یادداشت اختصاصی از علی محمد کردنایج
روابط عمومی و هوش مصنوعی؛ هم‌افزایی یا تهدید؟
در دنیایی که فناوری با سرعتی بی‌سابقه در حال تغییر قواعد بازی است، حرفه‌ی روابط عمومی نیز از این دگرگونی مصون نمانده است. در رأس این تحولات، هوش مصنوعی (AI) ایستاده است؛ پدیده‌ای که دیگر تنها موضوع مقالات علمی و مباحث دانشگاهی نیست، بلکه به واقعیت زندگی حرفه‌ای ما وارد شده و در حال بازتعریف نقش‌ها، فرآیندها و حتی فلسفه روابط عمومی است.
در این سرمقاله قصد داریم نگاهی تحلیلی به تأثیرات هوش مصنوعی بر روابط عمومی بیندازیم، فرصت‌ها و تهدیدها را بررسی کنیم، و مسیر پیش‌روی فعالان این حوزه را ترسیم نماییم.
بازتعریف روابط عمومی در عصر دیجیتال
روابط عمومی تا همین یکی دو دهه پیش عمدتاً مبتنی بر تعامل انسانی، رسانه‌های سنتی، نگارش بیانیه‌های خبری و برگزاری رویدادهای حضوری بود. اما با گسترش اینترنت، ظهور شبکه‌های اجتماعی و تغییر رفتار مخاطبان، روابط عمومی نیز ناگزیر شد پا به دنیای دیجیتال بگذارد.
امروزه، مخاطبان نه‌تنها مصرف‌کننده پیام هستند، بلکه تولیدکننده، مفسر و حتی منتشرکننده محتوا نیز محسوب می‌شوند. در چنین فضایی، تنها آن دسته از روابط عمومی‌ها موفق خواهند بود که هم از فناوری‌های نو بهره ببرند و هم همچنان اصول انسانی ارتباط را حفظ کنند.
قدرت‌های تازه‌ی هوش مصنوعی
هوش مصنوعی فرصت‌هایی را پیش روی روابط عمومی قرار داده که تا پیش از این، حتی تصورشان دشوار بود. برخی از مهم‌ترین کاربردهای هوش مصنوعی در این حوزه عبارتند از:
پایش رسانه‌ای هوشمند: ابزارهای مبتنی بر AI می‌توانند به‌صورت شبانه‌روزی هزاران منبع خبری، شبکه اجتماعی و پلتفرم دیجیتال را پایش کرده و تحلیل احساسات، روندهای خبری و تهدیدهای احتمالی را ارائه دهند.
تحلیل داده‌های مخاطب: با استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشین، می‌توان رفتار مخاطبان را تحلیل و محتوای متناسب با علایق، زبان و نیاز آنان تولید کرد.
تولید خودکار محتوا: از تولید اخبار اولیه گرفته تا نوشتن تیتر، توضیح محصول، ایمیل‌های بازاریابی و حتی پست‌های شبکه‌های اجتماعی، ابزارهای تولید محتوا به یاری متخصصان آمده‌اند.
چت‌بات‌ها و پاسخ‌گویی بلادرنگ: استفاده از چت‌بات‌های هوشمند در تعامل با مخاطب، مخصوصاً در سازمان‌های بزرگ، باعث افزایش سرعت، دقت و رضایت مخاطبان شده است.
پیش‌بینی بحران‌ها: هوش مصنوعی می‌تواند از طریق تحلیل داده‌های تاریخی و زنده، نشانه‌های وقوع بحران را زودتر شناسایی کند و به تیم روابط عمومی هشدار دهد.
چالش‌ها و ملاحظات اخلاقی
اما همان‌قدر که هوش مصنوعی می‌تواند تسهیل‌گر باشد، می‌تواند پیچیدگی‌ها و تهدیدهایی نیز به همراه داشته باشد. مهم‌ترین چالش‌ها عبارتند از:
فقدان بُعد انسانی: ارتباطات صرفاً فنی یا ماشینی، نمی‌تواند جای ارتباطات انسانی، همدلی و درک عاطفی را بگیرد. یکی از نگرانی‌ها، تبدیل روابط عمومی به فعالیتی بی‌روح و الگوریتم‌محور است.
داده‌کاوی بدون رضایت: استفاده از اطلاعات کاربران برای تحلیل‌های هوش مصنوعی گاهی بدون رضایت صریح آنان انجام می‌شود که می‌تواند اعتماد عمومی را خدشه‌دار کند.
اخلاق در تولید محتوا: آیا محتوایی که توسط هوش مصنوعی تولید می‌شود، صداقت و اصالت لازم را دارد؟ آیا مرزی میان "اطلاع‌رسانی" و "دست‌کاری" باقی می‌ماند؟
تهدید برای نیروی انسانی: برخی نگرانند که هوش مصنوعی جای نیروی انسانی را بگیرد؛ هرچند به نظر می‌رسد آینده‌ی روابط عمومی ترکیبی از انسان و ماشین خواهد بود، نه حذف یکی به نفع دیگری.
روابط عمومیِ آینده؛ ترکیبی از مهارت انسانی و توانایی فناورانه
آینده روابط عمومی متعلق به متخصصانی است که علاوه بر دانش کلاسیک این حوزه، با ابزارهای تحلیلی، الگوریتم‌ها و فناوری‌های نو آشنا باشند. تسلط بر ابزارهای هوشمند، در کنار مهارت‌هایی چون نویسندگی خلاق، تفکر انتقادی، و مدیریت بحران، می‌تواند چهره‌ای نو از روابط عمومی بسازد. مدیران سازمان‌ها نیز باید نگاه خود به روابط عمومی را تغییر دهند. این حوزه دیگر صرفاً بخشی برای تهیه خبر و پاسخ به رسانه‌ها نیست، بلکه موتور محرکه برند، خط مقدم مدیریت افکار عمومی و نهاد اصلی مسئولیت اجتماعی سازمان است.
جمع‌بندی: فناوری با چاشنی انسان‌محوری
هوش مصنوعی آمده است تا به روابط عمومی توان بیشتری ببخشد، اما نه به‌قیمت حذف ماهیت انسانی این حرفه. روابط عمومیِ هوشمند، نه به‌معنای حذف انسان، بلکه به‌معنای توانمندتر شدن او با استفاده از ابزارهای نوین است. سازمان‌هایی که بتوانند بین تکنولوژی و اصالت انسانی تعادل برقرار کنند، در مسیر تحول و رقابت، یک گام جلوتر خواهند بود. آینده در اختیار کسانی است که هم‌زمان قلب مخاطب را می‌فهمند و قدرت فناوری را می‌شناسند.
*فعال رسانه و ارتباطات
نظر شما