یادداشت اختصاصی از حمیدرضا حاجی اشرفی
چرا نظریات شوماخر مورد توجه جهانی قرار گرفت؟
توجه به مبانی و اصول اندیشه های نظریه پردازان تفکرات اقتصادی ، مدیریتی و بطور کلی رویکرد های استراتژیک، آدمها را از افتادن در ورطه ریسک های محدود نگری باز میدارد .
برای درک منطقی یافته های شاخص پژوهشگران ، مطالعه محض مباحث تئوری کافی نیست و لازمست به محیط آموزشی ، پرورشی ،تربیتی، اجتماعی ، تحصیلی و جغرافیایی و نحوه معیشت هر پژوهشگر جهت اجتناب از سطحی نگری و درک عمیق مفاهیم عنوان شده مد نظرش توجه گردد .
ارنست فردریک شوماخر متولد ۱۹۱۱ در آلمان است .سه سال پس از تولد وی جنگ جهانی اول رخداد که دوران کودکی وی در این سالها طی شده و در یک خانواده تحصیل کرده که پدرش استاد اقتصاد سیاسی بوده رشد کرده و در سال ۱۹۱۷ که در روسیه انقلاب کمونیستی بوقوع پیوسته شاهد شکل گیری کشور اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی بود .او در سالهای جوانی و میانسالی درگیری تئوری های اقتصادی دو قطب مخالف سیاسی - اقتصادی سرمایه داری به رهبری ایالات متحده آمریکا و سوسیالیزم به رهبری اتحاد جماهیر شوروی را با تمام وجودش لمس کرده است. در ۱۹۳۰میلادی برای تحصیل به انگلستان رفت، شاهد شکل گیری نازیسم در کشورش آلمان و رخداد جنگ جهانی دوم بین سالهای ۱۹۳۹ - ۱۹۴۵ بود .
او مدتها اسیر در اردوگاه متفقین بود . با نوشتن مقاله [ نقل و انتقال چند جانبه ] مورد توجه هاینر کینز قرار گرفت که وی را از اردوگاه اسرا نجات داد و در دانشگاه آکسفورد مشغول بکار کرد . نظریات شوماخر ناجی اقتصاد انگلستان بعد از جنگ شد . وی پس از جنگ بعنوان ریاست کمیته بازسازی آلمان از سوی انگلستان به این سمت منصوب شد. شوماخر شاهد شکل گیری کارتل های نفتی ، تراست ها و پیمانهای اقتصادی -سیاسی متعددی در جهان بود . او شاهد شکل گیری سازمان شرکت های صادر کننده نفت (اوپک ) بود . در دهه ۷۰ که او کتاب بی نظیر کوچک زیباست را منتشر کرد ،اوپک دارای ۱۳ عضو و در شرایط قدرت چانه زنی برتر قرار داشت . او در این سالها در مورد بحرانهای انرژی سخنان هوشمندانه ای را عنوان میکند. وی به صراحت میگوید : نفت ماده اولیه قابل اعتماد برای اتکا دراز مدت تامین انرژی نیست و زغال سنگ را قابل اتکاتر میداند . او خطرات متعدد ناشی از انرژی هسته ای را گوشزد میکند .
در کتاب [ دیکتاتوری اقتصاد ] به جنبه های مختلف ایرادات سرمایه داری انحصار گر و مصرف گرایی و آز و حرص بشری در بهره برداری از منابع محدود پرداخته است . وی به کشورهای مختلف سفر و به دولت ها مشورت در برنامه ریزی اقتصای میداد و سخنرانی های متعدد در دانشگاهها داشت . در ۴ سپتامبر ۱۹۷۷ در حین یک سخنرانی در سوئیس در اثر سکته قلبی در گذشت . او یک کاتولیک معتقد و مخالف افکار ماتریالیستی بود .
بر این باورم که افکار و سبک زندگی و رفتارهای فرهنگی - اجتماعی - اقتصادی هر انسانی متشکل از مجموعه کنش ها و واکنش های پیوستار با هم مرتبط و تاثیر پذیرفته از یکدیگر است . در این قسمت سعی نمودم که بگویم برای شناخت و درک هر آنچه که شوماخر نوشت و گفت قبل از استناد به جملات وی در کتابها و مقالاتش باید به مسیر زندگی وی از تولد تا مرگ، شرایط محیطی و اوضاع سیاسی - اقتصادی و وضعیت تکنولوژی در زمان حیات وی توجه شود .
به اوضاع خانواده و سبک تربیتی ، محیط اجتماعی و شرایط اروپای زمان وی ، آموزش و پرورش و سطح مراکز که او تحصیلاتش را گذرانده توجه باید کرد . افکار و نظرات تحسین برانگیز جهانی شوماخر اول محصول فرآیند محیط و زندگی و سپس نبوغ فکری شخص وی بوده . شوماخر به باغبانی و روزنامه نگاری علاقه شدید داشته و در کوچک زیباست میگوید : انسانها در محیط کار باید با دستانشان کارها را لمس کنند و محصور تکنولوژی و ماشینیسم نگردند تا حس کار مفید در وجودشان نهادینه شود ، همچون کشاورزان که با خاک سروکار مستقیم دارند و درک واقعی از زندگی دارند.
بعنوان یک کارشناس مطالعه گر ، خوشبختانه رد پای افکار سازنده ارنست فردریک شوماخر را در قانون برنامه پنجساله هفتم توسعه می بینم و از این حیث نمیتوانم ابراز خوشحالی خویش را پنهان کنم . در این خصوص در قسمت های آتی بیشتر خواهم نوشت.
نظر شما