روز دحو الارض چیست؟ چه تشبیهی با ظهورامام مهدی علیه السلام دارد؟

پاسخ کوتاه:

دحوالارض شروع گسترش خاکی و حیات نباتی در زمین از کعبه است. ظهور از کعبه را نیز شروع و گسترش واقعی معنویت، بندگی، عدالت و نورانیت درسراسر زمین دانسته اند.

منظور از دحوالارض یا گسترده شدن زمین شب و روز بیست و پنجم ماه ذیقعده و ابلتدا و شروع شسته شدن کوهها و دره های غیر قابل سکونت با باران‌های سیلابی نخستین و قابل سکونت و حیاتشدن کره تفتیده زمین است. باران‌های سیلابی مداوم باریدند، ارتفاعات زمین را شستند و دره‌ها را گستردند. اندک اندک زمین‌های مسطح و قابل استفاده برای زندگی انسان و کشاورزی به وجود آمد. مجموع این گسترده شدن، «دَحو الارض» نام‌گذاری می‌شود.در کتب معتبر دینی ادعیه و آداب و سننی برای شب و روز «دحوالارض» ضبط شده است. عبادت، نماز و دعا در این روز و روزه آن ثواب فراوانى دارد. دعاى این روز مشتمل بر مضامین عالى اخلاقى، اجتماعى، طلب رحمت، توفیق توبه و پیروزى اهل حق است. (1)؛ «دحوالارض» به معنى گستردن زمین، دَحو از جهت لغوى به معنى گستردن است و بعضى آن را به معنى پرتاب کردن و تکان دادن چیزى را از محل اصلیش نیز معنا کرده اند و چون این دو معنا لازم و ملزوم یکدیگرند به یک مطلب برمى گردد. بنابراین مراد از دحوالارض این است که در آغاز تمام سطح زمین را آب هاى حاصل از باران هاى سیلابى نخستین فرا گرفته بود. این آبها تدریجاً در گودال هاى زمین جاى گرفتند و خشکى ها از زیر آب سربرآوردند و روز به روز گسترده تر شدند تا به وضع فعلى درآمد، (2)؛ که به نظر برخى از مفسرین آیه شریفه «وَ اَلْأَرْضَ بَعْدَ ذلِکَ دَحاها؛ زمین را بعد از آن گسترش داد» را اشاره اى به همین گسترده شدن زمین دانسته اند. (3)؛ چنین نظری نیز تاکنون با علوم تجربی مورد نقض واقع نشده است. به هر حال تعیین یک روز خاص مى تواند به عنوان زادروز یا آغاز دوره اى باشد که زمین از وضع پیشین خود متحول گشته (4)؛ سطح آن را مواد خاکى و عناصر اولیه پوشانده و آماده براى ظهور گیاهان و حیوانات گشته است. مفاتیح الجنان در باب اعمال ماه ذیقعده روایتى از حسن بن على وشّا نقل نموده: شب بیست و پنجم ماه ذیقعده با پدرم در خدمت امام رضا علیه السلام شام خوردیم. آن حضرت فرمودند: امشب حضرت ابراهیم و حضرت عیسى علیهم السلام متولد شده اند و زمین از زیر کعبه پهن شده است. هر که روزش را روزه بدارد چنان است که شصت ماه را روزه داشته است . عبارت ام القری برای مکه و مادر بودن برای شهرها را احتمال داده اند به این دلیل باشد. خواندن ادعیه ویژه اینروز مورد تاکید است. در یکی از این ادعیه، ارتباط با واقعه ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف مطرح است. این دعا توصیفاتی از بحث مهدویت و گسترش آنچه از مسجدالحرام و مکه صورت می گیرد، مورد اشاره است. شباهت میان روز دحوالارض و گسترش عدل جهانی توسط حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف را بسان گسترش زمین از زیر کعبه در جهان ماده دانسته اند و دحو الارض واقعی را گسترش معنویت، عدالت و امنیت روی زمین با وقوع ظهورحضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف است. اگر دحوالارض به عنوان گسترش خاکی این اتفاق است، اتفاق بزرگ زمانی رخ می دهد که از کنار مکه معنویت، بندگی، عدالت و نورانیت به سراسر زمین گسترش پیدا می کند و ظهور حجت خدا اتفاق می افتد.

امام شناسی ظاهری

روایاتی میگه مردم ایشان رو میبینند ولی نمیشناسند. چطوریه اگه ایشان رو ببینیم، امکان تشخیص چهره‌ی مبارکشون برامون وجود نداره؟!

