یادداشت اختصاصی از حسن خیرآبادی

معجزه اربعین! /بخش اول

اربعین به معنای چله و چهلم است و گذر چهل روزه از اتفاق یا تاریخ خاصی را اصطلاحا اربعین می گویند.

صفحه اقتصاد -

در عدد چهل اسراری نهفته است که در متون دینی به این عدد بارها توجه شده است مثلا در قرآن کریم در آیه ۵۱ سوره مبارکه بقره از میقات چهل شبه حضرت موسی سخن آمده که:

واِذ وعَدنا موسی اَربَعینَ لَیلَةً

و در آیه 142 سوره مبارکه اعراف آمده:

و واعَدنا موسی ثَلـثینَ لَیلَةً و اَتمَمنـها بعشر فَتَمَّ میقـتُ رَبِّهِ اَربَعینَ لَیلِةً

مفسرین معتقدند منظور از چهل شب در این آیه ماه ذی القعده و ده شب اول ذی الحجه میباشد.

دربیان روایات نیز موارد بسیاری داریم که ذیلا به تعدادی اشاره خواهیم کرد:

مثلا در جلد1 کتاب شریف ثواب الأعمال و عقاب الأعمال روایتی از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که فرمودند:

از میان امّت من هر کس چهل حدیث از احادیثی که مردم در دین خود بدان نیازمندند حفظ‍ کند، خداوند او را در روز قیامت فقیه و عالم محشور خواهد ساخت.

یا روایتی که از پیامبرگرامی اسلام(ص) در کتاب میزان الحکمه آمده که حضرت می فرمایند:

هر کس چهل روز تنها برای خداوند متعال اخلاص ورزد، خداوند چشمه های حکمت را از قلب بر زبانش جاری می سازد.

در آیات و روایات اشارات فراوانی در خصوص عدد چهل بیان گردیده است که به نمونه هایی از آن اشاره کردیم اما آنچه مورد بحث است اربعین سیدالشهدا(علیه السلام) و یاران با وفای ایشان است. که بسیار تامل برانگیز است. در بین بزرگان دینی و غیر آنها ودر تمام طول تاریخ شاید نتوان شخصی را پیدا کرد که علاوه بر بزرگداشت سالروز شهادت یا رحلتش، هر سال برای چهلمین روز شهادتش سالگرد برگزار شود. حتی خود ما برای عزیزان فقیدمان فقط یک بار و در سال اول فوتشان چهلم برگزار می کنیم و حتی برای پیغمبر اکرم(ص) نیز چنین چیزی نداریم. و لذا این از خصوصیات وعجایبی است که درباره حضرت امام حسین (ع) اتفاق می افتد.

لذا پیامبر اکرم (صلّى اللّه علیه و آله) فرمودند:

اِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ علیه السّلام حَرارَةً فى قُلُوبِ الْمُؤ منینَ لا تَبْرُدُ اَبَداً.

براى شهادت حسین علیه السلام ، حرارت و گرمایى در دلهاى مؤمنان است که هرگز سرد و خاموش نمی شود.(جامع احادیث الشیعه ، ج 12، ص 556).

و این ماجرای بزرگداشت اربعین نیز از این قاعده مستثنی نیست.

در طول تاریخ مساله زیارت سیدالشهدا(ع) همواره مورد توجه خاص شیعیان و علاقه مندان به ایشان بوده است و بعضا با وجود حاکمان جباری که در طول تاریخ مانع می شدند و برخوردهای تندی با زائرین داشتند هیچ گاه زیارت امام حسین(ع) از ناحیه محبان ایشان نادیده گرفته نشد. متوکل عباسی از جمله حاکمان ستمگری بود که مقرر کرد هرکس عزم زیارت امام حسین(ع) را داشت باید دست راستش را قطع کنند و حتی دستور قتل زائرین را می داد تا آنجا که فرمان داد قبر حضرت و خانه های اطرافش را ویران کنند، زمین آن را شخم بزنند و بر آن زراعت کنند که به خیال خودش اثری برجای نماند که هرگز موفق نشد.

در بیان روایات تاکید ویژه ای بر زیارت امام حسین(ع) شده است که از جمله آن ها روایت معروف امام حسن عسکری(ع) است که ایشان زیارت اربعین را یکی از نشانه های ایمان و شخص مومن می دانند:

عَلاماتُ المؤمنِ خَمسٌ: صَلَواتُ إحدی و خَمسینَ، و زیارةُ‌ الأربعینَ، و التَّخَتُّم بِالیَمینِ، و تَعفیرُ الجَبینِ، و الجَهْرُ بِبسم اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ.(کتاب اقبال)

نشانه‌های مؤمن پنج چیز است: اوّل: پنجاه و یک رکعت نمازواجب و نافله در طی شبانه دوّم: زیارت حضرت سیّد الشّهداء علیه السّلام در اربعین. سوّم: انگشتر در دست راست نمودن. چهارم: پیشانی بر خاک گذاردن. پنجم: بلند گفتن بسم‌ الله ‌الرّحمن الرّحیم.

لذا مردم عراق از گذشته های بسیار دور همواره به زیارت اربعین (آن هم با پای پیاده) توجه خاصی داشته اند و راهپیمایی هایی در ایام اربعین به سمت کربلا و قبر سیدالشهدا(ع) برگزار می کردند هرچند که صدام (حاکم جبار عراق) محدودیت هایی را در این خصوص ایجاد می کرد. اما از سال 2003میلادی با سقوط صدام و حزب بعث این مشکل حل شد و مراسم پیاده روی اربعین جانی دوباره گرفت. نکته قابل توجه در این خصوص رونق این مراسم و پیشرفت هر ساله آن است به حدی که تجمع و راهپیمایی اربعین یکی از بزرگترین و پرشورترین مراسمات و تجمعات مذهبی جهان است به حدی که امروزه تجمع اربعین و شرکت کنندگان در اربعین حدود 10 برابر جمعیت در عربستان و مراسم حج است!

از دیگر نکات قابل توجه، حضور افراد از کشورهای مختلف در مسیرپیاده روی است لذا امروزه جمعیت چند میلیونی ایرانیان را در کنار مردم عراق مشاهده می کنیم که این خود باعث اتحاد و علاقه مندی دوملت گردیده است. امروزه امام حسین(ع) در ایام اربعین زائرانی از قلب اروپا و امریکا و افریقا دارد که علی رغم سختی مسیر و دشواری های موجود خود را به کربلا می رسانند. و این موضوع نگرانی هایی را برای دشمنان اسلام و شیعه ایجاد کرده است که در مقاله ای دیگر به بحث در این باره خواهیم پرداخت...

والسلام علی من اتبع الهدی...