حسب قوانین موجود دادگاه باید ظرف همان روز یا حداکثر تا هفت روز آینده رای را صادر کند.
این قاضی ادامه می‌دهد: گاهی بر حسب دلایل متهمان و یا اظهارات شاکی اگر دادگاه متوجه نقایصی در تحقیقات پرونده بشود، می‌تواند ضمن اعلام نقص، تحقیقات تکمیلی را انجام دهد یا به دادسرای عمومی انقلاب برای انجام تحقیقات تکمیلی برگرداند.
آبیار بیان می‌کند: قانون‌گذار اصل را بر علنی بودن جلسات دادگاه گذارده است مگر در جرایم قابل گذشته که به درخواست اصحاب پرونده نخواهند جلسه علنی برگزار شود.
وی یادآور می‌شود: در پرونده امروز جرم قابل گذشت بود ولی اصحاب پرونده تقاضای غیر علنی بودن را نداشتند لذا جلسه به صورت علنی برگزار شد.
آبیار همچنین پخش آنلاین جلسات دادگاه را در دادگاه‌های علنی اقدامی جدید ذکر می‌کند و می‌گوید: مخاطبان می‌توانند نظرات خود را بر اساس اظهارات شاکی و دفاعیات متهمان به صورت مکتوب بیان کنند و ما نیز از این مطالب بهره ببریم و این مهم را به فال نیک می‌گیریم.
برگزاری دادگاه‌های علنی آنلاین را به فال نیک می‌گیریم
وی تصریح می‌کند: بر خلاف تلویزیون و رادیو که یک‌سویه برنامه را پخش می‌کند و مخاطب هیچ‌گونه دخل و تصرفی در برنامه ندارد، اما در رسانه‌های تعاملی مخاطب می‌توانند نظرات خود را بیان کند.
قاضی آبیار از حضور دانشجویان، حقوق‌دانان، مردم عادی و همکاران قضایی خود در سایر استان‌ها در نخستین جلسه دادگاه برخط استان کرمان خبر می‌دهد و می‌گوید: این تحول در راستای کشف حقیقت و احقاق حق مظلوم و جلوگیری از تضییع حق تاثیرگذار است.
ابلاغ الکترونیکی اوراق قضایی در کرمان
در همین حال معاون فناوری اطلاعات و برنامه‌ریزی دادگستری کل استان کرمان در حاشیه این دادگاه به خبرنگاران می‌گوید: در حال حاضر حدود ۱۰۰ درصد اوراق قضایی در استان کرمان به‌صورت الکترونیکی ابلاغ می‌شوند که طرفین پرونده می‌توانند وضعیت پرونده خود را در سامانه‌ها مشاهده کنند.
حسن سلطانی‌نژاد ادامه می‌دهد: طبق اصل ۱۶۵ قانون اساسی تاکید بر برگزاری دادگاه‌ها به‌صورت علنی است مگر منافی عفت عمومی یا مخل نظم عمومی جامعه باشد.
وی می‌گوید: جلسات رسیدگی دادگاه‌ها چند سالی‌ست به‌صورت علنی برگزار می‌شود، اما آن چیزی که امروز برای اولین‌بار در استان کرمان برگزار شد دادگاه علنی برخط بود که افراد جامعه ازجمله دانشجویان حقوق، وکلا و علاقه مندان به مسائل و مباحث حقوقی و قضایی می‌توانند در دادگاه ها شرکت کنند.
معاون قضایی دادگستری کل استان کرمان همچنین شفافیت آرای صادره، فراهم شدن امکان نظارت مردم، اقناع افکار عمومی، افزایش اعتماد مردم به دستگاه قضایی، آشنایی دانشجویان حقوق و عموم مردم با جلسات رسیدگی و همچنین آشنایی مردم با حساسیت و سختی کار قضا را از مزایای برگزاری دادگاه علنی آنلاین ذکر می‌کند.
نخستین دادگاه علنی «آنلاین» در کرمان در حالی به‌پایان می‌رسد که بیش از آنکه بخواهم رای این دادگاه را بدانم، امیدوارم تکلیف زندگی این زوج جوان هر چه سریع‌تر مشخص شود، زیرا اگرچه آسیب‌های مالی قابل جبران است اما آثار روحی و روانی چهار سال بلاتکلیفی و راه دادگاه را رفتن و آمدن به این سادگی‌ها جبران نمی‌شود.
نظر شما