چرا جایزه نوبل برای ریاضیات وجود ندارد؟ رازهای پشت پرده را کشف کنید
چرا ریاضیات از جوایز نوبل جا مانده است؟ راز حذف این علم بنیادی از لیست جوایز نوبل را کشف کنید و با دلایل علمی و تاریخی پشت این تصمیم آلفرد نوبل آشنا شوید.
ماه اکتبر زمانی فرا می‌رسد که جهان علمی در انتظار جوایز نوبل است تا برندگان مهم آن را در حوزه‌های مختلف مانند فیزیک، شیمی یا پزشکی معرفی کند. حتی گاهی اقتصاددانان نیز برای لحظاتی در کانون توجه قرار می‌گیرند. اما سؤال اینجاست که چرا ریاضیدانان همیشه از این جشن بزرگ علمی محروم بوده‌اند؟
علت عدم وجود جایزه نوبل در ریاضیات
هرگز در تاریخ، جایزه‌ای برای ریاضیات در مراسم نوبل وجود نداشته است. شاید برخلاف شایعات، این موضوع هیچ ارتباطی با مسائل شخصی یا خصومت آلفرد نوبل نداشته باشد و بیشتر به دیدگاه علمی او و علاقه‌اش به علوم کاربردی بازگردد.
دیدگاه علمی آلفرد نوبل
آلفرد نوبل (۱۸۳۳–۱۸۹۶) به عنوان شیمیدان و مخترع برجسته‌ای شناخته می‌شود که با ایده‌های انسان‌دوستانه و هدف ایجاد آینده‌ای بهتر برای جهانیان، به علوم عملی و کاربردی عشق می‌ورزید. باید اشاره کرد که اختراع معروف او دینامیت نیز در تاریخ علم برجسته است.
نوبل، علوم نظری مانند ریاضیات را چندان قابل لمس نمی‌دانست و معتقد بود که دستاوردهای علمی باید به‌طور مستقیم سودی برای بشریت داشته باشند. این دیدگاه احتمالا دلیل اصلی نبود جایزه ریاضیات در وصیت‌نامه مشهور او است.
جایگاه علم در وصیت‌نامه نوبل
در وصیت‌نامه آلفرد نوبل، به‌وضوح بیان شده که جوایز او باید به کسانی اهدا شود که «بزرگ‌ترین منفعت را برای بشریت به ارمغان آورده‌اند». بنابراین جوایزی برای فیزیک، شیمی، پزشکی، ادبیات و صلح تعیین شدند. ریاضیات نه تنها در این فهرست وجود نداشت، بلکه بعدها، حتی زمانی که جایزه اقتصاد در سال ۱۹۶۹ اضافه شد، ریاضیات همچنان نادیده گرفته شد.
ریاضیات، دانش انتزاعی و نظری
یکی از توضیحات رایج در مورد بی‌توجهی به ریاضیات این است که این علم بسیار نظری و با زندگی روزمره فاصله دارد. حتی در عصر کنونی نیز تمرکز جوایز نوبل اغلب بر پژوهش‌ها و دستاوردهای تجربی است تا تحقیقات نظری.
تأثیرات گوستا میتتاگ-لفلر
دلیل دیگر می‌تواند مرتبط با توجه و تجلیل‌هایی باشد که ریاضیدانانی نظیر گوستا میتتاگ-لفلر قبل از زمان نوبل دریافت کرده بودند. جامعه علمی سوئد و محافل عالی‌رتبه به این دانشمندان جایگاه برجسته‌ای داده بودند و جوایز بسیاری به آن‌ها تعلق گرفته بود. این امر ممکن است نوبل را بر آن داشت تا وقتش را به دیگر علوم کم‌تر مورد توجه اختصاص دهد.
علوم دیگر در کنار ریاضیات، غایب مانده‌اند
نکته جالب توجه این است که ریاضیات تنها علمی نیست که از جمع جوایز نوبل غایب است. رشته‌هایی مانند مهندسی ، زیست‌شناسی و علوم محیط‌زیست نیز نقش‌های مستقلی در این مراسم ندارند. هرچند که اکتشافات زیست‌شناسی گاه در دسته‌بندی پزشکی یا فیزیولوژی مورد تقدیر قرار گرفته‌اند.
ریاضیدانان و جوایز جایگزین
اما به ریاضیدانان نباید بیش از حد تأسف خورد. آن‌ها با جوایز ارزشمند دیگری مانند مدال فیلدز و جایزه آبل تقدیر می‌شوند. علاوه بر این، آرامشی در دانستن این حقیقت دارند که بسیاری از کشفیات علمی برنده نوبل، بر پایه معادلات و نظریه‌های آنان استوار شده است.
منبع: عصر ایران
نظر شما