پاسخ کوتاه:

نشانه های ظاهری صورت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه کلی است. معنی غیبت نیز همین دیدن و نشناختن تا زمان ظهور است. منتظران باید فکر و عمل خود را هم سنخ با امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف نمایند.

روایات بیانگر برخی نشانه های ظاهری حضرت عجل الله تعالی فرجه است. پژوهش تطبیقی دقیقی در مفاد آنها صورت نپذیرفته تا بتوانیم شناسایی نماییم. معنی غیبت نیز همین دیدن و نشناختن تا زمان ظهور است. ندیدن ما دلیل روشن دور بودن ما از آرمانها و دستورات آن حضرت دارد . منتظران واقعى وضعیت روحى، فکرى و عملى خود را به گونه اى سامان مى دهند تا سنخیت کاملى با امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف داشته باشند. ایجاد سنخیت با امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف از طریق تقویت ایمان و تقوا و فضایل اخلاقى و درجات معنوى حاصل مى شود. در صورتى که انسان رفتارش مطابق میل امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف باشد شعله محبت او در دلش زبانه خواهد کشید و عشق آن حضرت او را به فریاد خواهد آورد و دورى اش را بر او سخت و ناگوار خواهد ساخت.طبیعى است که هر چقدر این سنخیت بیشتر باشد محبت آن حضرت به انسان بیشتر خواهد شد و محبت انسان نیز به آن حضرت افزون تر خواهد گشت.یکی از حکمتهای غیبت امام عصر ارواحنا فداه در ایمان زمان غیبت نهفته و شکوفا خواهد شد . در غیبت آن وجود مقدس سلام الله علیه ، برخورد ما با آرمانهای ایشان چگونه خواهد بود . لذا پاداش منتظر در زمان غیبت گاهی برتر از حاضران در رکاب حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله و خود حضرت صاحب الزمان سلام الله علیه است . حارث بن مغیره نصرى گوید: به امام صادق علیه السلام عرض کردم: امام با چه نشانه اى شناخته مى شود؟ فرمودند: «به آرامش و وقار»، عرض کردم: و دیگر با چه؟ فرمودند: «نیز با حلال و حرام او را مى شناسى، و نیازمندى مردم به او، در صورتى که او خود به هیچ کس نیاز ندارد، همچنین سلاح پیامبر خدا صلّى اللَّه علیه و آله نزد اوست (آن را با خود دارد)» عرض کردم: آیا ممکن است که کسى به جز وصىّ فرزند وصىّ امام باشد؟ فرمودند: «نمى شود، مگر جانشینى باشد و فرزند جانشینى». ابوالجارود گوید: به امام باقر علیه السلام عرض کردم: هنگامى که امام درگذشت، کسى که پس از او است به چه وسیله شناخته مى شود؟ فرمودند: «با راهنمائى و کم سخنى و وقار، و اقرار آل محمّد علیهم السلام به برترى او، از میان مشرق و مغرب (یعنى در همه دنیا) چیزى از او پرسیده نمى شود مگر اینکه پاسخ را مى دانند». یعقوب بن شعیب از امام صادق علیه السلام روایت کرده که آن حضرت علیه السلام فرمود: «آیا پیراهن قائم را که با (بر تن داشتن) آن قیام مى کند نشانت ندهم؟» عرض کردم: چرا، گوید: پس امام علیه السلام جعبه اى را خواست و آن را گشود و از آن پیراهن کرباسى را بیرون آورده آن را باز کرد (یا روى زمین پهن کرد) که ناگاه دیدم در آستین چپ آن خون مشاهده مى شود (خون آلود است) سپس فرمودند: «این پیراهن رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله است در روزى که دندان هاى پیشین آن حضرت صلی الله علیه و آله ضربه دید آن را به تن داشت و قائم در این پیراهن قیام خواهد کرد.» (راوى گوید) من آن خون را بوسیدم و بر صورت خویش نهادم (به صورت خود مالیدم)، سپس امام صادق علیه السّلام آن را پیچیدند و تا کردند و برداشتند.

این تمثیل می تواند کنایه ای باشد از اینکه همانطور که کعبه نخستین جایی بود که آشکار شده و سرآغاز گسترش زمین شد، روز ظهور سرآغازی بر حرکت امام عصر علیه السلام است.

ــــــ

(1). تفسیر پرتوى از قرآن، تفسیر جزء سى ام، سوره نازعات، ذیل آیه 30.

(2). تفسیر نمونه، ج 26، ص 100.

(3). سوره مبارگه النازعات/ آیه شریفه 30.

(4). پس از گذشت دوران هایى که زمین کره مشتعلى بوده، رفته رفته سرد شد و تغییرات داشت.